Đôi nét về tác giả và tác phẩm
Trước khi đi vào tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên, học sinh cần có những hiểu biết nhất định về tác giả Tô Hoài và tác phẩm của ông.
Tác giả
Nhà văn Tô Hoài (1920 - 2014) có tên khai sinh là Nguyễn Sen. Ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm nghề thủ công ở huyện Thanh Oai.
Thời niên thiếu, ông phải làm nhiều công việc khác nhau để mưu sinh. Vào thời điểm năm 1943, tác giả gia nhập hội Văn hóa cứu quốc. Bước vào giai đoạn chiến tranh Đông Dương, Tô Hoài hoạt động trong lĩnh vực báo chí và văn học.
Tác phẩm
Để tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên được đầy đủ và chi tiết nhất, học sinh cần nắm rõ về hoàn cảnh sáng tác, phân chia được bố cục tác phẩm, chỉ ra giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật để từ đó nhìn nhận văn bản một cách sâu sắc và toàn diện.
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Tác phẩm trích trong chương 1 của tập truyện Dế Mèn phiêu lưu kí.
Bố cục: Học sinh khi tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên nên chia đoạn trích thành 2 phần.
- Phần 1: Từ đầu => không thể làm lại được: Bức tranh tự họa đầy vẻ tự tin của chàng Dế Mèn.
- Phần 2: Đoạn còn lại: Bài học đắt giá má dễ nhận được sau khi gián tiếp gây nên cái chết cho chị Cốc.
Giá trị nội dung: Thông qua đoạn trích, Tô Hoài đã gửi gắm đến bạn đọc thông điệp sống ý nghĩa, bất cứ con người hay loài vật đều cần có tính khiêm tốn, biết tự lượng sức mình, không kiêu căng, tự mãn, luôn sẵn lòng giúp đỡ người yếu thế.
Giá trị nghệ thuật: Tác giả đã thành công trong việc xây dựng thế giới con động nhỏ theo phương pháp nhân hóa, miêu tả sống động mọi lời nói, cử chỉ của loài vật hệt như con người. Ngoài ra, câu chuyện được kể theo ngôi nhất rất hấp dẫn, lời văn giàu hình ảnh, sử dụng nhiều phép tu từ độc đáo.
Những mẫu tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên ngắn gọn, dễ hiểu nhất
Tổng hợp 8 mẫu tóm tắt bài Bài học đường đời đầu tiên của tác giả Tô Hoài theo đúng chương trình Ngữ văn lớp 6 được đề cập dưới đây giúp học sinh dễ dàng nắm được cốt truyện.
Mẫu tóm tắt văn bản Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 1:
Mở đầu câu chuyện là hình ảnh chàng Dế Mèn cường tráng, biết ăn uống điều độ, làm việc chừng mực. Tuy nhiên, anh ta lại có tính cách kiêu căng, luôn nghĩ mình "sắp đứng đầu thiên hạ”. Mặc dù khỏe mạnh nhưng khi được người hàng xóm Dế Choắt nhờ giúp đỡ, Mèn vẫn một mực từ chối. Cốt truyện trở nên cao trào khi Dế Mèn bày trò nghịch dại, trêu đùa chị Cốc để rồi Dế Choắt phải chết oan. Trước khi chết, Choắt đồng ý tha lỗi cho Dế Mèn và khuyên anh ta nên bỏ thói hung hăng, bậy bạ. Sau sự việc này, Dế Mèn vô cùng ân hận và cảm nhận rõ rệt nỗi đau về bài học đường đời đầu tiên.
Mẫu tóm tắt bài Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 2:
Chàng Dế Mèn cường tráng, khoẻ mạnh nhưng lại có bản tính kiêu căng tự phụ, hay xem thường, bắt nạt bạn bè trong xóm. Một lần, Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc dẫn đến cái chết đầy thương tâm của Dế Choắt. Nhìn người bạn gầy gò, ốm yếu đang bị chị Cốc mổ đến chết, Mèn vẫn chỉ im thin thít trong hang mà không dám lên tiếng nhận lỗi. Sau cái chết của Choắt, Dế Mèn tỏ ra ân hận vì hành động thiếu suy nghĩ của bản thân.
Mẫu tóm tắt truyện Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 3:
Đoạn trích của Tô Hoài kể về chàng Dế Mèn - chú dế thanh niên khỏe mạnh và cường tráng. Chàng rất tự hào vì mang vóc dáng, kiểu cách của con nhà võ, anh ta tỏ rõ sự coi thường những con vật yếu thế hơn mình, đặc biệt là với Dế Choắt, Mèn chê choắt gầy gò, ốm yếu, nhà cửa bẩn thỉu, người hôi như cú. Trong một lần nghịch dại, Dế Mèn trêu chọc chị Cốc khiến chị rất tức giận, tưởng Dế Choắt đã trêu chọc mình, chị đã mổ Choát đến chết. Thấy người bạn của mình sắp chết, Dế Mèn lại trở thành kẻ hèn nhát, nằm im trong hang. Chỉ khi chị Cốc rời đi, anh ta mới bò ra ngoài. Nhìn cái thân nát bươm của Choắt, Mèn ân hận và xin bạn tha thứ. Trước khi chết, Dế Choắt khuyên Mèn nên chừa thói hung hăng, làm gì cũng phải biết nghĩ. Và đó chính là bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn nhận được.
Mẫu tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 4:
Dế Mèn sống tự lập từ nhỏ, vì ăn uống điều độ và làm việc chừng mực nên diện mạo anh ta rất đẹp trai. Cậu ta luôn cho mình là kẻ mạnh, coi khinh đồng loại Dế Choắt vì gầy gò, ốm yếu. Một lần nọ, Mèn trêu chị Cốc khiến chị nổi giận, cho rằng Choắt đã trêu mình, chị Cốc tìm đến tính sổ, mổ Dế Choắt cho đến chết. Sau khi chôn cất Choắt xong, Dế Mèn đứng trước mộ và nghĩ về bài học đường đời đầu tiên, anh cảm thấy vô cùng hối hận và tự hứa với bản thân sẽ sống hòa đồng hơn.
Mẫu tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 5:
Bài học đường đời đầu tiên kể về chàng Dế Mèn có vẻ ngoài cường tráng, khỏe mạnh nhưng tính cách lại vô cùng kiêu ngạo. Một lần nọ, Dế Mèn lập mưu trêu chị Cốc, đến lúc Cốc tức giận thì Mèn chui tọt vào hang và trốn trong đó. Lầm tưởng Dế Choắt trêu mình, chị Cốc đã mổ Choắt đến kiệt sức và chết. Sau sự ra đi của Choắt, Dế Mèn từ một chàng thanh niên kiêu căng, hống hách đã thay đổi, trở nên biết kiềm chế và giúp đỡ người khác.
Mẫu tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 6:
Nhờ ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn mang diện mạo cường tráng, khỏe mạnh. Tuy nhiên, vì bản tính hống hách, ngang bướng nên anh ta rất hay trêu trọc bà con trong xóm, đặc biệt là Dế Choắt. Một ngày nọ, Dế Mèn sang thăm nhà Choắt, tại đâu anh lớn tiếng chê bai nhà cửa tuềnh toàng, bẩn thỉu. Khi được Dế Choắt nhờ đào giúp một cái ngách để thông sang nhà Dế Mèn nhưng anh ta một mực từ chối. Lần nọ, Dế Mèn lại bày trò trêu chị Cốc, khiến chị nổi giận. Dế Choắt ở gần đó bị vạ lây nên dẫn đến cái chết đầy thương tâm. Sau khi gây nên kết cục đau buồn cho người bạn, Dế Mèn ân hận vô cùng và ngẫm ra bài học đường đời đầu tiên cho chính mình.
Mẫu tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 7:
Theo lời giới thiệu của tác giả, Dế Mèn là con út trong một gia đình ba anh em. Vốn sống tự lập từ nhỏ nên cậu được bố mẹ cho ra ở riêng. Nhờ ăn uống điều độ và làm việc chừng mực nên Mèn nhanh chóng trở thành chàng dế thanh niên cường tráng. Ngoại hình này khiến anh ta vô cùng tự hào và hành diện. Cậu trêu chọc và gây sự với tất cả mọi người trong xóm, đặc biệt là Dế Choắt. Đỉnh điểm là khi Dế Mèn trêu chọc chị Cốc rồi trốn vào hang sâu. Chị Cốc tưởng Dế Choắt đã trêu mình nên tìm đến tính sổ, mổ Choắt đến chết. Trước khi chết, Choắt đã khuyên Dế Mèn nên bỏ thói hung hăng, làm gì cũng phải suy nghĩ. Và đây chính là đó là bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn nhận được.
Mẫu tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên tham khảo 8:
Dế Mèn có một người bạn hàng xóm là Dế Choắt, vì sinh ra mang thân hình gầy gò, ốm yếu nên luôn bị Dế Mèn coi thường. Một hôm Mèn bày trò trêu chọc chị Cốc rồi nhanh chân chui vào hang sâu lẩn trốn. Dế Choắt đứng đó liên bị chị Cốc đổ tiếng oan nên đã giáng chiếc mỏ sắc nhọn xuống thân hình đáng thương của Dế Choắt khiến chú chết tại chỗ. Tận mắt chứng kiến sự ra đi của người bạn mà lỗi lầm do bản thân mình gây ra, Dế Mèn đã vô cùng ân hận và đứng lặng hồi lâu trước mộ Dế Choắt.
Sơ đồ tư duy giúp hỗ trợ tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên
Dưới đây là một số mẫu sơ đồ tư duy mà học sinh có thể tham khảo khi tóm tắt tác phẩm để tránh bỏ sót thông tin quan trọng.
Hướng dẫn chi tiết cách tóm tắt tác phẩm Bài học đường đời đầu tiên
Có rất nhiều phương pháp mà học sinh nên tham khảo khi tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên như: Tóm tắt bằng lời văn, bằng hình ảnh hoặc bằng lời nhân vật chính,... Tuy nhiên, cách thức phổ biến được các giáo viên Ngữ Văn khuyên học sinh của mình là tóm tắt cốt truyện theo nhân vật chính.
Nếu dựa vào cách này, học sinh cần làm đúng và đủ theo 4 bước sau:
- Bước 1: Đọc tác phẩm để xác định nội dung chính, tư tưởng mà tác giả muốn truyền đạt.
- Bước 2: Ghi lại các tuyến nhân vật để biết ai là nhân vật chính, ai là nhân vật phụ, các sự kiện quan trọng gắn liền với nhân vật.
- Bước 3: Sắp xếp lại các tình tiết, sự việc theo trình tự trong văn bản.
- Bước 4: Dựa vào những thông tin đã ghi chép được, học sinh dùng lời văn của mình để tóm tắt lại.
Học sinh hãy lưu ngay những mẫu tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên ngắn gọn, súc tích để từ đó triển khai mọi bài tập và đề thi liên quan đến tác phẩm văn học này. Ngoài ra, bạn cũng nên tham khảo về các mẫu sơ đồ tư duy để dễ dàng hơn trong quá trình tiếp thu kiến thức.
