Tìm hiểu chung về văn bản “Ta đi tới”
Trước khi soạn văn lớp 8 Ta đi tới, học sinh cần tìm hiểu những thông tin cơ bản về tác giả và tác phẩm để hiểu rõ hơn về nội dung, ý nghĩa của bài thơ.
Tác giả
Tố Hữu (1920 – 2002) sinh ra tại Thừa Thiên Huế, vừa là một nhà thơ nổi tiếng, vừa là một chiến sĩ cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu gắn liền với hành trình cách mạng Việt Nam. Mỗi tập thơ của ông đều phản ánh một giai đoạn quan trọng của cuộc kháng chiến. Một số tập thơ nổi bật của ông gồm có: Từ ấy (1946), Ra trận (1971), Việt Bắc (1954), Gió lộng (1961), Máu và hoa (1977), Một tiếng đờn (1992), Ta với ta (2000).
Tố Hữu là nhà thơ mang lý tưởng cộng sản, với phong cách thơ tiêu biểu cho thể loại trữ tình chính trị. Đặc trưng nổi bật trong thơ Tố Hữu là giọng điệu tâm tình, ngọt ngào và sâu lắng, tiếp nối truyền thống thơ ca Việt Nam qua các thời kỳ; đồng thời, thơ ông luôn gắn bó với vận mệnh dân tộc, phục vụ cho cuộc đấu tranh giành độc lập và tự do.
Những sự kiện, vấn đề trọng đại của đời sống cách mạng, cùng với lý tưởng chính trị và tình cảm cách mạng đều được ông phản ánh qua lăng kính của một nhà thơ nhạy cảm, trở thành nguồn cảm hứng nghệ thuật chân thực. Thơ trữ tình chính trị của Tố Hữu thường kết hợp với khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.
Tác phẩm
Xuất xứ:
- Ta đi tới là bài thơ nằm trong tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu, được sáng tác vào tháng 8 năm 1954 - thời điểm kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi, đánh dấu bước chuẩn bị cho cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.
- Bài thơ vừa ca ngợi những chiến công vang dội trong cuộc kháng chiến, vừa thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về con đường phía trước của dân tộc.
Bố cục:
Soạn văn 8 Ta đi tới chia bài thơ thành 3 phần:
- Phần 1 (Từ đầu đến “Ai về Hà Nội thì xuôi cùng thuyền”): Cảm nhận về vẻ đẹp đất nước qua hàng ngàn trang sử hào hùng, cho thấy vẻ đẹp tuyệt vời của đất nước hôm nay.
- Phần 2 (Tiếp theo đến “Tiếng của em thánh thót quanh làng”): Dòng cảm xúc bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm về những ngày tháng chiến đấu kiên cường, oanh liệt.
- Phần 3 (Phần còn lại): Tâm trạng đầy suy tư của nhà thơ, khẳng định tinh thần kiên cường, bất khuất của dân tộc khi đối đầu với kẻ thù mạnh mẽ, cùng với lòng trung thành của con dân Việt Nam.
Giá trị nội dung: Bài thơ Ta đi tới của Tố Hữu thể hiện tinh thần kiên cường, bất khuất cùng sức mạnh của dân tộc trong cuộc kháng chiến, đồng thời bày tỏ niềm tự hào về những chiến công đã đạt được và niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc.
Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn ngữ của bài thơ giàu cảm xúc, sử dụng nhiều động từ mạnh mẽ.
- Biện pháp tu từ như điệp ngữ được vận dụng một cách hiệu quả.
Gợi ý soạn văn 8 Ta đi tới chi tiết - Kết nối tri thức
Dưới đây là hướng dẫn trả lời các câu hỏi soạn bài Ta đi tới ngắn nhất theo nội dung sách Ngữ văn 8 Kết nối tri thức tập 1:
- Phần sau khi đọc
Câu 1 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Từ trích đoạn bài thơ, em hình dung như thế nào về bối cảnh lịch sử (không gian, thời gian, những sự kiện quan trọng…) đã gợi nguồn cảm hứng thơ ca cho tác giả?
Gợi ý trả lời:
Bối cảnh lịch sử:
- Không gian: Khu vực hoạt động của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
- Thời gian: Tháng 8 năm 1945.
- Những sự kiện quan trọng: Cuộc kháng chiến chống Pháp giành thắng lợi.
=> Cảm hứng của tác giả: Tác giả vừa ngợi ca chiến thắng vừa suy ngẫm về những chặng đường phía trước.
Câu 2 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Nhìn lại chặng đường cuộc kháng chiến chống Pháp “ba ngàn ngày không nghỉ”, Tố Hữu đã bộc lộ cảm xúc gì? Theo em, đây chỉ là cảm xúc cá nhân của nhà thơ hay còn là cảm xúc chung của cả cộng đồng? Hãy giải thích lý do trong bài soạn văn 8 Ta đi tới.
Gợi ý trả lời:
- Nhìn lại chặng đường kháng chiến “ba ngàn ngày không nghỉ”, nhà thơ thể hiện sự căm thù sâu sắc đối với kẻ thù, xót xa trước những gian khó đã trải qua, đồng thời vui mừng, tự hào khi giành chiến thắng.
- Đây là cảm xúc chung của tất cả những người dân Việt Nam đã tham gia cuộc kháng chiến lâu dài, bởi họ đã đoàn kết, gắn bó và đồng lòng với nhau để vượt qua vô vàn khó khăn, thử thách quyết định vận mệnh dân tộc. Điều này được thể hiện qua các hình ảnh như "Mây của ta, trời thắm của ta…".
Câu 3 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Xác định hình ảnh trung tâm của đoạn trích khi soạn văn 8 Ta đi tới. Có những hình ảnh nào khác trong đoạn trích có mối liên hệ với hình ảnh đó.
Gợi ý trả lời:
- Hình ảnh trung tâm: Con đường tự do khi Cách mạng giành thắng lợi.
- Mối liên hệ với các hình ảnh khác:
- Hình ảnh "ta đi"...
- Hình ảnh đất nước tươi đẹp.
- Hình ảnh đất nước tự do.
Câu 4 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Những địa danh nào được nhắc đến trong đoạn trích? Theo em, việc xuất hiện một loạt địa danh như vậy mang lại hiệu quả gì trong việc thể hiện tình cảm của tác giả?
Gợi ý trả lời:
- Địa danh trong đoạn trích: Đường Bắc Sơn, Đình Cả, Điện Biên, Thái Nguyên, Tây Bắc, sông Lô, bến nước Bình Ca; khu Ba, khu Bốn, sông Thao, Hà Nội, Phú Thọ, Trung Hà, Hưng Hóa; Nam Bộ, thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Nam - Ngãi, Bình - Phú, Tiền Giang, Hậu Giang, Khánh Hòa, Phan Rang, Phan Thiết, Đắc Lắk, Tây Nguyên, Công Tum, khu Năm, sông Hương, Cửa Tùng, Bến Hải,...
- Hiệu quả: Việc nhắc lại các địa danh trong cuộc kháng chiến chống Pháp giúp tái hiện lại hình ảnh cuộc chiến tranh hào hùng, thể hiện niềm tự hào khi chiến thắng được giành lấy.
Câu 5 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Trong đoạn trích, tác giả sử dụng lặp đi lặp lại cấu trúc: “Ai…”, “Đường…”. Em hãy phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ấy khi soạn văn 8 Ta đi tới.
Gợi ý trả lời:
Tác dụng của biện pháp điệp cấu trúc “Ai…”, “Đường…”:
- Khắc họa rõ nét khung cảnh tự do, hào hùng của dân tộc khi giành được chiến thắng.
- Giúp tác giả liệt kê những chiến thắng và đặc điểm nổi bật của các vùng miền.
- Diễn tả tinh thần phấn khởi, niềm vui sướng của nhà thơ lan tỏa khắp mọi miền đất nước.
- Gia tăng sức biểu cảm cho bài thơ.
Câu 6 (trang 28 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Sau khi soạn văn 8 Ta đi tới, em có nhận xét gì về cách đặt nhan đề của bài thơ.
Gợi ý trả lời:
Nhan đề “Ta đi tới” phản ánh tư tưởng chủ đạo của tác phẩm.
- Nhan đề biểu hiện sự tự do, mang đậm cảm xúc của thời đại, đồng thời có tính biểu tượng cao.
- Nhan đề vừa ca ngợi chiến thắng, tự hào, vừa gợi mở suy nghĩ về những chặng đường phía trước.
=> Đây là một nhan đề ấn tượng, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc.
Bài tập liên hệ
Câu hỏi: Trong quá trình soạn văn 8 Ta đi tới, bạn nhận thấy tác giả Tố Hữu đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào để thể hiện cảm xúc của mình về tương lai của đất nước? Những biện pháp này có tác dụng gì trong việc truyền tải ý nghĩa và cảm xúc của tác phẩm?
Gợi ý trả lời:
Trong quá trình soạn văn 8 Ta đi tới, Tố Hữu đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật như điệp ngữ, ẩn dụ để thể hiện cảm xúc của mình. Điệp ngữ giúp nhấn mạnh sự rộng lớn và bao la của hành trình đất nước, trong khi ẩn dụ như việc so sánh con đường với hành trình của dân tộc làm nổi bật sự chuyển mình và khát vọng về tương lai. Những biện pháp này không chỉ tăng cường tính biểu cảm của bài thơ mà còn giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về tinh thần lạc quan cũng như quyết tâm của tác giả.
Câu 2: Phân tích sự khác biệt giữa hình ảnh “con đường đi tới” trong bài thơ và hình ảnh “con đường” trong các tác phẩm khác của Tố Hữu, chẳng hạn như “Việt Bắc”? Sự khác biệt này phản ánh điều gì về tinh thần của từng tác phẩm?
Gợi ý trả lời:
Khi soạn văn 8 Ta đi tới, ta thấy rằng hình ảnh “con đường đi tới” trong bài thơ mang ý nghĩa của sự chuyển mình và hướng đến tương lai, thể hiện sự phát triển và lạc quan. Ngược lại, hình ảnh “con đường” trong “Việt Bắc” thường gắn liền với ký ức về quá khứ và những đau khổ trong quá trình kháng chiến. Sự khác biệt này phản ánh tinh thần khác nhau của từng tác phẩm: “Ta đi tới” nhấn mạnh sự mở ra những cơ hội mới và hy vọng, trong khi “Việt Bắc” tập trung vào sự hồi tưởng và lòng biết ơn.
Câu 3: Phân tích vai trò của âm thanh và nhịp điệu trong bài thơ? Những yếu tố này ảnh hưởng như thế nào đến sự truyền tải cảm xúc và ý nghĩa của tác phẩm?
Gợi ý trả lời:
Âm thanh và nhịp điệu của bài thơ đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải cảm xúc, ý nghĩa của tác phẩm. Âm thanh trong bài thơ được tạo ra qua việc sử dụng các từ ngữ có âm điệp, nhịp điệu đều đặn, giúp tạo ra một cảm giác hào hứng, lạc quan. Nhịp điệu của bài thơ phản ánh sự vững chắc cùng quyết tâm trong hành trình chung của đất nước, đồng thời làm nổi bật cảm xúc tự hào, khát vọng về tương lai. Những yếu tố này kết hợp với nhau để tăng cường sự biểu cảm, nâng cao hiệu quả của tác phẩm.
Soạn văn 8 Ta đi tới không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nội dung, giá trị nghệ thuật của bài thơ mà còn tạo cơ hội để cảm nhận sâu sắc tinh thần và ý nghĩa của tác phẩm trong bối cảnh lịch sử. Qua việc soạn văn lớp 8 bài Ta đi tới, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện về cách mà Tố Hữu thể hiện niềm tự hào dân tộc và niềm tin về tương lai của đất nước.
