Tìm hiểu chung trước khi soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt
Soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác giả và tác phẩm, từ đó khám phá được những giá trị văn hóa đáng quý.
Về tác giả
Nguyễn Văn Huyên (1905-1975) quê ở huyện Hoài Đức, Hà Nội. Ông là một nhà sử học, nhà dân tộc học và nhà giáo dục nổi bật của Việt Nam. Thời trẻ, ông đã du học ở Pháp và vào năm 1934, ông trở thành người Việt Nam đầu tiên hoàn thành thành công luận án tiến sĩ về văn học tại Đại học Sorbonne, Paris.
Sau khi trở về nước vào năm 1935, Nguyễn Văn Huyên đã cống hiến cho sự nghiệp giảng dạy và tham gia vào nhiều tổ chức nghiên cứu văn hóa, lịch sử. Ông từng giữ vai trò ủy viên thường trực Trường Viễn Đông Bác cổ và là thành viên của Hội đồng nghiên cứu khoa học Đông Dương.
Về tác phẩm
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
Văn bản "nghệ thuật truyền thống của người Việt" được lấy từ chương 12, phần 3 của sách "Văn minh Việt Nam", với tiêu đề gốc là "Nghệ thuật".
Xuất bản tại Hà Nội năm 1944, "Văn minh Việt Nam" là một tác phẩm khẳng định bản sắc văn hóa Việt. Hoàn thành từ năm 1939, tác phẩm bằng tiếng Pháp này đã vượt qua nhiều trở ngại để đến tay độc giả, trở thành một tuyên ngôn tự hào về tinh thần văn hóa của dân tộc. Phiên bản tiếng Việt ra đời năm 1996 đã giúp tác phẩm tiếp cận rộng rãi hơn công chúng trong nước.
Bố cục văn bản
- Phần 1: Từ đầu => "trở thành độc đáo": Sự thể hiện tâm tính của nhân dân trong nghệ thuật.
- Phần 2: Từ phần tiếp theo => "thẩm mỹ tuyệt vời": Nghệ thuật truyền thống trong lĩnh vực kiến trúc.
- Phần 3: Phần còn lại: Nghệ thuật truyền thống trong lĩnh vực điêu khắc.
Tóm tắt văn bản
Văn bản không chỉ cung cấp cái nhìn tổng quan về các loại hình nghệ thuật truyền thống của Việt Nam mà còn đi sâu phân tích đặc trưng và biểu hiện của từng loại hình. Qua đó, tác giả đã khéo léo tái hiện một bức tranh sinh động về đời sống tinh thần và "tâm tính nhân dân", thể hiện qua những giá trị văn hóa được gửi gắm trong từng tác phẩm nghệ thuật.
Soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt - Kết nối tri thức
Khi soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt, phần chuẩn bị trước khi đọc sẽ giúp bạn định hình được những kiến thức cơ bản cần nắm bắt, từ đó tiếp cận văn bản một cách hiệu quả hơn.
Soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt: Trước khi đọc
Câu 1 (Trang 78 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Bạn đã biết gì về nghệ thuật truyền thống của người Việt? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về một khía cạnh cụ thể trong di sản tinh thần quý giá này mà bạn thấy thú vị.
Gợi ý trả lời:
Việt Nam sở hữu nhiều ngành nghệ thuật truyền thống, được các nghệ nhân phát triển từ xa xưa và vẫn được duy trì đến nay. Nghệ thuật truyền thống của người Việt không chỉ được kế thừa và phát triển qua các triều đại lịch sử, mà còn mở rộng giá trị qua các lĩnh vực như văn học, kiến trúc, điêu khắc, mỹ thuật, sân khấu, âm nhạc và các ngành thủ công nghiệp.
Múa rối nước là một trong những hình thức nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống của người Việt. Hiện nay, loại hình này vẫn được biểu diễn thường xuyên trong các dịp lễ hội, tại các di tích lịch sử, văn hóa, hoặc trong các đình làng. Nghệ nhân sử dụng các con rối để thực hiện các màn biểu diễn trên mặt nước, tạo nên những câu chuyện sinh động.
Câu 2 (Trang 78 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Trong bối cảnh giao lưu quốc tế ngày càng phát triển hiện nay, bạn có suy nghĩ gì về việc duy trì các giá trị truyền thống đã được gìn giữ qua nhiều thế hệ?
Gợi ý trả lời:
Trong bối cảnh giao lưu quốc tế ngày càng mở rộng hiện nay, việc gìn giữ những giá trị truyền thống từ xa xưa không chỉ là sự trở về với nguồn cội mà còn là nền tảng vững chắc để bảo tồn bản sắc dân tộc. Những giá trị này lưu giữ dấu ấn về đời sống tinh thần của người Việt qua các thời kỳ và đồng thời là niềm tự hào mà người Việt muốn chia sẻ với bạn bè quốc tế.
Soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt: phần Đọc văn bản
Việc soạn bài về Nghệ thuật truyền thống của người Việt sẽ giúp bạn tìm hiểu các yếu tố nghệ thuật nổi bật được tác giả trình bày trong văn bản, qua đó nắm bắt sâu hơn về tinh thần và giá trị của nghệ thuật truyền thống.
Câu 1 (Trang 78 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là gì?
Gợi ý trả lời:
Câu chủ đề của đoạn văn nêu rõ thông tin chính là: nghệ thuật Việt Nam phản ánh tâm tính của người dân Việt Nam.
Câu 2 (Trang 78 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Chú ý đến các cứ liệu được đưa ra để đánh giá khiếu thẩm mỹ của người Việt.
Gợi ý trả lời:
Tác giả cung cấp các chứng cứ về sự thưởng thức vẻ đẹp và sự tinh tế trong văn học, phong cách trang trí kiến trúc, chạm khắc nhà, bố trí đồ trang trí, và sự tinh xảo của đồ nữ trang để đánh giá khiếu thẩm mỹ của người Việt.
Câu 3 (Trang 79 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Hãy cho biết đâu là các yếu tố đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt?
Gợi ý trả lời:
Những yếu tố ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt Nam bao gồm đặc điểm tôn giáo và tín ngưỡng. Tại Việt Nam, có thời điểm Phật giáo chiếm ưu thế, có lúc sự kết hợp của ba học thuyết tôn giáo chi phối và cũng có giai đoạn Nho giáo đóng vai trò chủ đạo.
Câu 4 (Trang 79 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt Nam?
Gợi ý trả lời:
Việt Nam - với khí hậu nhiệt đới ẩm, đã khiến các di sản nghệ thuật phải đối mặt với nhiều thử thách từ thiên nhiên như mối mọt, mưa gió, nắng nóng và các thiên tai. Bên cạnh tác động của thiên nhiên, các cuộc chiến tranh đã tàn phá nặng nề nhiều công trình kiến trúc, điêu khắc. Sau chiến tranh, các hoạt động xây dựng không hợp lý cũng gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc.
Câu 5 (Trang 80 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Theo tác giả, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là gì?
Gợi ý trả lời:
Thiên hướng sáng tạo đặc trưng của nghệ thuật Việt Nam là việc luôn cố gắng làm nổi bật và thể hiện tinh thần vô hình của mọi vật trong tất cả các tác phẩm.
Câu 6 (Trang 80 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Kiến trúc Việt có những đặc trưng gì? Đặc trưng đó được thể hiện cụ thể như thế nào?
Gợi ý trả lời:
Đặc trưng của kiến trúc Việt Nam là các hình khối và kết cấu nằm ngang, thường mang yếu tố tôn giáo. Ví dụ cụ thể bao gồm các điện thờ thấp, một tầng, sân vườn, các tòa nhà liên tiếp nhau, và mái chùa thấp.
Câu 7 (Trang 81 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Nền điêu khắc Việt có những điểm gì đáng chú ý?
Gợi ý trả lời:
Điểm nổi bật của nền điêu khắc Việt Nam là điêu khắc gỗ, với những pho tượng tinh xảo từ thời kỳ Lê và phong cách tao nhã. Điêu khắc đá ít được sử dụng cho tượng, chỉ xuất hiện trong một số hình ảnh cụ thể.
Soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt: Sau khi đọc
Câu 1 (Trang 83 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Sau khi đọc văn bản và các thông tin trong phần giới thiệu tác phẩm, bạn hiểu mục đích của tác giả như thế nào? Câu hoặc đoạn nào trong văn bản giúp bạn nhận ra điều này?
Gợi ý trả lời:
Tác giả viết bài này để cung cấp thông tin về một số ngành nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, đồng thời khai thác “tâm tính nhân dân”, tinh thần của người Việt được thể hiện trong các công trình nghệ thuật như thế nào.
Những câu văn giúp em nhận rõ điều này là “Ở Việt Nam, nghệ thuật hơn ở những lĩnh vực khác, là biểu hiện sâu sắc nhất của tâm tính nhân dân”, “Đối với họ, người luôn luôn thực hiện công trình của mình trong một không khí siêu phàm, thì tinh thần là tất cả”.
Câu 2 (Trang 83 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Vẽ sơ đồ tóm tắt các thông tin chính của văn bản.
Gợi ý trả lời:
Để nắm bắt những ý chính của văn bản, dưới đây là hình ảnh sơ đồ tóm tắt nội dung chính của soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt:
Câu 3 (Trang 83 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Xác định và phân tích vai trò của các yếu tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận được sử dụng trong văn bản.
Gợi ý trả lời:
Tác giả sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm để tái hiện hình ảnh các công trình kiến trúc, đặc điểm của đồ nữ trang, tượng điêu khắc, và thể hiện thái độ đối với những thành tựu nghệ thuật. Việc áp dụng yếu tố miêu tả giúp người đọc có cái nhìn rõ nét hơn về các công trình nghệ thuật với những đặc trưng riêng của chúng.
Bên cạnh đó, tác giả áp dụng yếu tố nghị luận bằng cách đưa ra các dẫn chứng kèm theo lý lẽ để chứng minh các hiện tượng.
Câu 4 (Trang 83 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Việc cung cấp thông tin chi tiết về từng đối tượng trong văn bản có điểm gì nổi bật? Bạn có thể rút ra điều gì về cách triển khai thông tin trong văn bản đó?
Gợi ý trả lời:
Việc cung cấp thông tin cụ thể và chi tiết về từng đối tượng nghệ thuật không chỉ làm bài viết trở nên hấp dẫn hơn mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người đọc hiểu sâu sắc về giá trị và ý nghĩa của nghệ thuật truyền thống Việt Nam.
Nhờ vào những thông tin chi tiết, những vấn đề phức tạp trong nghệ thuật truyền thống Việt Nam sẽ trở nên rõ ràng và dễ hiểu hơn. Người đọc sẽ có cơ hội khám phá sâu sắc các giá trị văn hóa và lịch sử ẩn chứa trong từng tác phẩm nghệ thuật.
Câu 5 (Trang 83 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Hãy trình bày và phân tích một nhận xét trong văn bản mà bạn cảm thấy ấn tượng nhất. Giải thích lý do vì sao nhận xét đó lại gây ấn tượng mạnh đối với bạn.
Gợi ý trả lời:
Nhận xét mà em tâm đắc nhất trong văn bản là “Người Việt Nam biết tạo một biểu hiện thẩm mĩ cho những đồ vật thông thường nhất bằng kim loại, gỗ hay tre, tô điểm cho chúng bằng những thứ trang trí, biến chúng thành một cái gì đó còn hơn là một thứ chỉ để mà dùng.”
Em rất ấn tượng với nhận xét này vì nó phản ánh chính xác thực tế rằng các nghệ nhân Việt đã tạo ra những món đồ đậm chất Việt Nam.
Câu 6 (Trang 83 SGK Văn 10 - Sách Kết nối tri thức): Đối chiếu các thông tin do học giả Nguyễn Văn Huyên cung cấp trong văn bản với một tác phẩm mỹ thuật hoặc công trình kiến trúc của Việt Nam mà bạn quen thuộc. Từ đó, đưa ra nhận xét về việc bảo tồn hoặc thay đổi các đặc điểm và tinh thần truyền thống trong tác phẩm hoặc công trình đó.
Gợi ý trả lời:
Đền Nghè ở Hải Phòng được xây dựng theo kiểu chữ Đinh, với chính điện nối liền với bái đường phía trước. Đền giữ nguyên các đặc điểm về hình khối và kết cấu nằm ngang, cùng với tính đồng đều và đối xứng trong kiến trúc đền chùa Việt Nam, như được giới thiệu bởi học giả Nguyễn Văn Huyên.
Các tòa trong đền được bố trí liên tiếp, đều là một tầng, với hành lang nối giữa các tòa và được bao quanh bởi cây xanh, tạo nên không khí tôn nghiêm của Phật giáo. Mặc dù đền đã được tu sửa bằng vật liệu hiện đại và các thiết kế đã thay đổi so với nửa thế kỷ trước, các dấu ấn truyền thống về kiến trúc và tinh thần tôn giáo vẫn được gìn giữ một cách trọn vẹn.
Bài tập liên hệ
Yêu cầu: Sau khi soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt, em hãy vẽ sơ đồ tư duy hệ thống hóa lại kiến thức về tác phẩm này.
Gợi ý trả lời:
Việc vẽ sơ đồ tư duy sau khi soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt là một cách rất hiệu quả để hệ thống hóa kiến thức và giúp bạn ghi nhớ lâu hơn. Người học có thể tham khảo mẫu sơ đồ tư duy tóm tắt lại kiến thức về xuất xứ, bố cục, nội dung và nghệ thuật của văn bản dưới đây.
Qua việc tìm hiểu và soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt, chúng ta không chỉ nắm bắt được những giá trị văn hóa đặc sắc mà còn có cơ hội chiêm nghiệm và hiểu sâu hơn về tâm hồn, lối sống và sự sáng tạo của người Việt từ bao đời nay.
