Giới thiệu tác giả Thạch Lam
Thạch Lam (1910 - 1942) tên thật là Nguyễn Tường Lân, là một nhà văn thuộc nhóm Tự lực văn đoàn. Ông còn có 2 anh trai cùng hoạt động trong nhóm Tự lực văn đoàn là Nhất Linh và Hoàng Đạo. Ngoài bút danh trên, ông còn có nhiều bút danh khác như: Việt Sinh, Thiện Sỹ. Dưới đây là chi tiết tiểu sử về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn tài năng - Thạch Lam:
Tiểu sử Thạch Lam
Thạch Lam sinh ra tại Hà Nội trong một gia đình công chức, thuở nhỏ sống chủ yếu ở quê ngoại, phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Ông là con thứ 6 trong gia đình 7 người con. Ban đầu, cha mẹ đặt tên ông là Nguyễn Tường Vinh, nhưng khi 15 tuổi, ông đổi tên thành Nguyễn Tường Lân để thuận lợi trong việc học.
Cha ông - Nguyễn Tường Nhu, làm Thông phán Tòa sứ và thông thạo chữ Hán lẫn chữ Pháp. Mẹ ông - bà Lê Thị Sâm, là con gái của cụ Lê Quang Thuật, một quan võ gốc Huế đã ba đời ra Bắc. Gia đình ông từng sống ở nhiều nơi do công việc và hoàn cảnh, từ Hà Nội đến Thái Bình đến Cẩm Giàng.
Năm 1917, cha Thạch Lam sang Sầm Nưa, Lào làm thông phán nhưng qua đời chỉ sau tám tháng do bạo bệnh. Sau khi chôn cất chồng, bà Nhu trở về Việt Nam, chăm lo cho bảy người con bằng việc nấu thuốc phiện, mặc dù biết nguy hiểm.
Khi các con đã ổn định, bà xuất gia tu hành ở Đào Xuyên, Bối Khê, Hà Nội. Sau khi nghe tin con trai Hoàng Đạo mất năm 1948, bà vào Sài Gòn tu hành tại chùa Xá Lợi và viên tịch năm 1960, trước khi Nhất Linh mất vài năm.
Cuộc đời nhà văn Thạch Lam
Cuộc đời của nhà văn Thạch Lam trải qua nhiều khó khăn và biến động. Cha ông mất sớm, để lại mẹ ông một mình buôn bán nuôi mẹ chồng và bảy người con. Thời thơ ấu của ông chủ yếu gắn liền với quê ngoại ở Cẩm Giàng, Hải Dương.
Thạch Lam học tại trường Nam (nay là trường Tiểu học Tô Hiệu) ở Cẩm Giàng. Khi người anh cả là Nguyễn Tường Thụy ra trường và đi dạy học ở Tân Đệ, Thái Bình, mẹ ông đã đưa cả gia đình theo anh cả. Thạch Lam từ đó học tại Tân Đệ. Tuy nhiên, sau một năm, do công việc không đủ nuôi sống cả gia đình, mẹ ông đã dẫn các con về Hà Nội thuê nhà ở, liên tục di chuyển giữa Hà Nội và Cẩm Giàng.
Để sớm đỡ đần cho mẹ, Thạch Lam đã nhờ mẹ nói khéo với ông lý trưởng để đổi tên và khai tăng tuổi nhằm học ban thành chung. Sau đó, ông thi đỗ vào Cao đẳng Canh Nông ở Hà Nội, nhưng chỉ học một thời gian ngắn rồi chuyển sang trường Trung học Albert Sarraut để học thi Tú tài.
Thạch Lam cao 1m70, vượt trội hơn chiều cao trung bình thời đó nhưng sức khỏe yếu. Ông năng chơi tennis và từng học võ để cải thiện sức khỏe. Vì lao lực từ nhỏ, ông mắc bệnh và qua đời tại Hà Nội vào ngày 27 tháng 6 năm 1942, khi mới 31 tuổi. Ông để lại vợ trẻ và ba con nhỏ, được an táng tại nghĩa trang Hợp Thiện, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Sự nghiệp tác giả Thạch Lam
Thạch Lam sau khi đỗ tú tài đã thôi học để làm báo cùng hai anh trai. Ông gia nhập Tự Lực văn đoàn do anh Nguyễn Tường Tam sáng lập và được phân công biên tập tuần báo Phong Hóa và tờ Ngày Nay. Đến tháng 2 năm 1935, ông trở thành Chủ bút tờ Ngày Nay.
Khác với các anh trai lấy vợ qua mai mối, Thạch Lam kết hôn với bà Nguyễn Thị Sáu, người Ninh Bình, đã từng có một đời chồng vào khoảng năm 1935. Họ sống trong căn nhà nhỏ ở đầu làng Yên Phụ, ven Hồ Tây (Hà Nội) do người chị Nguyễn Thị Thế nhường lại.
Thạch Lam thích sự tĩnh mịch nên khi có con, ông yêu cầu vú em không được ru và cũng không để con khóc. Cuối đời, ông "khó tính đến nỗi hầu như chỉ có vợ là chiều chuộng được."
Dù nhà đơn sơ nhưng "nhà cây liễu" của ông thường được nhiều văn nghệ sĩ như Thế Lữ, Vũ Hoàng Chương, Đinh Hùng, Nguyễn Tuân... lui tới.
Nhận định về Thạch Lam, nhà văn Nguyễn Tuân từng nói: “Lời văn của Thạch Lam nhiều hình ảnh, nhiều tìm tòi một cách thanh thản, bình dị nhưng sâu sắc. Văn Thạch Lam đọng lại nhiều suy nghiệm, nó là cái kết tinh của một tâm hồn nhạy cảm và sự đời trong suy nghĩ. Thạch Lam có những góc nhìn tinh tế về cuộc sống. Xúc cảm của Thạch lam bắt nguồn và nảy nở lên từ những chân cảm với tầng lớp dân nghèo cả chốn thành thị và thôn quê. Thạch Lam là nhà văn yêu cuộc sống, trang trọng trước cuộc sống của mọi người xung quanh. Ngày nay đọc lại các tác phẩm của Thạch lam vẫn thấy đầy đủ các dư vị và cái nhã thú của từng tác phẩm có cốt cách và phẩm chất văn học.”
Phong cách sáng tác của Thạch Lam
Thạch Lam được đánh giá là một trong những cây bút truyện ngắn tài hoa nhất của văn học Việt Nam hiện đại. Ông có một phong cách sáng tác rất riêng, in đậm dấu ấn cá nhân. Các tác phẩm của ông thường hướng về cuộc sống cơ cực của những người dân thành thị nghèo, đặc biệt là ở Hà Nội. Bằng ngòi bút tinh tế, ông đã khắc họa chân thực và sinh động những số phận nhỏ bé, những nỗi niềm thầm kín của họ.
Cốt truyện trong các truyện ngắn của ông thường rất đơn giản, không có nhiều biến cố, nhưng lại chứa đựng những rung động sâu sắc. Thạch Lam đặc biệt chú trọng đến việc khai thác thế giới nội tâm nhân vật, giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của họ. Ngôn ngữ của ông trong sáng, giản dị, giàu chất thơ, tạo nên một giọng văn trầm lắng, nhỏ nhẹ, như lời tâm tình thủ thỉ.
Đặc biệt, trong các tác phẩm của mình, phong cách nghệ thuật của Thạch Lam có sự hòa quyện tuyệt vời giữa các yếu tố hiện thực và lãng mạn, tự sự và trữ tình. Chính vì vậy, ông được xem là người đã khai sinh ra kiểu truyện ngắn trữ tình trong văn học Việt Nam.
Các tác phẩm của Thạch Lam
Hầu hết tác phẩm của Thạch Lam được đăng báo trước khi in thành sách, tiêu biểu như Theo dòng, Ngày mới , Nắng trong vườn, Gió lạnh đầu mùa,... Đặc biệt trong số đó phải kể đến: Hai đứa trẻ và Gió lạnh đầu mùa.
Hai đứa trẻ
Được viết vào những năm 1930, truyện ngắn "Hai đứa trẻ" của Thạch Lam mang đậm dấu ấn của những trải nghiệm tuổi thơ tại quê ngoại Cẩm Giàng, Hải Dương. Cảnh đời nghèo khó, những con người lam lũ nơi phố huyện đã để lại trong lòng nhà văn những ấn tượng sâu sắc, trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm của ông.
Truyện kể về hai chị em Liên và An, những đứa trẻ phải rời xa thành phố để đến sống ở một vùng quê nghèo. Cuộc sống nơi đây khắc nghiệt và tẻ nhạt với những con người lam lũ, vất vả kiếm sống. Qua đôi mắt ngây thơ của hai đứa trẻ, tác giả đã vẽ nên một bức tranh sinh động về cuộc sống của những người dân nghèo khổ. Họ sống trong cảnh thiếu thốn nhưng vẫn giữ trong lòng một niềm hy vọng mong manh vào một tương lai tươi sáng. Điểm sáng duy nhất trong cuộc sống tẻ nhạt của họ là những khoảnh khắc chờ đợi chuyến tàu đêm đi qua. Chuyến tàu ấy mang đến những ước mơ, những khát vọng về một thế giới khác tươi đẹp hơn.
Gió lạnh đầu mùa
Truyện ngắn "Gió lạnh đầu mùa" được trích từ tập truyện cùng tên, xuất bản năm 1937. Tác phẩm được sáng tác trong bối cảnh xã hội Việt Nam những năm 30 của thế kỷ XX, thời kỳ đất nước ta đang chịu ách đô hộ của thực dân Pháp. Cuộc sống của người dân, đặc biệt là những người nghèo, vô cùng khó khăn. Chính hoàn cảnh xã hội đó đã trở thành nguồn cảm hứng để Thạch Lam viết nên những câu chuyện đầy cảm động về tình người.
Câu chuyện xoay quanh hai anh em Sơn và Lan trong một buổi sáng mùa đông giá lạnh. Cảm giác lạnh lẽo của thời tiết đã khơi gợi trong lòng họ những suy nghĩ về cuộc sống và tình người. Khi ra ngoài đường, hai anh em chứng kiến cảnh những đứa trẻ nghèo khác phải chịu đựng cái lạnh cắt da cắt thịt. Đặc biệt là cái Hiên, một cô bé chỉ mặc manh áo rách tả tơi. Động lòng trước hoàn cảnh của Hiên, Sơn và Lan đã quyết định đem cho bạn chiếc áo ấm của mình.
Hành động của hai anh em Sơn và Lan không chỉ thể hiện sự chia sẻ, yêu thương mà còn cho thấy tấm lòng nhân hậu của những đứa trẻ. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về tình người, về sự quan tâm đến những người xung quanh, đặc biệt là những người có hoàn cảnh kém may mắn.
Một số thông tin khác về Thạch Lam
Ngoài các thông tin trên dưới đây là một số thông tin khác về Thạch Lam mà có thể bạn chưa biết.
Thạch Lam được mệnh danh là gì?
Thạch Lam được mệnh danh là "nhà văn của những tâm hồn nhạy cảm" và "nhà thơ của hiện thực". Ông nổi tiếng với khả năng miêu tả sâu sắc tâm trạng và hoàn cảnh của nhân vật trong những tác phẩm truyện ngắn của mình. Thạch Lam thường khắc họa cuộc sống và tâm hồn con người một cách tinh tế, đồng thời thể hiện sự hòa quyện tuyệt vời giữa hiện thực và lãng mạn.
Sự ra đi của Thạch Lam
Thạch Lam, mặc dù có chiều cao 1m70, nhưng sức khỏe của ông rất yếu, không tương xứng với vóc dáng. Ông mắc bệnh lao phổi từ sớm, một căn bệnh nan y phổ biến thời bấy giờ. Sức khỏe yếu kém đã ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và công việc của ông.
Thạch Lam đã qua đời vào ngày 27 tháng 6 năm 1942 tại Hà Nội, hưởng thọ 31 tuổi. Thời điểm qua đời, ông đang ở trong độ tuổi rực rỡ của sự nghiệp văn học với nhiều tác phẩm quan trọng và ảnh hưởng sâu rộng. Sự ra đi của ông để lại một khoảng trống lớn trong làng văn học, không chỉ vì sự mất mát của một nhà văn tài năng mà còn vì nỗi đau của gia đình ông, bao gồm người vợ trẻ và ba đứa con nhỏ.
Mẹ của Thạch Lam, bà Lê Thị Sâm, đã phải đối mặt với khó khăn lớn khi ông qua đời, không chỉ về mặt tình cảm mà còn về mặt kinh tế, khi bà tiếp tục chăm sóc và nuôi dạy ba đứa con trong cảnh nghèo khó. Thạch Lam được an táng tại nghĩa trang Hợp Thiện, nay thuộc quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội.
Cuộc đời và sự nghiệp học tập của Thạch Lam đã phản ánh sự nỗ lực và quyết tâm vượt qua khó khăn, góp phần hình thành nên phong cách văn chương tinh tế và nhân văn của ông. Văn học của Thạch Lam không chỉ là một tài sản văn hóa quý báu mà còn là một bài học về cuộc sống, về tình người. Qua những trang viết của ông, chúng ta học được cách yêu thương, chia sẻ và trân trọng những giá trị giản dị trong cuộc sống.
