Dàn ý phân tích Chiếc lược ngà
Để hoàn thiện một bài văn hoàn chỉnh, trước tiên, bạn cần phải lên được dàn ý phân tích Chiếc lược ngà chi tiết. Cụ thể như sau:
Mở bài
Phân tích tác phẩm Chiếc lược ngà mở đầu bằng việc giới thiệu tác giả và hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.
- Tác giả: Nguyễn Quang Sáng là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại với nhiều tác phẩm viết về cuộc sống và con người trong kháng chiến.
- Tác phẩm: Truyện ngắn Chiếc lược ngà được ra đời những năm 1966, đã khắc hoạ thành công tình cảm cha con thiêng liêng của ông Sáu trong hoàn cảnh chiến tranh loạn lạc.
Thân bài
Dựa vào yêu cầu cụ thể của đề bài, bạn hãy linh hoạt triển khai các ý dưới đây để hoàn thành bài phân tích bài Chiếc lược ngà một cách chỉn chu nhất.
Bối cảnh truyện
Thời gian và không gian diễn biến câu chuyện trong tác phẩm được tái hiện vô cùng chân thực, sâu sắc:
- Chiến tranh Việt Nam - Giai đoạn đầy mất mát, đau thương.
- Bối cảnh diễn ra ở một vùng quê Nam Bộ, nơi ông Sáu trở về thăm nhà sau nhiều năm tham gia kháng chiến.
Tình cảm cha con giữa ông Sáu và bé Thu
Sự xa cách của người con và sự mong đợi của người cha sau bao năm xa nhà:
- Ông Sáu đi bộ đội, phải rời xa bé Thu từ khi cô bé còn rất nhỏ.
- Tình cảm mong mỏi, nhớ nhung của ông Sáu đối với con gái qua bao năm tháng chiến tranh.
Bối cảnh và diễn biến cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa hai cha con:
- Bé Thu không nhận ra ông Sáu vì vết sẹo trên mặt ông đã làm thay đổi dung mạo.
- Sự xa lạ, bướng bỉnh và phản ứng quyết liệt của bé Thu khi ông Sáu cố gắng gần gũi con.
Quá trình biến chuyển tình cảm của bé Thu với người cha đi kháng chiến nhiều năm trở về:
- Sau khi nghe bà giải thích về vết sẹo của ông Sáu, bé Thu hiểu và nhận ra cha mình.
- Tình cảm bùng nổ mãnh liệt khi bé Thu gọi ông Sáu là "Ba" và ôm ông khóc nức nở trước khi ông trở lại chiến trường.
Hình ảnh “chiếc lược ngà” - Biểu tượng của tình cha con
Hình ảnh chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, trở thành một biểu tượng đóng vai trò quan trọng trong tác phẩm. Bằng ngòi bút của mình, tác giả đã thể hiện tình cha con một cách tinh tế và cảm động trong bối cảnh khắc nghiệt của chiến tranh.
Lời hứa và sự thực hiện:
- Trước khi đi, ông Sáu hứa sẽ làm cho bé Thu một chiếc lược ngà.
- Tại chiến trường, ông Sáu tìm kiếm và chế tác chiếc lược ngà với tất cả tình yêu thương và nỗi nhớ con.
Sự hi sinh và gửi gắm:
- Ông Sáu bị thương nặng và qua đời trước khi kịp trao chiếc lược ngà cho con gái.
- Chiếc lược ngà trở thành vật chứng minh tình yêu vĩnh cửu của ông Sáu dành cho bé Thu, được gửi lại cho đồng đội để mang về cho bé Thu.
Ý nghĩa và giá trị nhân văn của tác phẩm
Truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng đã thể hiện những ý nghĩa và giá trị nhân văn sâu sắc thông qua qua câu chuyện cảm động về tình cha con trong bối cảnh chiến tranh.
Tình cảm gia đình trong thời chiến:
- Tác phẩm làm nổi bật tình cảm gia đình, đặc biệt là tình cha con, như rực sáng lên trong những ngày cả nước đang gồng mình chiến đấu giải phóng dân tộc.
- Tình cảm ấy là nguồn động lực mạnh mẽ giúp con người vượt qua những khó khăn, gian khổ.
Giá trị nhân văn sâu sắc:
- Tác phẩm ca ngợi giá trị của tình cảm gia đình, đặc biệt là tình cha con. Dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt, tình cảm này vẫn là động lực và nguồn sức mạnh lớn lao.
- Qua câu chuyện, tác phẩm thể hiện khát vọng hòa bình, mong muốn một cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho mọi người.
Kết bài
Đề hoàn thành nội dung phần kết bài phân tích truyện ngắn Chiếc lược ngà, bạn có thể dựa vào các ý sau:
- Tổng kết giá trị của tác phẩm: Chiếc lược ngà là một tác phẩm đầy cảm động về tình cha con trong chiến tranh, mang đậm tính nhân văn và nghệ thuật.
- Khẳng định nghệ thuật kể chuyện của Nguyễn Quang Sáng: Tác giả đã thành công khắc hoạ tình cảm con người và tạo dựng nên một biểu tượng văn hoá sâu sắc.
- Bài học rút ra: Tác phẩm để lại nhiều bài học quý giá về tình yêu thương gia đình và giá trị của tình cảm con người trong mọi hoàn cảnh, qua đó làm nổi bật lên giá trị của hòa bình, tự do.
Sơ đồ tư duy phân tích truyện ngắn Chiếc lược ngà
Dưới đây là sơ đồ tư duy phân tích Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng. Sơ đồ này sẽ giúp học sinh tóm tắt và tổ chức các ý chính trong phân tích tác phẩm một cách logic, rõ ràng.
Tác phẩm
- Được viết vào năm 1996.
- Đoạn trích nằm ở phần giữa của tập truyện.
Tác giả
- Tiểu sử tác giả Nguyễn Quang Sáng.
- Cuộc đời, sự nghiệp văn học và cách mạng.
Phân tích nhân vật bé Thu
Thu là cô gái 8 tuổi, cha đi bộ đội từ sớm và được mẹ chăm sóc. Vì vậy, cô chỉ biết mặt cha mình qua tấm hình.
Cô bé bướng bỉnh
- Nhìn ông Sáu -> Ngơ ngác, vụt chạy.
- Không chịu nhận cha.
- Xa lánh ông Sáu.
- Nói trống không với ông.
- Hất tung cái trứng cá trong bữa cơm.
Thương cha sâu sắc
- Diễn biến tâm lý của nhân vật Thu khi được giải thích về vết thẹo.
- Thu cất tiếng gọi ba.
- Cô ôm chặt, không muốn ông Sáu rời đi.
Phân tích nhân vật ông Sáu
Hình ảnh ông Sáu và những người lính khác trong truyện thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự cống hiến cho đất nước với nền tảng là tình cảm gia đình thiêng liêng.
Trong những ngày nghỉ phép:
- Ông Sáu nôn nóng để được gặp con.
- Diễn biến biến tâm lý của ông khi lần đầu gặp con: Mong chờ -> bàng hoàng -> đau đớn.
- Quan tâm, mong chờ con gọi cha.
- Tức giận -> Đánh con -> Hối hận.
Phân tích Chiếc lược ngà phân đoạn chia ly:
- Buồn rầu nhìn con.
- Ôm con và hôn lên mái tóc của bé Thu.
- Hình ảnh hai cha con vừa đoàn tụ đã phải chia ly.
- Hứa tặng con chiếc lược ngà.
Phân tích hình ảnh người chiến sĩ ở căn cứ
- Nhớ con, ân hận vì đánh con.
- Làm chiếc lược ngà.
- Ngày ngày mang chiếc lược ngà ra ngắm.
Phân tích Chiếc lược ngà ở phân đoạn người cha hy sinh:
- Nhớ đến con.
- Nhờ đồng đội mang chiếc lược ngà gửi cho bé Thu.
Phân tích nghệ thuật của tác phẩm
- Cốt truyện chặt chẽ, thành công khắc hoạ diễn biến tâm lý nhân vật.
- Nhiều yếu tố bất ngờ.
Gợi ý mẫu đề thi phân tích Chiếc lược ngà
Việc tiếp cận các dạng đề thi từ sớm giúp học sinh có cái nhìn sâu sắc về tác phẩm. Một số đề thi bạn có thể tham khảo như:
Đề 1: Phân tích hình ảnh chiếc lược ngà trong tác phẩm Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng
Hướng dẫn làm bài: Để phân tích hình ảnh chiếc lược ngà, bạn cần làm rõ những luận điểm sau:
- Hình ảnh chiếc lược ngà trong bối cảnh truyện (Hoàn cảnh ra đời của chiếc lược, ý nghĩa của việc thực hiện làm chiếc lược).
- Chiếc lược ngà - biểu tượng của tình cha con.
Đề 2: Phân tích diễn biến tâm lý của nhân vật bé Thu trong truyện ngắn Chiếc lược ngà.
Hướng dẫn làm bài: Việc phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật bé Thu cần bám sát vào tình huống truyện. Các luận điểm chính:
- Sự bướng bỉnh và kiên định ban đầu của bé Thu.
- Sự thay đổi trong nhận thức và tình cảm của bé Thu.
Đề 3: Phân tích giá trị nhân đạo và ý nghĩa nhân văn trong truyện ngắn Chiếc lược ngà.
Hướng dẫn làm bài: Dựa trên khía cạnh giá trị nhân đạo và nhân văn, bạn cần xây dựng những luận điểm chính như sau:
- Giá trị nhân đạo trong truyện: Tình cảm sâu nặng của cha con ông Sáu, sự hy sinh và nỗi đau của người lính.
- Ý nghĩa nhân văn trong truyện: Sự hy sinh thầm lặng của ông Sáu, tình cảm gia đình thiêng liêng.
- Phản ánh hiện thực tàn khốc của chiến tranh: Chia cắt gia đình, nỗi đau và sự mất mát.
Khi phân tích Chiếc lược ngà, học sinh cần chú ý đến những luận điểm quan trọng trong bài để đảm bảo phản ánh được nội dung một cách sâu sắc và toàn diện nhất. Theo đó, bài văn cần khắc hoạ được tình cảm sâu sắc giữa ông Sáu và bé Thu trong hoàn cảnh cả nước đang ở trong giai đoạn gay go, quyết liệt của kháng chiến. Chiếc lược ngà là minh chứng cho tình yêu thương vô bờ bến của người cha đối với con gái.
