Tác giả Nguyên Hồng: Tiểu sử, cuộc đời và những trang văn lấp lánh

Aretha Thu An
Nguyên Hồng là nhà văn và nhà thơ dũng cảm khắc họa những bức tranh chân thực, phản ánh mặt tối của xã hội trong thời kỳ chiến tranh. Những tác phẩm văn học của ông mang đến làn gió mới, làm thay đổi nhận thức của người dân về tình cảnh đất nước và những con người bị biến chất do tham vọng.

Giới thiệu tác giả Nguyên Hồng

Nguyên Hồng là bậc thầy của nền văn học nổi tiếng với danh hiệu Nhà văn của những số phận cùng khổ nhờ lối viết sâu sắc và đồng cảm với những cuộc đời bất hạnh. Trải qua một tuổi thơ đầy u ám và đau thương, ông tập trung viết về những tầng lớp thấp kém trong xã hội. Dưới đây là thông tin về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của nhà văn Nguyên Hồng.

Tiểu sử tác giả Nguyên Hồng

Nguyên Hồng (1918–1982), tên thật là Nguyễn Nguyên Hồng, là một nhà văn và nhà thơ Việt Nam.

Ông sinh ngày 5/11/1918 tại phố Hàng Cau, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định. Cha ông, một người làm cai đề lao, rơi vào cảnh thất nghiệp, gia đình sa sút, nghiện ngập và mắc bệnh lao, sống trong cảnh nghèo túng và bất mãn. Mẹ ông là một người phụ nữ ngoan đạo, tần tảo, hiền hậu và giàu đức hy sinh nhưng không có hạnh phúc trong cuộc sống gia đình.

Từ khi còn nhỏ, Nguyên Hồng đã nhận ra rằng cha mẹ mình kết hôn không phải vì tình yêu. Khi mới bảy, tám tuổi, ông đã ghi nhớ trong ký ức tuổi thơ rằng "thầy mẹ tôi lấy nhau không phải vì thương yêu nhau" và ông là kết quả của một cuộc hôn nhân miễn cưỡng.

Năm 12 tuổi, Nguyên Hồng mất cha. Mẹ ông tái hôn trong bí mật, bị gia đình chồng ruồng bỏ, không được tự do gần gũi và chăm sóc con. Nguyên Hồng phải sống nhờ bà nội và cô ruột, chịu sự khinh miệt và rẻ rúng của gia đình. Tuổi thơ của ông đầy cay đắng và tủi cực vì đói ăn, thiếu mặc và thiếu tình thương. Ông phải đi đánh đáo kiếm tiền ăn học và sống cùng với những trẻ em hư hỏng nơi vườn hoa, cổng chợ, bến tàu, bến xe và bãi đá bóng.

Nguyên Hồng (1918–1982), tên thật là Nguyễn Nguyên Hồng, là một nhà văn và nhà thơ Việt Nam
Nguyên Hồng (1918–1982), tên thật là Nguyễn Nguyên Hồng, là một nhà văn và nhà thơ Việt Nam

Sự nghiệp của Nguyên Hồng

Khi mới 16 tuổi và vừa hoàn thành bậc tiểu học, Nguyên Hồng buộc phải ngừng học để cùng mẹ chuyển đến Hải Phòng mưu sinh. Dù đã cố gắng tìm việc ở nhiều nơi, ông vẫn không thể tìm được công việc ổn định. Cuối cùng, tại xóm Cấm ở Hải Phòng, Nguyên Hồng sống bằng nghề dạy kèm cho con cái của các gia đình lao động nghèo.

Nguyên Hồng bắt đầu sự nghiệp viết văn vào năm 1936 với truyện ngắn "Linh Hồn" được đăng trên tạp chí Tiểu thuyết thứ 7. Đến năm 1937, ông thực sự gây tiếng vang trên văn đàn với tiểu thuyết "Bỉ Vỏ". Tác phẩm "Bỉ Vỏ" là bức tranh xã hội sống động về thân phận những con người nhỏ bé như Tám Bính và Năm Sài Gòn.

Từ năm 1936 đến 1939, Nguyên Hồng tham gia phong trào Mặt trận Dân chủ tại Hải Phòng.

Vào tháng 9 năm 1939, ông bị mật thám bắt giữ và đưa đi trại tập trung ở Bắc Mê, Hà Giang vào năm 1940. Đến năm 1943, ông gia nhập Hội Văn hóa Cứu quốc bí mật, hoạt động cùng với các nhà văn như Nam Cao, Tô Hoài và Nguyễn Huy Tưởng.

Nguyên Hồng cũng là một Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.

Dấu ấn trong văn học

Nguyên Hồng đã ghi dấu ấn đậm nét trong nền văn học Việt Nam qua nhiều tác phẩm giá trị, nổi bật với sự tinh tế trong cách miêu tả và chân thực trong từng câu từ. Giới nghiên cứu văn học đã ưu ái gọi ông là “Gorki của Việt Nam” để thể hiện sự kính trọng và yêu mến dành cho ông.

Từ những tác phẩm đầu tiên, Nguyên Hồng đã hướng ngòi bút của mình về những con người khốn khó nhất trong xã hội thành thị Việt Nam thời bấy giờ. Tác phẩm của ông hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và suy tư sâu sắc của một trí thức về đất nước và con người. Hơn thế nữa, ông còn được đánh giá cao nhờ khả năng sáng tác giàu cảm xúc dồn nén, suy tư sâu lắng và màu sắc văn chương của một người từng trải.

Nguyên Hồng đã ghi dấu ấn đậm nét trong nền văn học Việt Nam qua nhiều tác phẩm giá trị
Nguyên Hồng đã ghi dấu ấn đậm nét trong nền văn học Việt Nam qua nhiều tác phẩm giá trị

Giải thưởng đạt được

Năm 1996, Nguyên Hồng được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Đến nay, các tác phẩm của ông đã được tái bản và xuất bản rộng rãi, vẫn giữ được vị trí quan trọng trong lòng độc giả.

Phong cách sáng tác của Nguyên Hồng

Nguyên Hồng là một nhà văn đa tài, sáng tác ở nhiều thể loại khác nhau. Tác phẩm truyện ngắn đầu tiên của ông ra đời khi ông mới 17 tuổi, một cậu bé ở tuổi đó còn chưa đủ no, đủ ấm, bị cái nghèo cái khổ bao quanh. Dù vậy, Nguyên Hồng vẫn viết, dành trọn cuộc đời cho những trang giấy, ngay cả khi sắp phải đối diện với cái chết, ông vẫn miệt mài sáng tác.

Bằng sự nhạy cảm của mình, từ những tháng năm thơ ấu, ông đã phần nào thấu hiểu nỗi thống khổ của người nông dân nghèo. Khi tiếp xúc với tri thức tiến bộ, ông càng có nhiều góc nhìn khác về sự chèn ép và đầy đọa kinh khủng đối với tầng lớp thấp cổ bé họng.

Do trải qua một tuổi thơ đầy bất hạnh và cay đắng, Nguyên Hồng từ những tác phẩm đầu tiên đã dành ngòi bút của mình cho những người nghèo khó, gần gũi mà ông yêu thương với sự cảm thông sâu sắc và tâm hồn của một người từng trải. Nguyên Hồng được tôn vinh là "nhà văn của phụ nữ và trẻ em" bởi hai đối tượng bất hạnh này xuất hiện nhiều trong tác phẩm của ông như một sự phản ánh hình ảnh của chính ông và người mẹ trong những năm tháng thơ ấu.

Được mệnh danh là “nhà văn của những người cùng khổ” và “nhà văn viết cho phụ nữ và trẻ em”
Được mệnh danh là “nhà văn của những người cùng khổ” và “nhà văn viết cho phụ nữ và trẻ em”

Các tác phẩm để đời của Nguyên Hồng

Nguyên Hồng bắt đầu viết văn từ rất sớm, tập trung vào những con người cùng khổ trong xã hội Việt Nam thời bấy giờ. Ngay từ những tác phẩm đầu tiên, ông đã tạo được tiếng vang trên văn đàn với "Bỉ Vỏ" và "Những ngày thơ ấu" (tự truyện, 1938). Nguyên Hồng giữ một vị trí đặc biệt trong văn học hiện đại Việt Nam, được coi là nhà văn chân chính của "những người khốn khổ". Dưới đây là các tác phẩm nổi bật của Nguyên Hồng.

Bỉ vỏ

Bỉ Vỏ của Nguyên Hồng là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của dòng văn học hiện thực phê phán. Bỉ Vỏ là tác phẩm đã đoạt Giải thưởng phóng sự tiểu thuyết năm 1937 của Tự Lực Văn Đoàn. Qua tác phẩm, tác giả đã khắc họa tài tình cuộc sống lầm than và đói khổ của tầng lớp nhân dân lao động, cũng như bản chất thối nát của xã hội thực dân phong kiến.

Nhân vật chính trong tiểu thuyết, Tám Bính là một cô gái chất phác từ làng quê. Bị lừa gạt trong tình yêu và xua đuổi bởi tập quán lạc hậu, cô lên thành phố và bị đẩy vào con đường tội lỗi. Từ chỗ phải làm nghề mại dâm, Tám Bính trở thành một "Bỉ Vỏ" - một kẻ cắp lành nghề. Cuối cùng, cả hai vợ chồng cô đều bị bắt đúng lúc Tám Bính hay tin đứa con duy nhất của mình bị giết bởi chính người chồng sau.

Bỉ Vỏ của Nguyên Hồng là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của dòng văn học hiện thực phê phán
Bỉ Vỏ của Nguyên Hồng là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của dòng văn học hiện thực phê phán

Những ngày thơ ấu

Hồi ký Những ngày thơ ấu là một trong những tác phẩm tiêu biểu và xuất sắc nhất của Nguyên Hồng, bao gồm thiên hồi ký cùng tên và bốn truyện ngắn khác, được NXB Đời Nay phát hành lần đầu vào năm 1940. Với lối viết chân thực, giản dị nhưng thấm đượm trữ tình, tác phẩm tái hiện những kỷ niệm sâu sắc về thời thơ ấu đầy cay đắng của tác giả trong một gia đình không hạnh phúc.

Những ngày thơ ấu không chỉ là một câu chuyện gần gũi, giúp độc giả hòa mình vào những trang viết giản dị và tinh khiết mà còn là một tác phẩm nuôi dưỡng lòng nhân ái và tinh thần kiên cường cho lứa tuổi thiếu niên.

Bước đường viết văn

Con đường viết văn của Nguyên Hồng như một cuốn sổ ghi chép lại cuộc đời cầm bút của ông từ khi mới 17 tuổi cho đến trước khi ông vĩnh viễn ra đi. Dù thời gian không quá dài, nhưng nó đã phản ánh tình yêu cuộc sống, tình yêu con người và niềm đam mê cống hiến hết mình cho sự nghiệp văn học của ông.

Nhật ký Nguyên Hồng

Nhật ký Nguyên Hồng là một phần di cảo quý giá, được gia đình ông chuyển đến Nhà Xuất bản Trẻ để in ấn và phát hành. Bản thảo này được con gái ông, dịch giả Nguyễn Thị Thanh Thư và Nguyễn Thị Nhã Nam tuyển chọn và hoàn thiện nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà văn.

Những trang nhật ký từ năm 1941 đến 1982 của Nguyên Hồng hiện lên một bức tranh sống động và chân thực về thời đại mà ông sống. Đặc biệt, chúng phản ánh đời sống văn nghệ của đất nước trong nửa đầu thế kỷ XX, cho phép độc giả phần nào hiểu được các nhà văn của thế hệ ấy đã sống và sáng tác như thế nào.

Có thể nói, nhật ký không chỉ là một phần di sản cá nhân mà còn là một tài liệu lịch sử quý báu. Trong đó bao gồm Đề cương Văn hóa của Đảng năm 1943, toàn bộ cuộc kháng chiến chống Pháp, Tuyên ngôn Độc lập, cải cách ruộng đất, Nhân văn giai phẩm, cuộc kháng chiến chống Mỹ với các đợt ném bom của Mỹ tại Hà Nội và Hải Phòng, cùng với cuộc sống của gia đình chúng tôi cho đến những ngày cuối cùng của ông.

Nhật ký Nguyên Hồng là một phần di cảo quý giá
Nhật ký Nguyên Hồng là một phần di cảo quý giá

Một số tác phẩm khác

Bên cạnh những tác phẩm đã nêu, Nguyên Hồng còn có nhiều tác phẩm khác để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả, bao gồm:

  • Tác phẩm Bảy Hựu (truyện ngắn, 1941)
  • Tác phẩm Qua những màn tối (truyện, 1942)
  • Tác phẩm Cuộc sống (tiểu thuyết, 1942)
  • Tác phẩm Tác phẩm Quán nải (tiểu thuyết, 1943)
  • Tác phẩm Đàn chim non (tiểu thuyết, 1943)
  • Tác phẩm Hơi thở tàn (tiểu thuyết, 1943)
  • Tác phẩm Hai dòng sữa (truyện ngắn, 1943)
  • Tác phẩm Vực thẳm (truyện vừa, 1944)
  • Tác phẩm Miếng bánh (truyện ngắn, 1945)
  • Tác phẩm Ngọn lửa (truyện vừa, 1945)

Một số thông tin khác về Nguyên Hồng

Với tài năng và sự cống hiến không mệt mỏi cho nền văn học nước nhà, Nguyên Hồng và các tác phẩm của ông đã để lại một di sản văn học phong phú và có giá trị lâu bền. Các tác phẩm của ông vẫn tiếp tục sống trong tâm hồn độc giả và được yêu mến qua nhiều thế hệ. Bên cạnh sự nghiệp văn chương nổi bật, những thắc mắc về cuộc sống của Nguyên Hồng cũng thu hút sự quan tâm từ công chúng.

Nguyên Hồng còn sống hay không?

Nguyên Hồng hiện đã mất, ông qua đời vào ngày 2 tháng 5 năm 1982 tại Tân Yên, Bắc Giang, sau một cơn đột tử bất ngờ. Ông hưởng thọ 63 tuổi, để lại một di sản văn học đồ sộ. Sự ra đi của ông đánh dấu sự mất mát lớn trong nền văn học Việt Nam tuy nhiên các tác phẩm và đóng góp của ông tiếp tục sống mãi trong lòng độc giả và là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ sau.

Nguyên Hồng qua đời vào ngày 2 tháng 5 năm 1982 tại Tân Yên, Bắc Giang
Nguyên Hồng qua đời vào ngày 2 tháng 5 năm 1982 tại Tân Yên, Bắc Giang

Chuyện tình của nhà văn Nguyên Hồng

Khi 24 tuổi, Nguyên Hồng kết hôn với bà Vũ Thị Mùi (1919–1988). Cuộc gặp gỡ của họ bắt đầu từ một sự tình cờ khi Nguyên Hồng cần thuê người đan một chiếc áo len. Do người mà ông thuê bận việc, nên được giới thiệu đến bà Vũ Thị Mùi, người đã từ lâu ngưỡng mộ tác giả của tiểu thuyết "Bỉ vỏ" và bà ngay lập tức nhận lời.

Trong hồi ký của mình, Nguyên Hồng từng chia sẻ rằng: “Tiền nhuận bút của cuốn “Ngoài kia” được hơn trăm đồng. Cộng với tiền nhuận bút của cuốn “Cuộc sống” khoảng hơn trăm đồng nữa, tôi đã dùng số tiền đó để cưới vợ”.

Khác với nhiều văn nghệ sĩ thường để vợ gánh vác phần lớn việc nhà, Nguyên Hồng luôn chia sẻ công việc và trách nhiệm với vợ trong cuộc sống hàng ngày. Biết vợ là người thích uống chè, ông thường dành phần chè cho bà, dù đó là những món quà được biếu tặng.

Bà Mùi là người yêu thích văn thơ và thông thạo tiếng Pháp. Dù đã ở tuổi cao, hai ông bà vẫn thường xuyên đọc thơ cho nhau nghe, duy trì niềm đam mê văn học trong suốt cuộc đời chung sống của họ.

Nguyên Hồng và những người bạn

Nguyên Hồng là một người hết sức coi trọng tình bạn. Vào năm 1959, khi ông và gia đình chuyển từ Hà Nội về sinh sống tại Bắc Giang, các đồng nghiệp văn nghệ sĩ thường xuyên đến thăm. Những nhà văn danh tiếng như Nguyễn Tuân, Tô Hoài, Kim Lân và Nguyễn Huy Tưởng thường xuyên gửi thư và điện tín để sắp xếp các cuộc hẹn gặp và giao lưu.

Gần đến ngày hẹn, Nguyên Hồng thường nhắc nhở vợ chuẩn bị món ăn và đi chợ để đón tiếp các bạn bè văn nghệ sĩ. Ông luôn dành thời gian quý báu để cùng họ thảo luận về văn chương và trao đổi ý tưởng. Khi nhà văn Nguyễn Huy Tưởng bị bạo bệnh, Nguyên Hồng đã đạp xe từ Bắc Giang xuống Hà Nội để thăm bạn trong lúc ông nằm viện. Trong hồi ký của mình, Nguyên Hồng cũng chia sẻ nhiều kỷ niệm sâu sắc với nhà văn Kim Lân, người đã đồng hành và chia sẻ cả những vui buồn trong cuộc sống với ông.

Nguyên Hồng là một người hết sức coi trọng tình bạn
Nguyên Hồng là một người hết sức coi trọng tình bạn

Nhận định về Nguyên Hồng

Nhà văn Nguyên Hồng được nhiều nhà phê bình đánh giá là "một tấm gương rất đẹp về sự gắn bó chặt chẽ giữa nghệ thuật và lao động", "sinh ra từ môi trường lao động, tự rèn đúc thành chất người lao động, vì nhân dân lao động mà cặm cụi viết và viết không ngừng, không nghỉ, cho đến hơi thở cuối cùng".

Nguyễn Tuân từng nhận xét: Nguyên Hồng là kẻ đam mê viết – Một kẻ bị ám ảnh bởi công việc, ngoài viết ra không biết gì đến ăn mặc, xuềnh xoàng tới mức người ta tưởng là lập dị.

Tầm ảnh hưởng của tác giả đến thế hệ sau

Nguyên Hồng đã để lại tầm ảnh hưởng sâu rộng đến các thế hệ sau qua những đóng góp to lớn cho nền văn học Việt Nam.

Phong cách sáng tác của Nguyên Hồng với sự chân thật, tinh tế trong miêu tả và cảm xúc mãnh liệt đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhà văn trẻ. Ông đã mở ra một hướng đi mới trong việc khai thác những đề tài về người nghèo, phụ nữ và trẻ em, giúp các thế hệ sau hiểu và đồng cảm sâu sắc hơn với những con người khốn khó trong xã hội.

Tác phẩm của Nguyên Hồng luôn thấm đượm tình người, đặc biệt là sự cảm thông với những mảnh đời bất hạnh. Những giá trị nhân văn này đã lan tỏa mạnh mẽ góp phần nuôi dưỡng tinh thần yêu thương và trách nhiệm xã hội trong các nhà văn và độc giả trẻ. Những tư tưởng và phong cách của ông đã trở thành một phần không thể thiếu trong di sản văn học của đất nước, định hướng và thúc đẩy sự phát triển của văn học qua các thế hệ tiếp nối.

Nguyên Hồng là một nhà văn nổi tiếng và được kính trọng trong nền văn học Việt Nam. Những đóng góp của Nguyên Hồng không chỉ có giá trị văn học mà còn đóng góp lớn vào văn hóa và xã hội của Việt Nam. Sự nghiệp văn chương của ông giữ một vị trí đặc biệt trong lịch sử văn hóa và nghệ thuật của đất nước.