Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Chuyện cơm hến
Để soạn bài Chuyện cơm hến một cách hiệu quả, việc tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm là vô cùng quan trọng. Khi tìm hiểu trước về tác phẩm sẽ giúp bạn xác định được thể loại, bố cục, nhân vật, cốt truyện và những vấn đề mà tác giả muốn gửi gắm. Nhờ đó, quá trình soạn văn lớp 7 Chuyện cơm hến sẽ trở nên mạch lạc, hiệu quả và bạn có thể đưa ra những phân tích, đánh giá sâu sắc hơn.
Tác giả
Hoàng Phủ Ngọc Tường, sinh năm 1937 tại Quảng Trị, đã gắn bó nhiều năm với cố đô Huế. Các tác phẩm của ông, đặc biệt là những áng văn tản mạn, không chỉ ca ngợi vẻ đẹp muôn hình muôn vẻ của đất nước mà còn thể hiện một tâm hồn nhạy cảm, một trí thức uyên bác và một cái tôi công dân luôn trăn trở trước những vấn đề của xã hội. Với vốn văn hóa sâu rộng, ông đã mang đến cho độc giả những góc nhìn độc đáo, mới lạ về cuộc sống. Các tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến như "Rất nhiều ánh lửa", "Ai đã đặt tên cho dòng sông?", "Huế - Di tích và con người", "Miền cỏ thơm"...
Tác phẩm
- Thể loại: Thuộc thể loại tùy bút, một hình thức văn chương kết hợp giữa tự sự và trữ tình.
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Trích từ “Huế - Di tích và con người” (2001) của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
- Phương thức biểu đạt: Chủ yếu sử dụng phương thức tự sự để kể về món cơm hến, xen kẽ là những đoạn thuyết minh chi tiết.
- Người kể chuyện: Tác giả trực tiếp kể lại câu chuyện bằng ngôi thứ nhất, tạo nên giọng văn chân thực, gần gũi.
- Bố cục:
- Phần đầu: Giới thiệu chung về món ăn và nguyên liệu.
- Phần sau: Nâng cao giá trị của món ăn, so sánh với các di sản văn hóa khác.
- Giá trị nội dung: Qua tác phẩm, người đọc không chỉ được thưởng thức món ăn bằng thị giác mà còn cảm nhận được hương vị văn hóa của Huế.
- Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn ngữ: Mang đậm dấu ấn cá nhân của tác giả, giàu hình ảnh, gợi cảm.
- Nghệ thuật: Kết hợp hài hòa giữa tả thực và lãng mạn, tạo nên một tác phẩm văn học độc đáo.
Tóm tắt nội dung
“Chuyện cơm hến” không chỉ là một bài viết ẩm thực đơn thuần mà còn là một hành trình khám phá văn hóa Huế. Qua ngòi bút tinh tế của tác giả, người đọc như được tận hưởng hương vị cay nồng của món ăn, đồng thời cảm nhận được sự tinh tế trong cách thưởng thức ẩm thực của người dân xứ Huế. Cơm hến, với những nguyên liệu giản dị, đã trở thành một biểu tượng văn hóa, gắn liền với bao thế hệ người dân.
Hướng dẫn soạn bài Chuyện cơm hến lớp 7 chi tiết - Kết nối tri thức với cuộc sống
Soạn bài Chuyện cơm hến giúp chúng ta hiểu rõ hơn về món ăn đặc sản này ddoongf thoiwf khám phá những nét đẹp trong văn hóa ẩm thực của người Huế. Các bạn học sinh có thể tham khảo gợi ý bên dưới trong quá trình soạn văn 7 Chuyện cơm hến.
Soạn bài Chuyện cơm hến phần Chuẩn bị đọc
Câu 1 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 111): Mỗi vùng miền trên thế giới đều có những nét riêng trong phong cách ẩm thực. Hãy chia sẻ hiểu biết của em về vấn đề này.
Gợi ý trả lời:
Ẩm thực Việt Nam là tổng hòa của phương thức chế biến món ăn, nguyên lý pha trộn gia vị và những thói quen ăn uống nói chung của cộng đồng người Việt và các dân tộc thuộc Việt trên đất nước Việt Nam. Mặc dù có những nét riêng biệt, ẩm thực Việt Nam vẫn mang một ý nghĩa chung, đó là đại diện cho tất cả những món ăn phổ biến trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, đồng thời đã trở nên quen thuộc với đại đa số người Việt.
Câu 2 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 111): Nếu được yêu cầu giới thiệu về một món đặc sản quê em, em sẽ chọn món nào.
Gợi ý trả lời:
Câu hỏi soạn bài Chuyện cơm hến này cho phép học sinh thỏa thích thể hiện sở thích riêng của mình. Do đó, phần dưới đây chỉ là gợi ý soạn bài Chuyện cơm hến mà chúng tôi đưa ra, học sinh không bắt buộc phải trả lời giống như vậy.
Nếu được giới thiệu về một món đặc sản quê em, em sẽ không ngần ngại chọn bánh cuốn. Bánh cuốn được làm từ bột gạo xay nhuyễn, tráng mỏng, cuộn nhân thịt băm hoặc tôm tươi. Khi thưởng thức, bánh cuốn thường được ăn kèm với nước mắm chua ngọt, rau sống và chả quế. Điều làm em yêu thích món bánh cuốn không chỉ bởi hương vị thơm ngon, mềm mại mà còn bởi những kỷ niệm tuổi thơ gắn liền với gánh hàng rong trước cổng trường. Bánh cuốn là món ăn bình dị nhưng lại mang đậm nét văn hóa ẩm thực của người Việt.
Soạn bài Chuyện cơm hến phần Trong khi đọc
Các bạn học sinh lưu ý, đây là những câu hỏi Soạn bài Chuyện cơm hến xuất hiện ở giữa bài đọc.
Câu 1 Theo dõi (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 111): Chú ý nét riêng trong khẩu vị của người Huế
Gợi ý trả lời:
Ăn uống đối với người Huế không chỉ là để no mà còn là một nghệ thuật thưởng thức. Họ tìm kiếm sự đa dạng trong hương vị, từ những vị quen thuộc như mặn, lạt, chua, ngọt, bùi đến những trải nghiệm mới lạ với vị cay và đắng.
Câu 2 Suy luận (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 112): Tác giả là người vùng nào? Chi tiết nào cho thấy điều đó
Gợi ý trả lời:
Với câu mở đầu "Tôi xin giới thiệu một ngày “Hạnh phúc trời hành” của dân Huế tui, bằng món cơm hến", tác giả đã khéo léo thể hiện tình yêu sâu sắc với ẩm thực Huế và khẳng định bản sắc người con xứ cố đô.
Câu 3 Theo dõi (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 113): Chú ý câu văn nêu ý kiến riêng của tác giả về món ăn đặc sản
Gợi ý trả lời:
Soạn bài Chuyện cơm hến đối với câu hỏi này, học sinh tìm và dẫn lại câu văn sau:
Với tôi, món đặc sản cũng giống như một di tích văn hóa, cứ phải giống y như ngày xưa và mọi ý đồ cải tiến mang tính phá cách chỉ tạo nên “đồ giả”
Câu 4 Theo dõi (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 115): Chú ý các nguyên liệu làm cơm hến
Gợi ý trả lời:
Nguyên liệu không thể thiếu để chế biến món cơm hến gồm: thịt hến tươi, bún tàu, măng khô, thịt heo thái chỉ. Thêm vào đó là các loại rau sống đặc trưng như thân chuối hoặc bắp chuối thái mỏng, môn bạc hà, khế, rau thơm thái nhỏ, giá chần. Để tăng thêm phần hấp dẫn, món ăn thường được trang trí bằng những cánh bông vạn thọ.
Câu 5 Theo dõi (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 115) Chú ý vị thứ mười lăm của cơm hến
Gợi ý trả lời:
Vị trí thứ mười lăm thuộc về lửa, một yếu tố quan trọng trong chế biến món ăn.
Soạn bài Chuyện cơm hến phần Sau khi đọc
Câu 1 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 115): Những chi tiết nào cho thấy cơm hến là món ăn bình dân?
Gợi ý trả lời:
- Nguyên liệu: Chỉ cần cơm nguội, cá lẹp kẹp rau mưng và hến là đủ.
- Gia vị: Từ những nguyên liệu quen thuộc như da heo, tóp mỡ, ớt, muối, mè, đậu phộng, ruốc, bánh tráng... bạn đã có thể tạo nên món ăn đặc biệt.
- Địa điểm: Món ăn này thường được bán rong tại các con phố.
Câu 2 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 115): Món cơm hến cho thấy đặc điểm gì trong phong cách ăn uống của người Huế?
Gợi ý trả lời:
Khẩu vị "cay dễ sợ", "cay chảy nước mắt" của người Huế được thể hiện rõ nét qua món cơm hến. Song, đằng sau vị cay đặc trưng ấy là cả một quá trình chế biến cầu kỳ, tỉ mỉ, thể hiện sự khéo léo và tinh tế của người đầu bếp. Điều này cho thấy, người Huế đã nâng tầm món ăn dân dã, biến cơm hến thành một tác phẩm nghệ thuật ẩm thực.
Câu 3 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 115): Chuyện cơm hến có phải chỉ đơn giản là văn bản giới thiệu một món ăn không? Tác giả bàn tới những điều gì xung quanh món cơm hến?
Gợi ý trả lời:
Không chỉ đơn thuần giới thiệu món ăn, tác phẩm còn đưa người đọc khám phá những câu chuyện thú vị ẩn chứa sau cơm hến, từ đó khẳng định giá trị văn hóa sâu sắc mà món ăn dân dã này mang lại, đặc biệt là mối liên hệ chặt chẽ với điều kiện tự nhiên và sự biến đổi của thời tiết.
Câu 4 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 116): Theo em, tại sao tác giả lại cho rằng “một món ăn đặc sản cũng giống như một di tích văn hóa”?
Gợi ý trả lời:
Theo quan điểm của em, "một món ăn đặc sản cũng giống như một di tích văn hóa" bởi nó cần giữ nguyên bản sắc gốc. Bất kỳ sự thay đổi nào cũng có thể làm mất đi giá trị truyền thống, biến nó thành một "đồ giả". Tác giả nhấn mạnh rằng trong ẩm thực, tính bảo thủ chính là yếu tố cốt lõi để gìn giữ di sản văn hóa.
Ngoài ra, học sinh cũng cần đề cập đến lời nhận định của tác giả trong phần Soạn bài Chuyện cơm hến theo gợi ý dưới đây:
Tác giả đã khẳng định: "tính bảo thủ là một yếu tố văn hóa hết sức quan trọng, để bảo toàn di sản". Cả di tích lịch sử và món ăn đều mang dấu ấn của thời gian. Để bảo vệ di sản văn hóa, chúng ta cần giữ gìn nguyên vẹn những nét đặc trưng xưa cũ. Món ăn cũng không ngoại lệ, việc bảo tồn hương vị truyền thống chính là cách để gìn giữ bản sắc văn hóa, tránh sự pha tạp làm mất đi hồn cốt.
Đối với tác giả, một bát cơm hến đúng điệu phải được chế biến từ những nguyên liệu truyền thống và theo đúng phương pháp cổ truyền.
Câu 5 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 116): Hình ảnh chị bán hàng cùng gánh cơm hến và bếp lửa gợi cho em suy nghĩ gì về ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa của cư dân bản địa?
Gợi ý trả lời:
Khi Soạn bài Chuyện cơm hến đến câu hỏi số 5, học sinh cần nêu được hình ảnh người phụ nữ tảo tần bên gánh hàng rong, với nồi cơm hến nghi ngút khói, đã khơi gợi trong lòng tôi sự trân trọng đối với những giá trị truyền thống. Bằng việc gìn giữ nguyên vẹn hương vị đặc trưng của món ăn, họ không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa mà còn mang đến cho thực khách một trải nghiệm ẩm thực sâu sắc, đậm đà.
Câu 6 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 116): Tìm những từ ngữ cho thấy lời văn của bài tản văn Chuyện cơm hến giống như lời tác giả đang trò chuyện với bạn đọc.
Gợi ý trả lời:
Ngôn ngữ trong "Chuyện cơm hến" gần gũi, tự nhiên như một cuộc trò chuyện thân mật. Tác giả sử dụng những từ ngữ đời thường, hài hước như "Hạnh phúc trời hành", "cay dễ sợ", "túi mắt túi mũi" để vẽ nên bức tranh sinh động về cuộc sống thường ngày của người dân Huế.
Câu 7 (sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 116): Em cảm nhận như thế nào về cái tôi của tác giả được thể hiện trong Chuyện cơm hến?
Gợi ý trả lời:
Trong "Chuyện cơm hến", tác giả thể hiện rõ nét tình yêu mãnh liệt với quê hương, luôn gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa - lịch sử, đồng thời mang trong mình tinh thần trách nhiệm cộng đồng sâu sắc. Qua đó, ta thấy được sự gắn bó của tác giả với quê hương qua những điều bình dị nhất.
Soạn bài chuyện cơm hến ngắn nhất Viết kết nối với đọc
Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) về một nét sinh hoạt thể hiện vẻ đẹp của con người và truyền thống văn hóa nơi em đang sống.
Gợi ý trả lời:
Ví dụ đoạn văn về nét đẹp của lễ Tết Nguyên đán:
Tết Nguyên đán, một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt, luôn mang đến không khí ấm áp, đoàn viên. Những ngày Tết, gia đình quây quần bên mâm cơm tất niên, cùng nhau gói bánh chưng, bánh tét, trò chuyện và gửi những lời chúc tốt đẹp đến nhau. Cảnh người người đi chúc Tết, trẻ em được nhận lì xì tạo nên một không khí rộn ràng, náo nhiệt. Tết không chỉ là dịp để sum họp gia đình mà còn là dịp để mọi người thể hiện lòng biết ơn đối với ông bà, tổ tiên và những người đã khuất.
Ví dụ đoạn văn viết về nét văn hóa chợ phiên:
Chợ phiên quê tôi là một bức tranh sinh động về đời sống làng quê. Mỗi tuần một lần, khi tiếng trống chợ vang lên, người dân tấp nập đổ về. Khung cảnh chợ phiên thật nhộn nhịp với đủ loại hàng hóa: từ những sản vật tươi ngon do chính tay người dân làm ra đến những món đồ thủ công tinh xảo. Không khí chợ phiên còn rộn ràng hơn với những câu nói cười, tiếng rao hàng, tạo nên một bản giao hưởng đặc trưng của làng quê. Chợ phiên không chỉ là nơi mua bán mà còn là dịp để bà con gặp gỡ, trò chuyện, chia sẻ những câu chuyện thường ngày. Đó là nét đẹp văn hóa đặc trưng của quê tôi, một nét đẹp giản dị mà ấm áp.
Ví dụ đoạn văn viết về nét văn hóa sông nước:
Em sinh ra và lớn lên ở một làng quê ven sông miền Tây Nam Bộ. Cuộc sống nơi đây bình yên và trù phú, gắn liền với những hoạt động lao động sản xuất. Mỗi buổi chiều, khi mặt trời dần buông xuống, cả làng em lại rộn rã tiếng cười nói. Bên bờ sông, những chiếc thuyền đầy ắp cá tôm trở về, người dân tấp nập mua bán, trao đổi. Đó là hình ảnh quen thuộc mà em luôn trân trọng. Cùng với đó là những buổi tối cả làng quây quần bên nhau, cùng nhau hát hò, kể chuyện. Những câu hò, điệu lý Nam Bộ ngọt ngào đã thấm đượm vào tâm hồn em từ thuở nhỏ, trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ.
Như vậy, qua việc đọc và bài soạn bài Chuyện cơm hến, chúng ta thấy được tình yêu sâu sắc của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường dành cho quê hương Huế. Món cơm hến bình dị không chỉ là một món ăn đơn thuần mà còn là biểu tượng văn hóa đặc trưng của người Huế. Qua ngòi bút tài hoa của tác giả, chúng ta cảm nhận được cái hồn của Huế, cái tình của người Huế gửi gắm trong từng hạt cơm, từng con hến.
