Tìm hiểu chung trước soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Tìm hiểu thông tin tổng quan về tác giả và tác phẩm trước khi thực hành soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời chi tiết sẽ giúp học sinh có cái nhìn sâu sắc hơn về giá trị tác phẩm.
Tác giả
Bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời được trích từ Sử thi Đăm Săn - một trong những di sản văn hóa quý báu của các dân tộc thiểu số tại Việt Nam. Được truyền miệng từ đời này sang đời khác, sử thi này không chỉ phản ánh đời sống văn hóa, tâm linh của người Tây Nguyên mà còn là nguồn tư liệu lịch sử vô cùng phong phú về cuộc sống, tinh thần và tư tưởng của cộng đồng dân tộc.
Sử thi Đăm Săn nói chung và đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời nói riêng đã được ghi chép và biên soạn từ những câu chuyện truyền miệng của người Ê-đê, M'Nông. Tác phẩm này được xem như biểu tượng cho lòng dũng cảm, khát vọng chinh phục thiên nhiên và tinh thần bất khuất của người anh hùng Đăm Săn.
Tác phẩm Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Hoàn cảnh sáng tác
Tác phẩm Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời là một phần quan trọng trong sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-đê, thuộc kho tàng văn hóa truyền miệng của Tây Nguyên. Tác phẩm được sáng tác trong bối cảnh xã hội nguyên thủy, khi con người gắn bó mật thiết với thiên nhiên. Sử thi này phản ánh sâu sắc tinh thần chiến đấu và khát vọng chinh phục của con người trước thiên nhiên và số phận.
Tóm tắt nội dung chính
Nội dung của đoạn trích kể về cuộc hành trình của anh hùng Đăm Săn - người quyết tâm đi bắt Nữ Thần Mặt Trời để mang ánh sáng về cho buôn làng. Hành trình này không chỉ là cuộc đấu tranh với sức mạnh thiên nhiên mà còn thể hiện lòng dũng cảm, trí tuệ và ý chí kiên cường của nhân vật chính.
Ý nghĩa tác phẩm
Tác phẩm mang ý nghĩa sâu sắc về khát vọng tự do, niềm tin vào sức mạnh và sự kiên trì của con người trong việc vượt qua thử thách. Khi soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, học sinh cần tập trung vào việc phân tích biểu tượng và giá trị văn hóa của tác phẩm, từ đó hiểu rõ hơn về tâm hồn và tinh thần của người dân Tây Nguyên qua những trang sử thi này.
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời chi tiết - Kết nối tri thức và cuộc sống
Tham khảo hướng dẫn soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời chi tiết được các giáo viên Ngữ Văn gợi ý sẽ giúp học sinh trả lời các câu hỏi trong phần chuẩn bị, đọc hiểu và sau khi đọc một cách đơn giản.
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời: Trước khi đọc
Câu 1: (Trang 105 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Tìm hiểu và chia sẻ với các bạn thông tin về một số đặc điểm văn hóa của người Ê-đê (ví dụ: trang phục, ẩm thực, nhà ở, lễ hội,…)
Gợi ý trả lời:
Người Ê-đê là một trong những dân tộc thiểu số sống tại vùng Tây Nguyên, Việt Nam, với nền văn hóa đặc trưng và phong phú.
- Trang phục truyền thống của người Ê-đê thường được làm từ vải dệt thủ công với các hoa văn độc đáo, thường là váy dài cho nữ và khố cho nam.
- Về ẩm thực, họ có những món ăn đặc sản như cơm lam, canh lá, và các món ăn từ gạo nếp.
- Nhà ở của người Ê-đê là nhà dài, một loại nhà sàn làm bằng gỗ và tre, có chiều dài lớn, thể hiện sự gắn kết của gia đình nhiều thế hệ.
- Lễ hội của người Ê-đê rất đa dạng, với những lễ hội lớn như lễ mừng lúa mới, lễ cúng bến nước, thường gắn liền với các nghi lễ tôn vinh thần linh và tổ tiên.
Trong quá trình soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, việc hiểu rõ những đặc điểm văn hóa của người Ê-đê sẽ giúp bạn dễ dàng cảm nhận và phân tích những yếu tố văn hóa được phản ánh trong tác phẩm.
Câu 2: (Trang 105 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Tìm hiểu ý nghĩa của biểu tượng mặt trời trong một số nền văn hóa.
Gợi ý trả lời:
Biểu tượng mặt trời xuất hiện trong nhiều nền văn hóa trên thế giới và thường được coi là biểu tượng của sự sống, sức mạnh và quyền lực.
- Trong văn hóa Ai Cập cổ đại, mặt trời được thần hóa dưới hình tượng thần Ra – vị thần tối cao, người tạo ra và duy trì sự sống.
- Tại nền văn minh Inca, mặt trời cũng là một biểu tượng thiêng liêng, được tôn thờ như là nguồn gốc của sự sống và năng lượng.
- Ở châu Á, đặc biệt là trong văn hóa Nhật Bản, mặt trời là biểu tượng của hoàng gia, quyền lực và sự thịnh vượng, được thể hiện qua hình ảnh của thần Amaterasu, nữ thần mặt trời.
Trong bối cảnh soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, biểu tượng mặt trời có thể được nhìn nhận như sự đại diện cho nguồn sáng, năng lượng sống và hy vọng, đồng thời phản ánh khát vọng chinh phục thiên nhiên và mưu cầu sự thịnh vượng của người anh hùng Đăm Săn.
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời: Đọc văn bản
Câu 1: (Trang 105 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Chú ý các chi tiết mô tả Đăm Săn khi đến nhà Đăm Par Kvây.
Gợi ý trả lời:
Khi đến nhà Đăm Par Kvây, Đăm Săn được miêu tả là một nhân vật mạnh mẽ, dũng mãnh, với phong thái tự tin và quyết đoán. Sự xuất hiện của Đăm Săn làm nổi bật hình ảnh một người anh hùng có tầm vóc phi thường, không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần.
Trong quá trình soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, cần lưu ý đến cách tác giả sử dụng ngôn ngữ để tôn vinh khí phách của Đăm Săn, thể hiện qua những mô tả chi tiết về dáng vóc và sự tự tin của ông khi đến thăm Đăm Par Kvây.
Câu 2: (Trang 106 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Hình dung cảnh tiếp đón Đăm Săn trong nhà Đăm Par Kvây. Chú ý các chi tiết về đời sống văn hóa và phong tục của người Ê-đê.
Gợi ý trả lời:
Cảnh tiếp đón Đăm Săn trong nhà Đăm Par Kvây được mô tả với không khí trang trọng và đậm đà bản sắc văn hóa Ê-đê. Khách được mời vào nhà dài, ngồi trên chiếu trải cẩn thận, thưởng thức các món ăn truyền thống và rượu cần – biểu tượng của sự hiếu khách và kính trọng.
Phong tục này phản ánh một phần đời sống văn hóa của người Ê-đê, nơi mà lòng hiếu khách và tinh thần cộng đồng được đặt lên hàng đầu. Việc nắm bắt các chi tiết về phong tục tiếp khách sẽ giúp làm rõ hơn bối cảnh văn hóa đặc sắc của tác phẩm.
Câu 3: (Trang 106 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Dự báo về hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời.
Gợi ý trả lời:
Hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời được dự đoán là đầy gian nan và thử thách. Đây là cuộc hành trình mà Đăm Săn phải đối mặt với những khó khăn từ thiên nhiên khắc nghiệt và những thử thách tinh thần để có thể chinh phục mục tiêu cao cả của mình. Khi soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, cần phân tích sâu sắc sự chuẩn bị tinh thần và lòng quyết tâm của Đăm Săn trước khi bước vào cuộc hành trình đầy cam go này.
Câu 4: (Trang 107 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Lời khuyên của Đăm Par Kvây với Đăm Săn.
Gợi ý trả lời:
Đăm Par Kvây khuyên Đăm Săn phải cẩn thận và chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi thực hiện cuộc hành trình đến nhà Nữ Thần Mặt Trời. Lời khuyên này không chỉ là sự quan tâm mà còn thể hiện sự lo lắng về những khó khăn mà Đăm Săn sẽ gặp phải. Khi soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời chi tiết, cần chú ý đến sự quan trọng của lời khuyên này trong việc nhấn mạnh sự phức tạp và nguy hiểm của cuộc hành trình.
Câu 5: (Trang 107 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Thái độ của Đăm Săn khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây?
Gợi ý trả lời:
Đăm Săn thể hiện sự kiên quyết và không nao núng khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây. Ông không hề bị lung lay bởi những khó khăn có thể gặp phải, mà ngược lại, quyết tâm của ông càng được củng cố. Việc phân tích thái độ kiên định của Đăm Săn sẽ giúp làm rõ thêm tính cách anh hùng, không chịu khuất phục trước bất kỳ thách thức nào.
Câu 6: (Trang 108 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Đối chiếu từ ngữ miêu tả ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời với phần chú thích văn bản.
Gợi ý trả lời:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời được miêu tả với vẻ đẹp lộng lẫy và huyền ảo, được bao phủ bởi ánh sáng rực rỡ. Sự miêu tả này được đối chiếu với phần chú thích văn bản, cho thấy đây là một nơi thần thánh, mang tính biểu tượng cao trong câu chuyện. Học sinh cần chú trọng đến việc làm nổi bật sự khác biệt và độc đáo trong cách miêu tả ngôi nhà này, nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của biểu tượng mặt trời trong văn hóa và tư tưởng của người Ê-đê.
Câu 7: (Trang 108 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Hình dung về cảnh tượng ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời.
Gợi ý trả lời:
Ngôi nhà của Nữ Thần Mặt Trời được hình dung như một nơi thần thánh, toát lên vẻ đẹp rực rỡ và uy nghi. Ngôi nhà tỏa sáng lấp lánh, với ánh sáng chói lọi từ khắp mọi phía, mang đậm tính biểu tượng cho sức mạnh và sự sống. Các chi tiết trang trí tinh xảo và lộng lẫy không chỉ làm nổi bật quyền lực của Nữ Thần mà còn tạo ra một không gian thiêng liêng. Khi soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời chi tiết, học sinh cần chú ý đến cách tác giả khắc họa ngôi nhà này để thể hiện sự tôn kính và lòng ngưỡng mộ của nhân vật đối với Nữ Thần Mặt Trời.
Câu 8: (Trang 109 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Tưởng tượng về hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời
Gợi ý trả lời:
Nữ Thần Mặt Trời có thể được tưởng tượng là một nhân vật với vẻ đẹp siêu phàm, rực rỡ như ánh sáng mặt trời. Thần mang trong mình sức mạnh vô song, quyền lực và sự kiêu hãnh. Ánh sáng từ Nữ Thần chiếu rọi khắp nơi, tạo nên một vẻ đẹp vừa uy nghiêm vừa rạng ngời. Hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời như biểu tượng cho sự sống, quyền năng và nguồn sáng bất diệt trong văn hóa người Ê-đê.
Câu 9: (Trang 109 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Vì sao Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn?
Gợi ý trả lời:
Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn vì ông không thể vượt qua những thử thách và điều kiện khắc nghiệt mà thần đặt ra. Điều này không chỉ thể hiện sự kiêu hãnh của Nữ Thần mà còn phản ánh sự giới hạn của con người trước những quyền lực siêu nhiên. Qua đó thể hiện sự tôn trọng đối với những quy luật tự nhiên và sự bất khả xâm phạm của thần linh.
Câu 10: (Trang 110 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Lưu ý phản ứng của Đăm Săn khi bị Nữ Thần Mặt Trời từ chối.
Gợi ý trả lời:
Đăm Săn, mặc dù rất thất vọng, vẫn giữ vững tinh thần kiên cường và không chùn bước. Sự kiên định và lòng quyết tâm của ông thể hiện rõ qua cách ông đối mặt với thất bại và tiếp tục hành trình của mình. Thái độ của Đăm Săn đại diện cho bản chất anh hùng và tinh thần không bao giờ khuất phục trước khó khăn của nhân vật.
Câu 11: (Trang 110 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Tưởng tượng cảnh Đăm Săn trong Rừng Đen?
Gợi ý trả lời:
Trong Rừng Đen, Đăm Săn có thể gặp phải vô số thử thách và nguy hiểm. Không gian tăm tối và âm u của khu rừng tạo nên một bầu không khí đầy hiểm nguy, đe dọa đến sự an toàn của Đăm Săn. Tuy nhiên, với lòng can đảm và quyết tâm, ông sẽ không lùi bước và tiếp tục cuộc hành trình của mình. Việc hình dung chi tiết cảnh Đăm Săn trong Rừng Đen sẽ giúp làm nổi bật sự dũng cảm và kiên cường của nhân vật chính trước những thử thách lớn lao.
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời: Sau khi đọc
Câu 1: (Trang 111 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Tóm tắt những sự kiện chính trong đoạn trích. Những sự kiện đó thể hiện phẩm chất gì của người anh hùng Đăm Săn?
Gợi ý trả lời:
Trong quá trình soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, chúng ta nhận thấy đoạn trích bao gồm những sự kiện chính sau:
- Đăm Săn quyết định thực hiện cuộc hành trình đầy thử thách để chinh phục Nữ Thần Mặt Trời, thể hiện khát vọng và ý chí phi thường của mình.
- Ông đến gặp Đăm Par Kvây để xin lời khuyên và sự giúp đỡ, cho thấy sự tôn trọng và khéo léo trong quan hệ xã hội.
- Mặc dù nhận được lời cảnh báo về những nguy hiểm phía trước, Đăm Săn vẫn kiên định với mục tiêu của mình, minh chứng cho lòng dũng cảm và sự quyết tâm không lay chuyển.
- Trên đường đi, Đăm Săn phải đối mặt với nhiều khó khăn và cạm bẫy, nhưng ông luôn vượt qua bằng sự thông minh và sức mạnh của mình.
- Cuối cùng, Đăm Săn gặp thất bại và chết trong Rừng Sáp Đen, kết thúc cuộc hành trình đầy bi tráng của một người anh hùng.
Những sự kiện này thể hiện rõ nét phẩm chất anh hùng của Đăm Săn: dũng cảm, kiên cường, quyết đoán và không ngại đối mặt với thử thách để đạt được mục tiêu cao cả. Đồng thời, sự thất bại cuối cùng của ông cũng phản ánh sự giới hạn của con người trước những lực lượng siêu nhiên và khát vọng vượt quá khả năng thực tế.
Câu 2: (Trang 111 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Lời kể, lời miêu tả, lời đối thoại có vai trò gì trong việc khắc họa nhân vật? Hãy làm rõ những đặc trưng của lời văn sử thi trong đoạn trích này.
Gợi ý trả lời:
Trong soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, chúng ta thấy rằng:
- Lời kể đóng vai trò dẫn dắt câu chuyện, cung cấp cái nhìn tổng quát về diễn biến sự kiện và giúp người đọc hiểu rõ hơn về bối cảnh cũng như tâm trạng của nhân vật. Lời kể trong sử thi thường trang trọng, mạch lạc và sử dụng ngôn ngữ hoa mỹ để tôn vinh sự vĩ đại của nhân vật chính.
- Lời miêu tả giúp tạo nên hình ảnh sinh động về nhân vật và khung cảnh, làm nổi bật tính cách và phẩm chất của Đăm Săn. Các miêu tả thường chi tiết, giàu hình ảnh và sử dụng nhiều biện pháp tu từ để tăng sức gợi hình và gợi cảm.
- Lời đối thoại thể hiện trực tiếp suy nghĩ, cảm xúc và mối quan hệ giữa các nhân vật. Qua những cuộc trò chuyện, tính cách và tư duy của Đăm Săn được bộc lộ rõ nét, đồng thời phản ánh các giá trị văn hóa và xã hội của người Ê-đê.
Đặc trưng của lời văn sử thi trong đoạn trích này bao gồm:
- Ngôn ngữ trang trọng và giàu tính biểu cảm, thể hiện sự tôn kính đối với nhân vật và câu chuyện được kể.
- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, phóng đại để tăng cường tính hùng tráng và lôi cuốn cho câu chuyện.
- Cấu trúc lặp lại và nhịp điệu chậm rãi, giúp người nghe dễ dàng theo dõi và ghi nhớ nội dung, đồng thời tạo nên âm hưởng đặc trưng của thể loại sử thi.
- Sự kết hợp giữa yếu tố thực và huyền thoại, phản ánh thế giới quan và tín ngưỡng của cộng đồng người Ê-đê.
Như vậy, lời kể, lời miêu tả và lời đối thoại trong đoạn trích không chỉ khắc họa sâu sắc nhân vật Đăm Săn mà còn góp phần tái hiện sinh động bức tranh văn hóa và tinh thần của dân tộc Ê-đê.
Câu 3: (Trang 111 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Người kể chuyện trong đoạn trích này là ai? Hãy tìm hiểu một số thông tin về hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê.
Gợi ý trả lời:
Hình thức kể chuyện sử thi của người Ê-đê có những đặc điểm sau:
- Kể chuyện bằng hình thức hát hoặc ngâm nga, thường được thực hiện trong các dịp lễ hội hoặc buổi tụ họp cộng đồng. Người kể thường là những nghệ nhân có kinh nghiệm, được tôn kính trong xã hội.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh và âm điệu, kết hợp với các nhạc cụ truyền thống như cồng, chiêng để tăng thêm phần trang trọng và cuốn hút.
- Cấu trúc câu chuyện thường dài và phức tạp, bao gồm nhiều sự kiện và nhân vật, phản ánh sâu sắc lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của cộng đồng.
- Phương thức truyền miệng qua nhiều thế hệ, giúp bảo tồn và duy trì bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Ê-đê. Qua quá trình truyền tải, câu chuyện có thể được bổ sung và biến đổi, nhưng vẫn giữ nguyên tinh thần và ý nghĩa cốt lõi.
- Nhấn mạnh vào những giá trị đạo đức và xã hội, thông qua việc tôn vinh những phẩm chất tốt đẹp như lòng dũng cảm, sự trung thành và tinh thần cộng đồng.
Những đặc điểm này làm nên sự độc đáo và sức sống bền bỉ của sử thi Đăm Săn, đồng thời thể hiện sự phong phú trong văn hóa kể chuyện của người Ê-đê.
Câu 4: (Trang 111 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Theo bạn, hình tượng Nữ thần Mặt Trời trong sử thi Đăm Săn mang những ý nghĩa gì?
Gợi ý trả lời:
- Biểu tượng của quyền lực tối cao và sự sống: Mặt Trời từ lâu đã được coi là nguồn sống, mang lại ánh sáng và năng lượng cho mọi sinh vật. Việc Đăm Săn quyết tâm chinh phục Nữ Thần Mặt Trời thể hiện khát vọng kiểm soát và sở hữu nguồn sức mạnh vô biên này.
- Đại diện cho những mục tiêu cao cả nhưng khó đạt được: Hành trình đến với Nữ Thần Mặt Trời đầy gian nan và thử thách, tượng trưng cho những ước mơ và tham vọng vượt quá khả năng con người. Điều này phản ánh sự đấu tranh không ngừng nghỉ và tinh thần không khuất phục trước khó khăn.
- Thể hiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên: Việc cố gắng chinh phục Nữ Thần Mặt Trời cho thấy sự tương tác phức tạp giữa con người với các lực lượng tự nhiên. Nó đề cập đến sự kính trọng, sợ hãi và mong muốn kiểm soát thiên nhiên của con người thời cổ đại.
- Biểu thị giới hạn và sự khiêm nhường: Kết cục bi thảm của Đăm Săn sau khi cố gắng chinh phục Nữ Thần Mặt Trời nhắc nhở về giới hạn của con người và sự cần thiết của việc chấp nhận và tôn trọng các quy luật tự nhiên.
Câu 5: (Trang 111 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Bạn có suy nghĩ gì về cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen? Phải chăng đó là kết quả tất yếu của việc theo đuổi một mục tiêu vượt quá giới hạn con người?
Gợi ý trả lời:
Trong soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời chi tiết, cái chết của Đăm Săn trong Rừng Sáp Đen mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:
- Sự thất bại của Đăm Săn có thể được nhìn nhận như một hệ quả tất yếu của việc theo đuổi những mục tiêu vượt quá khả năng con người. Đây là lời cảnh tỉnh về sự giới hạn của con người trước các thế lực siêu nhiên và quy luật tự nhiên không thể thay đổi.
- Cái chết bi tráng của Đăm Săn cũng tôn vinh tinh thần dũng cảm và ý chí kiên cường của ông. Dù biết trước những hiểm nguy, Đăm Săn vẫn quyết tâm theo đuổi mục tiêu đến cùng, thể hiện phẩm chất anh hùng và khát vọng vươn lên mạnh mẽ.
- Bi kịch của Đăm Săn còn phản ánh triết lý về sự cân bằng và hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Việc cố gắng chinh phục và kiểm soát những sức mạnh tự nhiên có thể dẫn đến hậu quả đau thương, từ đó khuyến khích con người sống hòa hợp và tôn trọng môi trường xung quanh.
- Cái chết trong Rừng Sáp Đen cũng đóng vai trò như một kết thúc phù hợp cho một sử thi, nơi mà sự hy sinh của người anh hùng để lại dấu ấn sâu đậm và truyền cảm hứng cho các thế hệ sau.
Câu 6: (Trang 111 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Qua đoạn trích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, bạn nhận ra những đặc trưng nào trong phong tục, tập quán, tín ngưỡng của người Ê-đê xưa?
Gợi ý trả lời:
Trong quá trình soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, chúng ta có thể nhận thấy nhiều đặc trưng văn hóa của người Ê-đê xưa được phản ánh qua đoạn trích:
- Tín ngưỡng đa thần: Người Ê-đê tin vào sự tồn tại của nhiều vị thần cai quản các hiện tượng tự nhiên và cuộc sống con người. Việc Nữ Thần Mặt Trời đóng vai trò quan trọng trong sử thi cho thấy sự tôn kính đặc biệt đối với mặt trời như nguồn sống và sức mạnh.
- Phong tục tiếp khách và quan hệ xã hội: Cách Đăm Săn đến thăm và xin lời khuyên từ Đăm Par Kvây thể hiện sự coi trọng mối quan hệ cộng đồng, tôn trọng lẫn nhau và tuân thủ các nghi thức xã giao truyền thống.
- Tinh thần anh hùng và khát vọng chinh phục: Hình ảnh Đăm Săn với lòng dũng cảm và ý chí kiên định phản ánh giá trị tôn vinh người anh hùng trong xã hội Ê-đê, đồng thời thể hiện khát vọng vượt qua khó khăn và chinh phục thử thách của con người.
- Sự hòa hợp và đối kháng với thiên nhiên: Trong sử thi, thiên nhiên vừa là nguồn sống vừa là thử thách đối với con người. Điều này cho thấy quan niệm sâu sắc của người Ê-đê về mối quan hệ phức tạp giữa con người và môi trường tự nhiên.
- Nghệ thuật kể chuyện truyền miệng: Cách thức kể chuyện giàu hình ảnh, sử dụng ngôn ngữ hoa mỹ và cấu trúc lặp lại thể hiện truyền thống văn hóa oral đặc sắc, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và truyền tải các giá trị văn hóa qua nhiều thế hệ.
Những đặc trưng này không chỉ làm phong phú thêm nội dung của sử thi mà còn giúp người đọc hiểu sâu hơn về văn hóa, phong tục và tín ngưỡng của người Ê-đê.
Câu 7: (Trang 111 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1 Kết nối tri thức)
Qua hai đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác và Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời, hãy nêu những điểm tương đồng và khác biệt trong quan niệm của người Hy Lạp cổ đại và người Ê-đê về người anh hùng?
Gợi ý trả lời:
Trong quá trình soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời chi tiết, khi so sánh với đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác, chúng ta có thể nhận thấy:
|
Điểm tương đồng |
Điểm khác biệt |
|
Tinh thần dũng cảm và trách nhiệm: Cả Đăm Săn và Héc-to đều thể hiện lòng dũng cảm phi thường và ý thức trách nhiệm cao đối với cộng đồng và gia đình. Họ sẵn sàng đối mặt với hiểm nguy và hy sinh bản thân vì lợi ích chung. Khát vọng vinh quang và danh dự: Cả hai nhân vật đều khao khát đạt được vinh quang và lưu danh muôn đời thông qua những hành động anh hùng và chiến công lẫy lừng. Sự đấu tranh với số phận và thử thách: Đăm Săn và Héc-to đều phải đối mặt với những thử thách lớn lao, đôi khi vượt quá khả năng của con người, nhưng họ không bao giờ lùi bước trước khó khăn. |
Bối cảnh văn hóa và xã hội: Héc-to tồn tại trong bối cảnh văn minh Hy Lạp cổ đại, nơi chiến tranh và xung đột giữa các quốc gia thành là trung tâm, trong khi Đăm Săn thuộc về văn hóa Ê-đê, nơi thiên nhiên và các thế lực siêu nhiên đóng vai trò quan trọng. Mục tiêu và động cơ hành động: Héc-to chiến đấu để bảo vệ thành Troy và gia đình trước kẻ thù xâm lược, trong khi Đăm Săn thực hiện cuộc hành trình chinh phục Nữ Thần Mặt Trời nhằm khẳng định sức mạnh và thỏa mãn khát vọng chinh phục của bản thân. Kết cục và ý nghĩa của cái chết: Cái chết của Héc-to được xem như một sự hy sinh cao cả vì đất nước và gia đình, mang tính bi tráng và gây xúc động mạnh. Trong khi đó, cái chết của Đăm Săn phản ánh sự giới hạn của con người và lời cảnh tỉnh về việc vượt quá giới hạn tự nhiên. Mối quan hệ với thần linh: Trong văn hóa Hy Lạp, các vị thần thường can thiệp trực tiếp vào cuộc sống con người, đôi khi giúp đỡ hoặc gây khó khăn. Đối với người Ê-đê, thần linh như Nữ Thần Mặt Trời mang tính biểu tượng cao và thể hiện sự tôn kính của con người đối với thiên nhiên. |
Bài tập liên hệ sau khi soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Yêu cầu: Phải chăng một tác phẩm sử thi ra đời ở một thời đại quá xa xôi như I-li-át hay Đăm Săn không còn nhiều ý nghĩa đối với con người hiện đại? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày quan điểm của bạn.
Gợi ý trả lời:
Mặc dù được sáng tác trong thời đại xa xưa, sử thi như I-li-át hay Đăm Săn vẫn mang lại nhiều giá trị và ý nghĩa sâu sắc cho con người hiện đại. Trước hết, những tác phẩm này chứa đựng những bài học về lòng dũng cảm, sự kiên định và ý chí vượt qua thử thách, những giá trị vẫn rất cần thiết trong cuộc sống hiện tại. Hơn nữa, sử thi còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về văn hóa, tín ngưỡng và quan niệm sống của các dân tộc cổ đại, từ đó làm giàu thêm kiến thức lịch sử và nhân văn. Cuối cùng, việc tiếp cận và hiểu các tác phẩm sử thi giúp con người hiện đại suy ngẫm về những giới hạn của bản thân, cũng như khát vọng vươn tới những điều cao cả trong cuộc sống.
Soạn bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời không chỉ mở ra một thế giới sử thi huyền bí mà còn giúp người đọc hiểu thêm về những giá trị văn hóa của người Ê-đê. Hy vọng bài viết đã giúp bạn nắm vững những nội dung cơ bản và ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm.
