Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Con hổ có nghĩa
Trước khi soạn bài Con hổ có nghĩa, hãy tìm hiểu sơ lược về tác giả cũng như tác phẩm Con hổ có nghĩa.
Tác giả
Tác giả Vũ Trinh (1759-1828), hiệu Duy Chu. Quê ở thôn Ngọc Quan, xã Lâm Thao, Lương Tài, Bắc Ninh (Ngày xưa là làng Xuân Lan, huyện Lương Tài, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc).
Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình, dốc lòng bảo vệ vua Lê Chiêu Thống khi bị truy đuổi. Sau này, ông ẩn cư, dạy học và viết sách. Dưới triều Gia Long, ông tham gia biên soạn luật lệ quốc gia nhưng bị liên lụy bởi vụ án Nguyễn Văn Thành, bị đày 12 năm trước khi được ân xá và qua đời.
Ông là một nhà thơ, một nhà văn có tiếng thời bấy giờ với các tác phẩm nổi bật như: Cung oán thu tập (thơ), Sứ Yên thi tập (thơ), Lan Trì Kiến Văn Lục (văn xuôi).
Khi soạn văn 7 bài Con hổ có nghĩa, người học sẽ thấy rằng Vũ Trinh là một nhà văn và nhà thơ đa tài, với phong cách sáng tác đa dạng, bao gồm cả thơ và văn xuôi. Các tác phẩm của ông không chỉ phản ánh sâu sắc tư tưởng và tâm tư của một nhà nho trong thời kỳ loạn lạc mà còn thể hiện tài năng vượt trội trong việc sử dụng ngôn ngữ.
Tác phẩm
Lan Trì Kiến Văn Lục thuộc thể loại truyện truyền kỳ, được đánh giá là một trong những tác phẩm đỉnh cao thời kỳ trung đại Việt Nam. Tác phẩm Con Hổ có nghĩa là truyện thứ 8 trong 45 truyện ngắn viết bằng chữ Hán trong tập Lan Trì kiến văn lục của Vũ Trinh.
Về giá trị nội dung:
Soạn văn 7 tập 2 Con hổ có nghĩa cho ta thấy nội dung bài không chỉ đơn thuần là một câu chuyện về loài vật mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Tác phẩm ca ngợi lòng biết ơn, đạo lý thủy chung của con hổ. Qua hình ảnh con hổ đền ơn người đã giúp đỡ mình, truyện muốn gửi gắm thông điệp: con người ta cũng cần phải biết ơn những người đã giúp đỡ mình trong cuộc sống.
Về giá trị nghệ thuật:
Khi soạn bài Con hổ có nghĩa, ta thấy Con hổ có nghĩa là một truyện hư cấu, thành công trong việc sử dụng hình ảnh loài vật để phản ánh những phẩm chất con người. Ngôn ngữ giản dị, tình huống truyện lôi cuốn và hấp dẫn, tạo nên sức hút đặc biệt cho tác phẩm.
Tóm tắt nội dung
Khi soạn văn 7 con hổ có nghĩa sẽ thấy, tác phẩm gồm hai câu chuyện về lòng biết ơn của loài hổ
Câu chuyện thứ nhất kể về bà đỡ họ Trần ở Đông Triều, một đêm được hổ cõng vào rừng để giúp hổ cái sinh con. Sau khi bà giúp hổ sinh nở thành công, hổ đực mừng rỡ tặng bà một cục bạc, giúp bà qua cơn đói kém.
Câu chuyện thứ hai kể về bác tiều ở Lạng Giang, khi đang đốn củi, gặp một con hổ bị hóc xương. Bác giúp hổ lấy xương ra, hổ tạ ơn bằng cách tặng bác một con nai. Khi bác tiều qua đời, hổ đến viếng và mỗi năm vào ngày giỗ, hổ đều đưa dê hoặc lợn về biếu gia đình bác.
Hướng dẫn soạn bài Con hổ có nghĩa lớp 7 tập 2 - Kết nối tri thức
Ở trong phần soạn bài Con hổ có nghĩa, chúng ta có 6 câu hỏi cần giải quyết như sau:
Câu 1 (trang 16, SGK Ngữ văn 7 Kết nối tri thức, tập 2): Các con hổ đã được bà đỡ Trần và bác tiều phu giúp đỡ như thế nào?
Gợi ý giải:
Bà đỡ Trần: Một đêm, hổ đực đưa bà đỡ Trần vào rừng để giúp hổ cái đang gặp khó khăn trong việc sinh con. Ban đầu, bà sợ hãi nhưng sau khi nhận ra tình huống, bà đã dùng thuốc và xoa bóp để giúp hổ cái sinh nở thành công.
Bác tiều phu: Bác tiều ở Lạng Giang thấy một con hổ trắng bị hóc xương và tiến đến giúp. Bác nhẹ nhàng lấy khúc xương mắc trong họng hổ, giúp nó thoát khỏi đau đớn.
Câu 2 (trang 16, SGK Ngữ văn 7 Kết nối tri thức, tập 2): Sau khi soạn bài Con hổ có nghĩa, theo em, Hổ đã làm những gì để báo ân người giúp đỡ mình?
Gợi ý giải:
Đối với bà đỡ Trần: Hổ đực tiễn bà ra khỏi rừng và tặng một cục bạc, giúp bà vượt qua năm mất mùa đói kém.
Đối với bác tiều phu: Hổ tặng bác một con nai để tạ ơn. Khi bác tiều mất, hổ đến bên mộ, dụi đầu vào quan tài và gầm lên đau đớn.
Câu 3 (trang 16, SGK Ngữ văn 7 Kết nối tri thức, tập 2): Em cảm nhận được điều gì về tiếng gầm của hai con hổ ở phần cuối mỗi câu chuyện khi soạn bài Con hổ có nghĩa?
Gợi ý giải:
Tiếng gầm của con hổ trong câu chuyện của bà đỡ Trần: Tiếng gầm không chỉ là lời chào tạm biệt mà còn chứa đựng sự biết ơn sâu sắc của hổ đực dành cho bà đỡ Trần. Đó là cách hổ thể hiện lòng cảm kích vì bà đã cứu mạng vợ và con của nó trong lúc nguy nan.
Tiếng gầm của con hổ trong câu chuyện của bác tiều phu: Tiếng gầm ở đây thể hiện nỗi xót xa, đau buồn trước cái chết của bác tiều phu. Đồng thời, nó còn là sự tiễn đưa đầy cảm xúc của con hổ, một lời từ biệt chứa đựng tình nghĩa thủy chung và sự kính trọng mà hổ dành cho người đã cứu mình.
Câu 4 (trang 16, SGK Ngữ văn 7 Kết nối tri thức, tập 2): Mượn hình tượng con hổ có nghĩa, tác phẩm đã gửi gắm bài học đạo lí nào cho con người?
Gợi ý giải:
Tác phẩm đề cao lối sống ân nghĩa, thủy chung. Con hổ, một loài vật thường được xem là hung dữ lại biết đền ơn và thể hiện lòng tri ân sâu sắc. Điều này nhắc nhở con người về tầm quan trọng của việc sống có nghĩa, biết ơn những người đã giúp đỡ mình và giữ lòng thủy chung trong mối quan hệ giữa con người với nhau.
Câu 5 (trang 16, SGK Ngữ văn 7 Kết nối tri thức, tập 2): Việc tác giả ghép hai câu chuyện khác nhau vào trong cùng một văn bản có ý nghĩa gì? Nếu bớt đi một câu chuyện, ý nghĩa của văn bản có thể bị ảnh hưởng như thế nào?
Gợi ý giải:
Ý nghĩa của việc ghép hai câu chuyện: Khi soạn bài con hổ có nghĩa, e thấy việc ghép hai câu chuyện vào cùng một văn bản nhằm nhấn mạnh ý nghĩa tư tưởng mà tác giả muốn truyền tải. Cả hai câu chuyện đều bổ sung cho nhau, tạo nên một thông điệp hoàn chỉnh về lòng ân nghĩa và sự thủy chung.
Ảnh hưởng nếu bớt đi một câu chuyện: Nếu bỏ bớt một câu chuyện, ý nghĩa của văn bản sẽ bị giảm đi đáng kể. Câu chuyện thứ nhất minh họa lối sống biết đền ơn, còn câu chuyện thứ hai nhấn mạnh thêm về sự thủy chung và tình nghĩa sâu sắc. Cả hai câu chuyện kết hợp với nhau mới có thể truyền tải trọn vẹn thông điệp đạo lý mà tác giả muốn gửi gắm.
Câu 6 (trang 16, SGK Ngữ văn 7 Kết nối tri thức, tập 2): Sau khi soạn bài Con hổ có nghĩa, hãy nêu cảm nghĩ về một chi tiết em thấy ấn tượng nhất trong truyện.
Gợi ý giải:
Chi tiết con hổ đến bên mộ bác tiều phu, dụi đầu vào quan tài và gầm lên đau đớn là chi tiết ấn tượng nhất. Nó thể hiện tình cảm sâu sắc của con hổ đối với bác tiều, một sự tri ân và tình nghĩa vượt qua ranh giới loài vật. Hành động này không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn là sự thủy chung, gắn bó, khiến người đọc cảm động về tấm lòng của con hổ, từ đó suy ngẫm về tình nghĩa trong cuộc sống con người.
Bài tập liên hệ sau khi soạn bài Con hổ có nghĩa
Câu 1: Viết đoạn mở bài cho đề bài phân tích tác phẩm Con hổ có nghĩa
Trong bối cảnh xã hội phong kiến đầy biến động, nơi những giá trị đạo đức thường bị thử thách, tác phẩm Con hổ có nghĩa khắc họa hình ảnh con hổ như một biểu tượng của lòng biết ơn và sự thủy chung. Thông qua hai câu chuyện cảm động về bà đỡ Trần và bác tiều phu, Vũ Trinh đã khéo léo lồng ghép thông điệp về sự tri ân và lối sống ân nghĩa, làm nổi bật những phẩm hạnh cao đẹp trong mối quan hệ giữa con người và loài vật.
Câu 2: Viết đoạn kết bài cho đề bài phân tích tác phẩm Con hổ có nghĩa
Con hổ có nghĩa không chỉ là một câu chuyện cổ tích đơn thuần mà còn là một bài học sâu sắc về đạo lý làm người. Qua hình ảnh con hổ, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về lòng biết ơn, sự trung thành và tình người. Những giá trị này không chỉ có ý nghĩa trong quá khứ mà còn rất cần thiết trong cuộc sống hiện đại. Câu chuyện nhắc nhở chúng ta hãy sống có tâm, biết ơn những người xung quanh và luôn giữ gìn những phẩm chất tốt đẹp của con người.
Qua việc soạn bài Con hổ có nghĩa, chúng ta rút ra bài học về tầm quan trọng của lòng biết ơn và sự thủy chung. Tác phẩm nhấn mạnh rằng việc tri ân những người đã giúp đỡ mình là một đức tính quý giá, không chỉ trong mối quan hệ giữa con người mà còn giữa con người và loài vật. Nó cũng khuyến khích chúng ta sống ân nghĩa và trân trọng những gì mình nhận được.
