1. Bị nấc cụt là gì?
Trước khi đi vào chi tiết các cách hết nấc cụt, chúng ta hãy cùng tìm hiểu hiện tượng này là gì. Nấc cụt là hiện tượng co thắt không tự chủ của cơ hoành - cơ nằm giữa ngực và bụng, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động hô hấp. Khi cơ hoành co bóp đột ngột, nó sẽ khiến không khí tràn vào phổi, đồng thời dây âm thanh đóng lại, tạo ra âm thanh "hic" đặc trưng mà chúng ta thường nghe thấy.
Nấc cụt thường chỉ kéo dài vài phút nhưng cũng có trường hợp đặc biệt kéo dài vài giờ hoặc thậm chí vài ngày. Hiện tượng này có thể xảy ra ở bất kỳ ai, từ trẻ em đến người lớn.
2. Dấu hiệu và triệu chứng của nấc cụt
Nấc cụt ắt hẳn là trải nghiệm không ai mong muốn. Để hiểu hơn về cách hết nấc cụt, bạn cũng cần nắm được dấu hiệu và triệu chứng phổ biến nhất của nấc cụt bao gồm:
- Âm thanh "hic" đặc trưng: Đây là dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất của nấc cụt. Âm thanh này do sự đóng đột ngột của thanh quản khi cơ hoành co thắt.
- Cảm giác co thắt ở ngực hoặc bụng: Nấc cụt có thể gây ra cảm giác co thắt hoặc rung động ở ngực hoặc bụng.
- Khó thở: Nấc cụt có thể khiến bạn khó thở, đặc biệt nếu cơn nấc kéo dài.
- Nôn mửa: Trong một số trường hợp, nấc cụt có thể dẫn đến buồn nôn hoặc nôn mửa.
Ngoài ra, nấc cụt cũng có thể đi kèm với một số triệu chứng khác như:
- Đau bụng: Nguyên nhân do cơ hoành co thắt hoặc do căng tức dạ dày.
- Đau họng: Tình trạng này xảy ra cdo sự kích ứng của thanh quản do nấc cụt.
- Chảy nước mắt: Hiện tượng chảy nước mắt có thể do sự kích thích của dây thần kinh trigeminal, chi phối cơ hoành và cơ mí mắt.
- Đỏ mặt: Triệu chứng này có thể xuất phát từ nguyên nhân tăng lưu lượng máu đến đầu do nấc cụt gây ra.
Hầu hết các trường hợp nấc cụt không nguy hiểm và tự khỏi trong vòng vài phút. Tuy nhiên, kỷ lục nấc cụt lâu nhất được ghi nhận là 68 năm. Charles Osborne, một người đàn ông ở Anh, bắt đầu nấc cụt sau khi húp phải một miếng khoai tây chiên vào năm 1928. Ông nấc cụt liên tục cho đến khi qua đời vào năm 1993.
3. Vì sao chúng ta bị nấc cụt?
Để tìm ra được cách hết nấc cụt bạn phải hiểu rõ được nguyên nhân gây ra tình trạng phiền toái này. Có thể liệt kê một số nguyên nhân dẫn đến nấc cụt như sau:
3.1. Đầy hơi
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nấc cụt, thường gặp sau khi ăn no, đặc biệt là khi ăn nhiều hoặc uống nhiều nước có ga. Dạ dày bị căng ra kích thích cơ hoành co thắt, dẫn đến nấc.
3.2. Căng thẳng
Căng thẳng tinh thần có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, bao gồm cả hệ thống điều khiển cơ hoành. Khi căng thẳng, cơ hoành dễ bị kích thích co thắt đột ngột, dẫn đến nấc. Do đó, thư giãn cũng là một cách hết nấc đơn giản mà bạn có thể áp dụng.
3.3. Thay đổi nhiệt độ
Việc tiếp xúc với nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh đột ngột có thể khiến cơ thể bị kích thích, dẫn đến co thắt cơ hoành và nấc. Bạn không cần quá lo lắng, vì nấc do thay đổi nhiệt độ thường tự khỏi sau khi cơ thể thích nghi với môi trường mới.
3.4. Sau phẫu thuật
Phẫu thuật vùng bụng hoặc ngực có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh hoành, khiến cơ hoành dễ bị kích thích và nấc. Thông thường, hiện tượng nấc sau phẫu thuật thường được kiểm soát bằng thuốc.
3.5. Tác dụng phụ của thuốc hoặc các bệnh lý tiềm ẩn
Một số loại thuốc, ví dụ như thuốc giảm đau hoặc thuốc an thần, có thể gây nấc cụt như tác dụng phụ. Ngoài ra, nấc cụt cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý tiềm ẩn như trào ngược axit dạ dày, viêm phổi, hoặc hen suyễn.
4. 10 cách hết nấc cụt đơn giản và nhanh chóng
Nấc cụt được xem là "vị khách không mời" khiến ai cũng phiền toái. Dưới đây là 10+ cách hết nấc cụt siêu đơn giản được nhiều người áp dụng, giúp bạn “tiễn khách" nhanh chóng, hiệu quả tại nhà.
4.1. Uống nước
Khi uống nước, nhịp co thắt ở thực quản được tạo ra một cách đều đặn, giúp đè và ngăn cho cơ hoành khỏi những cơn co thắt đột ngột. Do đó, uống từng ngụm nước nhỏ có thể giúp bạn chấm dứt tình trạng nấc cụt một cách nhanh chóng.
Theo quan niệm dân gian, cách hết nấc cụt nhanh nhất là uống 9 ngụm nước nhỏ đối với con gái và 7 ngụm nước nhỏ đối với con trai.
4.2. Nuốt một thìa đường
Vị ngọt của đường có thể kích thích niêm mạc trong vùng hầu họng, gây ra sự gián đoạn trong xung động thần kinh, từ đó giúp loại bỏ cơn nấc. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng mẹo này chỉ là một biện pháp nhỏ và không phải là thay thế cho các phương pháp chữa trị chuyên khoa.
4.3. Ngậm một viên đá
Cảm giác mát lạnh từ nước đá khi bạn nuốt xuống sẽ kích thích các thụ thể cảm giác lạnh ở cổ họng, truyền tín hiệu lên não bộ. Não bộ sẽ ức chế phản xạ co thắt cơ hoành, từ đó giảm bớt cơn co thắt đột ngột. Đây cũng là một trong những cách hết nấc cụt dễ thực hiện nhất.
4.4. Hít thở sâu
Đầu tiên, bạn hãy thư giãn và hãy hít thở sâu. Hít vào bằng mũi, cảm nhận không khí tràn đầy cơ thể, giữ trong vài giây. Tiếp theo, bạn hãy hít vào một hơi sâu và giữ khí trong phổi khoảng 10 – 15 giây. Sau đó, thở ra mạnh và thực hiện lại động tác này một số lần.
4.5. Thở vào túi giấy
Tương tự như phương pháp uống nước và nín thở, việc thở vào túi giấy hoặc túi bóng sẽ khiến nồng độ CO2 tăng lên trong máu. Cơ thể phản ứng trước sự thiếu hụt Oxy bằng cách điều chỉnh nhịp thở, tăng cường hoạt động của cơ hô hấp, cụ thể là tăng thời gian bóp cơ, nhằm tăng cường lưu lượng khí vào phổi. Quá trình này có thể cắt đứt cơn nấc cụt của bạn.
4.6. Uống mật ong
Uống mật ong cũng là một cách hết nấc cụt được nhiều người áp dụng. Thử ngậm một thìa đường, mật ong hoặc bơ đậu phộng và cảm nhận vị ngọt tan dần trên lưỡi. Những thực phẩm ngọt này kích thích dây thần kinh phế vị, giúp bạn hết nấc cụt hiệu quả.
4.7. Bịt kín hai tai
Cấu trúc tai mũi họng liên kết chặt chẽ. Bịt kín tai trong 20-30 giây khiến dòng khí qua ống Eustachian (nối mũi và tai giữa) tăng áp lực, kích hoạt hệ phó giao cảm và dây thần kinh phế vị, dẫn đến co thắt cơ hoành không kiểm soát. Khi đó, vô tình cơn nấc cụt của bạn sẽ được giải quyết.
4.8. Thè lưỡi ra ngoài hoàn toàn
Thử ngay cách hết nấc cụt đơn giản sau đây bạn sẽ loại bỏ được sự phiền toại của tình trạng này. Cách thực hiện như sau: Kéo thẳng tóc về phía đỉnh đầu, kích thích hệ thần kinh da đầu, mặt và cổ; từ đó kích thích hệ thần kinh phó giao cảm. Việc thực hiện hành động này còn có tác dụng chuyển hướng sự chú ý của bạn, giúp bạn quên đi cơn nấc và thở dễ dàng hơn.
4.9. Tự tạo nỗi sợ/tình huống giật mình cho bản thân
Để áp dụng phương pháp hết nấc cụt hiệu quả, hãy thử xem một đoạn phim kinh dị hoặc tưởng tượng ra một câu chuyện sợ hãi, một tình huống bất ngờ… Mặc dù khó tin nhưng sự tập trung vào phản ứng sợ hãi này có thể làm giảm đáng kể hiện tượng nấc cụt.
4.10. Kích thích cơ hoành
Cơ hoành, hay còn gọi là vách ngăn cơ - gân, đóng vai trò quan trọng trong việc hô hấp, nằm ở vị trí dưới xương ức. Để xác định vị trí cơ hoành, bạn có thể ấn nhẹ vào vùng bụng dưới, ngay phía dưới xương ức.
Khi cơ hoành co thắt không kiểm soát, dẫn đến tình trạng nấc cụt khó chịu. Để khắc phục, bạn có thể thực hiện các động tác như: ấn mạnh vào vùng cơ hoành bằng tay hoặc cúi gập người ép cơ hoành vào đầu gối, giúp cơ hoành giãn ra và chấm dứt cơn nấc.
5. Làm gì để hạn chế bị nấc cụt?
Như đã chia sẻ ở trên, thông thường nấc cụt sẽ tự hết chỉ sau một vài phút. Tuy nhiên, nếu bạn muốn hạn chế lặp lại tình trạng không mấy thú vị này thường xuyên, hãy thử áp dụng một số lời khuyên sau:
- Điều chỉnh thói quen ăn uống: Nên ăn chậm rãi, nhai kỹ thức ăn, tránh ăn quá no, đặc biệt là thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ. Đồng thời tránh ăn hoặc uống đồ lạnh ngay sau khi ăn nóng, hạn chế sử dụng những loại đồ uống có công hoặc nhiều ga.
- Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng, lo âu có thể kích thích cơ hoành co thắt, dẫn đến nấc. Hãy dành thời gian thư giãn bằng cách tập yoga, thiền, nghe nhạc hoặc thực hiện các hoạt động giải trí yêu thích.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe tổng thể, giúp cơ thể hoạt động trơn tru, làm giảm các vấn đề có thể dẫn đến nấc.
- Uống đủ nước: Uống đủ mỗi ngày khoảng 2 lít nước giúp cơ thể được "bôi trơn", hạn chế tình trạng mất nước, từ đó giảm nguy cơ nấc cụt.
6. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu bạn gặp các trường hợp nấc cụt sau đây, thay vì áp dụng các cách hết nấc cụt nhanh tại nhà, hãy đi khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời bởi nó có thể là tín hiệu từ cơ thể cảnh báo vấn đề sức khỏe:
- Nấc cụt thường xuyên, lặp lại nhiều lần trong ngày: Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề về tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày tá tràng hoặc do tác dụng phụ của thuốc.
- Nấc cụt kéo dài trên 2 ngày: Nấc cụt kéo dài hơn 48 giờ (2 ngày) được gọi là nấc mạn tính, có thể do các nguyên nhân nghiêm trọng hơn như viêm phổi, viêm màng não, suy thận hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc.
- Nấc cụt kèm theo tình trạng ợ hơi, nóng rát vùng ngực: Đây có thể là dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), cần được điều trị để tránh biến chứng nguy hiểm.
- Nấc cụt ở trẻ nhỏ kéo dài gây sặc khi ăn uống: Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân như trào ngược dạ dày thực quản, viêm phổi hoặc do dị vật đường thở. Nếu trẻ bị nấc cụt kéo dài và có dấu hiệu sặc khi ăn uống, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức.
Ngoài ra, bạn cũng nên đi khám bác sĩ nếu nấc cụt đi kèm với các triệu chứng bất thường khác như:
- Nôn mửa
- Khó thở
- Sốt
- Đau dạ dày
- Giảm cân không rõ nguyên nhân
- Mệt mỏi kéo dài
Qua thăm khám bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân gây nấc cụt dựa trên các triệu chứng, tiền sử bệnh và các xét nghiệm cần thiết. Đối với nấc cụt do nguyên nhân đơn giản, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hoặc hướng dẫn các biện pháp khắc phục tại nhà. Trong trường hợp nấc cụt do nguyên nhân nghiêm trọng, bạn có thể cần phải nhập viện để điều trị.
Như vậy, dù đa số các trường hợp nấc cụt vô hại và thường tự khỏi sau vài phút, chỉ cần bạn áp dụng 10+ cách hết nấc cụt nhanh chóng được chia sẻ bên trên, bạn sẽ lấy lại sự thoải mái trong tích tắc. Nếu trường hợp nấc cụt kéo dài dai dẳng, tốt nhất bạn nên đến gặp bác sĩ để có phương pháp chữa trị phù hợp, hiệu quả, đảm bảo an toàn cho sức khỏe.