Các nốt nhạc cơ bản newbie cần nắm vững trước khi học nhạc lý

Nhạc lý (Music theory) là gì? 

Các nốt nhạc cơ bản là thành phần quan trọng, cơ bản của nhạc lý. Trong đó, nhạc lý là một lĩnh vực nghiên cứu và hệ thống các nguyên tắc - quy tắc trong âm nhạc. Đây là cốt lõi cho việc hiểu và phân tích các yếu tố như nhịp điệu, cấu trúc bản nhạc và những mối quan hệ liên quan tới âm nhạc.

Nốt nhạc là gì?

Nốt nhạc là âm thanh được tạo ra từ các sóng âm rung động trong không khí. Các rung động này thường dao động ở một tần số, một độ cao nhất định. Sở dĩ các nốt nhạc có cao độ khác nhau là do tốc độ của các sóng rung. Khi rung động nhanh hơn, ta nghe được âm thanh cao hơn và ngược lại, rung động chậm sẽ cho ra âm thanh trầm hơn.

Các nốt nhạc cơ bản

Các nốt nhạc là nền tảng cơ bản nhất khi học về nhạc lý. Bản nhạc hầu hết được tạo ra từ 7 nốt nhạc cơ bản, bao gồm Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si. Các nốt nhạc được ký hiệu bởi các chữ cái A - G như sau:

• Do – C

• Re – D

• Mi – E

• Fa – F

• Sol – G

• La – A

• Si – B

Kiến thức về các nốt nhạc cơ bản 

Am hiểu kiến thức về các nốt nhạc cơ bản là bước đầu để chinh phục nhạc lý. Dưới đây là kiến thức về các nốt nhạc cơ bản và cách học sao cho dễ dàng tiếp thu nhất:

Ghi nhớ các nốt nhạc 

Các nốt nhạc cơ bản bao gồm 7 nốt Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si và được ký hiệu lần lượt bằng các chữ cái in hoa Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si. Độ cao, thấp của các nốt nhạc này được biểu hiện bằng các vị trí trên dòng nhạc.

Mỗi nốt nhạc sẽ có hai bộ phận chính gồm thân nốt nhạc và đuôi, dấu móc. Cao độ của nốt nhạc có thể được thay đổi, khi ấy, chúng sẽ được ký hiệu thêm các dấu hóa như dấu thăng (#) hoặc dấu giáng (b) ở đầu khuông nhạc.

Vị trí các nốt nhạc trên dòng nhạc 

Các nốt nhạc cơ bản được đặt trên dòng nhạc bao gồm 5 dòng kẻ và 4 khe trống. Vị trí của các nốt thể hiện cao độ của mỗi nốt. Ở mỗi đầu dòng nhạc, hai loại khóa cơ bản thường thấy là khóa Sol và khóa Fa. Trong đó, khóa Fa thường thể hiện phần bè trầm trong bản nhạc. Bạn cần nhận biết hai loại khóa này để đọc hiểu các bản nhạc.

Vị trí các nốt nhạc trên cần đàn

Vị trí của các nốt nhạc cơ bản trên cần đàn guitar thường có thứ tự từ dưới lên như:

Hình dạng và giá trị của nốt nhạc

Hình dạng các nốt nhạc thể hiện trường độ, tức khoảng thời gian ngân dài của các nốt. Bạn có thể tham khảo hình dáng các nốt cũng như giá trị của chúng thông qua bảng sau đây:

Cách đọc nốt nhạc trên bản nhạc nhanh nhất

Để đọc nốt nhạc trên bản nhạc nhanh nhất, bạn có thể áp dụng các phương pháp dưới đây:

• Học ký hiệu nốt nhạc: Bạn nên học cách nhận biết và ghi nhớ ký hiệu của các nốt nhạc trên dòng nhạc, bao gồm các nốt tròn, nốt nửa, nốt tứ, nốt tám, nốt mười sáu và các dấu phụ tương ứng trước khi đọc các nốt nhạc.

• Luyện đọc dòng nhạc: Bạn có thể bắt đầu từ các bản nhạc dễ và đơn giản nhất, sau đó tiến dần lên các bản nhạc phức tạp hơn để cải thiện kỹ năng đọc nhanh.

• Làm quen với mẫu và phản xạ: Các khuôn mẫu âm nhạc sẽ giúp bạn đọc nhanh hơn khi không cần phải suy nghĩ quá nhiều về từng nốt nhạc.

• Làm việc với metronome: Luyện tập đọc nốt nhạc với metronome để cải thiện kỹ năng đọc nốt nhạc theo nhịp.

• Thực hành thường xuyên: Càng thường xuyên thực hành, bạn sẽ càng quen thuộc với các nốt và có thể đọc nốt nhạc một cách nhanh nhất.

• Đọc và chơi cùng lúc: Khi đọc nốt nhạc, hãy cố gắng tập trung vào việc đọc và cùng lúc nghe âm thanh tương ứng trong đầu.

• Sử dụng app hỗ trợ: Sử dụng app học nhạc để luyện tập và kiểm tra kỹ năng đọc nốt nhạc giúp bạn đọc nốt nhạc nhanh và thành thạo hơn.

Cách nhìn dòng nhạc

Sau khi nắm chắc kiến thức về các nốt nhạc cơ bản, bạn có thể làm quen với các dòng nhạc. Dòng nhạc bao gồm 5 dòng kẻ song song, tạo thành 4 khe trống ở giữa. Bên cạnh đó, khi bản nhạc có các nốt nhạc với cao độ quá thấp hoặc quá cao, bạn sẽ thấy xuất hiện thêm các dòng kẻ phụ hoặc khe nhạc phụ.

Dòng nhạc biểu hiện các thông tin cơ bản về bài nhạc. Đọc dòng nhạc giúp bạn nhận biết nốt nhạc, nhịp hay tông giọng của bản nhạc đó. Một số thuật ngữ cơ bản về dòng nhạc như sau:

• Khóa nhạc: Khóa nhạc bao gồm ba loại khóa cơ bản là khóa Sol, khóa Fa và khóa Do, thường xuất hiện ở đầu dòng nhạc, dùng để xác định cao độ của các nốt có trên dòng nhạc.

• Dấu thăng (#) và dấu Fa (b): Dấu thăng được sử dụng để ghi âm cao hơn, trong khi dấu Fa được sử dụng để ghi âm thấp hơn. Khi nhìn vào một bản nhạc, dấu thăng hoặc dấu Fa ở đầu dòng nhạc sẽ giúp bạn xác định phạm vi âm thanh.

• Dấu hóa: Dấu hoá cho biết các nốt nhạc được giảm xuống hay tăng lên nửa cung. Loại dấu này thường được đặt trước nốt nhạc và chỉ ảnh hưởng tới các nốt nhạc có cùng cao độ.

Lưu ý, khi đọc dòng nhạc, bạn sẽ bắt đầu từ đọc từ bên trái, sau đó di chuyển dần sang phải.

Kiến thức cơ bản về hợp âm và cách học 

Bên cạnh các nốt nhạc cơ bản, bạn cũng cần trang bị thêm những kiến thức về hợp âm khi bắt đầu học nhạc lý.

Hợp âm là gì? 

Hợp âm là sự kết hợp của hai hoặc nhiều nốt nhạc, được chơi đồng thời để tạo ra một âm thanh đầy đủ và hài hòa. Hợp âm thường được sắp xếp theo một quy luật nhất định. Một hợp âm được tạo bởi hai hay nhiều nốt quãng ba, trong đó, nốt nhạc gốc được gọi là chủ âm. Hợp âm là yếu tố vô cùng quan trọng trong đệm hát để làm nền cho giai điệu chính của bài.

Các loại hợp âm cơ bản 

Bạn cần nắm vững các loại hợp âm cơ bản sau:

Cách học hợp âm

Một số phương pháp giúp bạn học hợp âm nhanh chóng và hiệu quả như sau:

• Học các nốt nhạc trong hợp âm: Bạn cần nắm vững các nốt nhạc cơ bản và cách đọc dòng nhạc thành thạo để có thể đọc được hợp âm.

• Thực hành di chuyển giữa các hợp âm: Sau khi đã học cách đọc hợp âm, hãy thực hành di chuyển giữa các hợp âm khác nhau sao cho nhuần nhuyễn.

• Luyện tập nhịp điệu và phối hợp: Khi chơi hợp âm, bạn không chỉ cần biết đặt ngón tay đúng mà còn cần luyện tập theo nhịp điệu chính xác. Hãy sử dụng metronome để luyện tập nhịp điệu và đảm bảo các nốt nhạc được chơi đúng.

• Học các dạng hợp âm khác nhau: Ngoài các hợp âm cơ bản, hãy học các dạng hợp âm khác như hợp âm thứ bậc, hợp âm giai điệu và hợp âm kép để mở rộng kiến thức âm nhạc của bạn.

• Sử dụng tài liệu học tập: Có rất nhiều tài liệu học tập, sách giáo khoa, video hướng dẫn và ứng dụng có thể giúp bạn học và luyện tập hợp âm một cách hiệu quả.

Kiến thức nhịp điệu guitar đệm hát cơ bản và cách học

Nhạc lý không chỉ bao gồm các nốt nhạc cơ bản hay hợp âm. Vì thế, bạn cũng cần học thêm các kiến thức về nhịp điệu để đệm đàn đúng với giai điệu của bài hát.

Trước hết, bạn cần phân biệt được ô nhịp và phách. Để phân biệt các nhịp với nhau, người ra thường dùng vạch nhịp. Theo đó, hai vạch nhịp tạo thành một ô nhịp hay còn được gọi là khuông nhạc. Ngoài ra, mỗi ô nhịp cũng được chia thành các quãng thời gian bằng nhau, gọi là phách. Trong đó, phách mạnh hay phách nhẹ dùng để phân biệt các loại nhịp khác nhau, số chỉ nhịp sẽ quy định số lượng phách có trong mỗi ô nhịp.

Bạn có thể tham khảo ý nghĩa của các nhịp điệu cơ bản trong guitar đệm hát như sau:

• Nhịp 2/4: Mỗi ô nhịp gồm 2 phách, mỗi phách là một nốt đen.

• Nhịp 3/4: Mỗi ô nhịp gồm 3 phách, mỗi phách là một nốt đen.

• Nhịp 4/4: Mỗi ô nhịp gồm 4 phách, mỗi phách là một nốt đen.

Những lưu ý khi học nhạc lý cơ bản guitar đệm hát

Bạn nên nắm được những lưu ý khi học nhạc lý guitar đệm hát sau đây để đảm bảo học đúng các kiến thức cơ bản:

• Lựa chọn loại đàn phù hợp: Bạn cần cân nhắc các yếu tố như chất liệu, chất lượng âm thanh, kích thước,... trước khi sắm một cây đàn cho bản thân để đảm bảo lựa chọn được cây đàn phù hợp nhất.

• Cách sử dụng tay khi học đệm hát: Bạn cần kết hợp khéo léo cả hai tay khi luyện tập. Với tay trái, bạn hãy luyện thành thạo cách bấm hợp âm, sau đó luyện tập theo các bản nhạc bằng tay phải.

• Kết hợp đánh hợp âm và nghe nhạc: Bạn có thể ghi âm lại quá trình luyện tập của mình để dễ dàng phân tích điểm mạnh, điểm yếu. Bên cạnh đó, đừng chú tâm quá nhiều vào luyện tập một cách cứng nhắc mà hãy kết hợp với việc cảm thụ từng giai điệu của bản nhạc.

• Lựa chọn địa chỉ học uy tín, chất lượng: Bạn nên tham khảo các trung tâm hay các trường đào tạo âm nhạc lâu năm, có tiếng nếu muốn theo đuổi con đường chuyên nghiệp.

Một số cây guitar cho người mới bắt đầu 

Nếu còn đang phân vân trong việc lựa chọn, newbie có thể tham khảo một số cây đàn sau đây để bắt đầu quá trình luyện tập của mình:

• Guitar Acoustic - Guitar đệm hát: Yamaha FG 800, Fender CD-60S.

• Guitar Classical - Guitar cổ điển: Yamaha C40, Cordoba C3M.

• Guitar Electric - Guitar điện: Squier Affinity Stratocaster, Epiphone Les Paul Special II.

Các nốt nhạc cơ bản có 7 nốt, bao gồm Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si. Đây là nền tảng nhạc lý vô cùng quan trọng trước khi theo đuổi đam mê âm nhạc. Nắm vững kiến thức này cũng như các hợp âm, nhịp phách cùng với việc luyện tập thường xuyên, bạn sẽ có thể chơi nhạc cụ một cách thuần thục và nhuần nhuyễn.