Ăn chay trường là gì? Ăn chay trường thế nào để có lợi cho sức khỏe?

Ăn chay trường là gì? 

Hiện nay khá nhiều người chọn cách ăn chay trường, cắt bỏ toàn bộ thực phẩm có nguồn gốc từ động vật ra khỏi chế độ dinh dưỡng hàng ngày của mình.

Ăn chay trường

Đầu tiên hãy cùng tìm hiểu ăn chay trường là gì. Không như lầm tưởng của nhiều người, ăn chay trường không phải là cách ăn dành riêng cho các tín đồ của Phật Giáo. Trên thực tế, đây là một chế độ ăn chỉ sử dụng các loại rau, củ, quả và loại bỏ hoàn toàn các loại thịt động vật, hải sản. Đây là quá trình ăn chay kéo dài, từ một tháng, một năm và cả đời.

Thông thường, người ăn chay trường đa số là các Phật tử. Tuy nhiên, cũng có nhiều người không theo tôn giáo chọn ăn chay trường vì lý do về đạo đức hay muốn bảo vệ môi trường.

Ăn chay trường khác gì các kiểu ăn chay khác

Khi tìm hiểu “ăn chay trường là gì”, bạn có thể nhận thấy trên thực tế có đến hai hình thức ăn chay. Cụ thể:

• Ăn chay trường là cách ăn chay hàng ngày trong suốt một thời gian rất dài, thậm chí là cả đời.
• Ăn chay hay ăn chay kỳ là cách ăn chay vào những ngày hoặc tuần cố định theo tháng, năm.
• Ăn chay thuần là chế độ ăn chay vô cùng nghiêm ngặt, hoàn toàn không sử dụng đến thịt động vật và các chế phẩm từ động vật, kể cả mật ong. Có thể áp dụng hình thức này theo một số ngày cố định, theo tháng hoặc cả đời.

Ngoài chế độ ăn chay thuần phải loại bỏ mọi thực phẩm và chế phẩm từ động vật, chế độ ăn của các kiểu ăn chay và ăn chay trường là gì?

• Ăn chay theo Phật giáo đại thừa: không ăn thịt động vật, các loại rau thơm, bao gồm hành và tỏi.
• Ăn chay có trứng (ovo): có thể ăn trứng, không sử dụng các sản phẩm, chế phẩm từ sữa.
• Ăn chay có sữa (lacto): có thể ăn các sản phẩm từ sữa nhưng không được ăn trứng.
• Ăn chay có cả trứng và sữa (ovo-lacto): có thể ăn các chế phẩm từ động vật hoặc sữa, trứng, bao gồm mật ong.
• Ăn chay sống: chỉ sử dụng các loại trái cây, rau củ tươi chưa nấu chín. Đối với rau củ, có thể sử dụng các món chế biến từ rau củ ở nhiệt độ nhất định.
• Ăn chay theo Kỳ Na giáo: được dùng sữa, không dùng trứng, mật ong, các loại củ hoặc rễ cây.
• Ăn chay theo chế độ thực dưỡng: được dùng các loại ngũ cốc nguyên cám và đậu.

Vậy sự khác biệt giữa các kiểu ăn chay khác so với ăn chay trường là gì? Dưới đây là bảng so sánh chi tiết:

Lợi ích của việc ăn chay trường

Vậy lợi ích của ăn chay trường là gì mà cách ăn này lại thu hút được sự quan tâm của nhiều người và trở thành một trong những xu hướng sống lành mạnh được yêu thích nhất?

Tốt cho sức khỏe

Hầu hết các thực phẩm có thể sử dụng trong chế độ ăn chay trường chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao, cung cấp nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe, bao gồm: Flavonoid, Quercetin, Vitamin C, A, E, Magan, Kali, Magie, v.v. Vì vậy, khi ăn chay trường, cơ thể sẽ được cải thiện các vấn đề về sức khỏe, như tim mạch, đột quỵ, cao huyết áp, ung thư, v.v.

Hỗ trợ giảm cân hiệu quả

Khi ăn chay trường, chế độ ăn chủ yếu bao gồm các loại thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây. Đây là những thực phẩm dễ tiêu, thúc đẩy quá trình trao đổi chất, hỗ trợ đốt cháy calo, giảm mỡ thừa hiệu quả.

Tăng cường sức khỏe tinh thần

Việc tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất xơ giúp cơ thể cải thiện mức độ Cortisol - hormone căng thẳng có trong máu. Vì thế, khi ăn chay trường, hàm lượng Cortisol trong cơ thể sẽ tăng cao, từ đó giúp cải thiện các vấn đề về sức khỏe tinh thần, như căng thẳng, lo âu kéo dài, trầm cảm.

Cải thiện chất lượng giấc ngủ

Khi áp dụng chế độ ăn thuần chay, hàm lượng Serotonin và Melatonin trong cơ thể cũng sẽ tăng cao. Đây là hai chất hỗ trợ, kích thích giấc ngủ hiệu quả, giúp thư giãn tinh thần, có giấc ngủ sâu.

Giảm đau bụng kinh

Đối với phái nữ, chế độ ăn chay trường có thể giúp giảm cơn đau bụng trong kỳ kinh nguyệt. Nguyên nhân là vì các thực phẩm ăn chay có hàm lượng cao chất chống oxy hóa và hóa chất thực vật lành mạnh. Những chất này đã được chứng minh là giúp cải thiện tình trạng viêm nhiễm, giảm đau bụng kinh hiệu quả.

Bảo vệ động vật và môi trường

Trên thực tế, nhiều người dù không có tôn giáo vẫn chọn ăn chay trường để thể hiện tình yêu và bảo vệ các loài động vật. Theo họ, bất kỳ động vật nào đều có quyền được sống, không trải qua nỗi sợ khi giết thịt hoặc chứng kiến đồng loại trong lò mổ.

Vậy cách bảo vệ môi trường nhờ ăn chay trường là gì? Theo đó, khi lượng tiêu thụ thực phẩm từ động vật giảm dần, phạm vi các trang trại nuôi, giết mổ cũng bị thu hẹp. Điều này giúp hạn chế các tác nhân gây ô nhiễm môi trường như nước thải khi nuôi và chế biến động vật, từ đó giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

Ăn chay trường có gây tình trạng thiếu chất? 

Ăn chay trường được cho là chế độ ăn rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu áp dụng chế độ ăn này sai cách, chúng ta có thể phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe do cơ thể bị thiếu hụt các dưỡng chất có nguồn gốc từ động vật. Vậy các dưỡng chất có thể bị thiếu khi ăn chay trường là gì?

Trên thực tế, người ăn chay trường dễ bị thiếu hụt là Vitamin B12, Acid Folic gây nguy cơ thiếu máu. Ngoài ra, collagen, Acid Amin, Elastin cũng dễ bị thiếu hụt, gây ra tình trạng cơ bắp giảm đàn hồi, lão hóa, thậm chí là ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ.

Những sai lầm cần tránh khi mới bắt đầu ăn chay trường

Ăn chay trường đang ngày càng trở nên phổ biến nhờ mang lại nhiều lợi ích cho cuộc sống. Tuy nhiên, nếu không tìm hiểu kĩ trước khi áp dụng, người ăn chay trường dễ gặp các vấn đề liên quan đến sức khỏe, gây ra những phản ứng ngược tiêu cực.

Vậy những sai lầm phổ biến nhất của người mới tập ăn chay trường là gì?

Ăn quá nhiều tinh bột 

Nếu đã hiểu về chế độ ăn chay trường là gì, bạn có thể nhận thấy cách ăn này có thường dùng các loại thực phẩm giàu tinh bột, có hàm lượng đường cao. Việc hấp thụ thường xuyên hai chất này có thể khiến cơ thể tăng cân, thậm chí đối mặt với các bệnh như tiểu đường. Để tránh các hệ lụy này, khi ăn chay nên chọn các loại gạo nguyên cám, ưu tiên các nhóm hạt như đậu và sản phẩm từ đậu.

Nạp quá nhiều chất béo

Một vấn đề rất dễ nhận thấy khi tìm kiếm "thực đơn ăn chay trường là gì" đó là bạn sẽ thấy hầu hết các món ăn chay đều được chế biến bằng cách chiên hoặc xào để kích thích vị giác và giảm cảm giác ngán khi ăn. Tuy nhiên, khi ăn đồ chiên xào quá nhiều, cơ thể sẽ dư thừa năng lượng và gây tăng cholesterol trong máu - nguyên nhân chính gây bệnh xơ vữa động mạch. Do đó, nếu theo đuổi các chế độ ăn chay, bạn nên ưu tiên các món trộn, luộc nhiều hơn để hạn chế nguy cơ mắc bệnh.

Ăn thiếu chất gây suy dinh dưỡng 

Mặc dù thực vật cũng chứa đạm nhưng lại không đa dạng về dưỡng chất và axit amin như các loại động vật. Do đó, người ăn chay, đặc biệt là ăn chay trường dễ gặp phải tình trạng thiếu các dưỡng chất như sắt, vitamin B12 hay kẽm. Ngoài ra, ăn chay không đúng cách sẽ khiến cơ thể đối mặt với nhiều bệnh lý do khó đảm bảo ăn đủ chất béo, đạm, muối khoáng và vitamin, calci...

Để đảm bảo cơ thể vẫn được cung cấp đủ chất khi ăn chay, nên đa dạng chế độ ăn và ưu tiên bổ sung các thực phẩm như các loại hạt, bông cải xanh, quả cam, quả sung, cải xoăn (cải kale),...

Không nạp đủ lượng Acid béo Omega-3 cần thiết

Omega-3 là acid béo thường có trong các loại cá và dầu cá. Khi ăn chay, mọi người không được sử dụng thịt và dầu cá nên lượng Acid béo Omega-3 nạp vào cơ thể không đủ. Để bổ sung Omega-3 khi ăn chay trường, có thể sử dụng các thực phẩm thay thế như dầu táo, hạt chia, hạt óc chó, hạt lành, hạt cây gai dầu.

Ăn chay trường là là chế độ ăn không sử dụng thịt và chế phẩm động vật, có thể kéo dài một tháng, một năm hoặc cả đời tùy người áp dụng. Đối với ăn chay trường, mọi người có thể cải thiện các vấn đề liên quan đến sức khỏe, bao gồm tim mạch, xương khớp, tinh thần. Tuy nhiên, trước khi áp dụng chế độ ăn này, mọi người cần hiểu rõ ăn chay trường là gì để tránh những hậu quả xấu không đáng có.