Tác giả Nguyễn Ngọc Thuần: Tiểu sử, cuộc đời và những tác phẩm nổi tiếng

Aretha Thu An
Với tài năng thiên bẩm và lối viết tinh tế, tác giả Nguyễn Ngọc Thuần đã mang đến một làn gió mới, đầy cảm xúc cho văn học thiếu nhi Việt Nam. Trong đó, tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của ông ra mắt vào đầu thế kỷ XXI đã tạo nên một dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả trẻ.

Giới thiệu về tác giả Nguyễn Ngọc Thuần

Tác giả Nguyễn Ngọc Thuần xuất hiện trên văn đàn như một cơn gió lạ, mang đến những làn gió mới mẻ, những góc nhìn độc đáo về cuộc sống.

Tiểu sử

Nguyễn Ngọc Thuần – cái tên không còn xa lạ với những người yêu văn học Việt Nam, đặc biệt là bạn đọc trẻ. Sinh năm 1972 tại xóm Phò Trì, xã Tân Thiện, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận, Nguyễn Ngọc Thuần mang trong mình chất quê mộc mạc, bình dị. Dù khởi đầu là một họa sĩ nhưng bằng ngòi bút tài hoa, ông đã nhanh chóng khẳng định vị trí của mình trong làng văn Việt Nam.

Cuộc đời

Sau khi tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Nguyễn Ngọc Thuần từng làm việc tại báo Tuổi Trẻ. Tuy nhiên, duyên số đã đưa ông đến với văn chương và từ đó, ngòi bút của ông đã thực sự tỏa sáng.

Các tác phẩm của ông nhanh chóng nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của công chúng và giới phê bình. Những giải thưởng danh giá như giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III với tác phẩm "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ", giải A cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi của NXB Kim Đồng với "Một thiên nằm mộng" đã khẳng định tài năng của ông.

Nguyễn Ngọc Thuần được ví như "Hoàng tử bé"  của văn học Việt Nam
Nguyễn Ngọc Thuần được ví như "Hoàng tử bé" của văn học Việt Nam

Sự nghiệp

  • Bước chân vào làng văn với thành tích "ăn ba": Năm 2000, tác phẩm đầu tay "Giăng giăng tơ nhện" đã mang về cho Nguyễn Ngọc Thuần giải Ba Cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 lần II, mở đầu cho một chuỗi thành công vang dội.
  • "Vua" của văn học thiếu nhi Việt Nam: Với "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ", Nguyễn Ngọc Thuần đã chinh phục độc giả nhí và trở thành một trong những cây bút được yêu thích nhất trong làng văn thiếu nhi Việt Nam. Tác phẩm này không chỉ được độc giả trong nước đón nhận mà còn được dịch sang nhiều ngôn ngữ và nhận được giải thưởng quốc tế danh giá.
  • Sự chuyển mình từ văn học thiếu nhi đến văn học trưởng thành: Bên cạnh những tác phẩm dành cho thiếu nhi, Nguyễn Ngọc Thuần còn khẳng định mình là một nhà văn đa tài với những tác phẩm văn học trưởng thành như "Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ", "Cha và con và... tàu bay",... Các tác phẩm này mang đến một góc nhìn hài hước, dí dỏm, đồng thời phản ánh sâu sắc những vấn đề của xã hội đương đại.
  • Phong cách văn chương độc đáo: Văn phong của Nguyễn Ngọc Thuần được đánh giá là nhẹ nhàng, hài hước, giàu chất thơ. Anh có khả năng kết hợp hài hòa giữa yếu tố hiện thực và hư ảo, tạo ra những câu chuyện độc đáo, hấp dẫn.
  • Sự nghiệp song song với hội họa: Bên cạnh việc sáng tác văn học, Nguyễn Ngọc Thuần còn là một họa sĩ tài năng. Anh từng làm việc tại báo Tuổi Trẻ và có nhiều đóng góp trong lĩnh vực thiết kế đồ họa.

Dấu ấn trong văn học

Nguyễn Ngọc Thuần nhanh chóng được mệnh danh là "Hoàng tử bé" của văn học thiếu nhi Việt Nam. Với những tác phẩm như "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ", "Một thiên nằm mộng", Nguyễn Ngọc Thuần đã nhanh chóng khẳng định tên tuổi của mình trong làng văn Việt Nam. Các tác phẩm của ông không chỉ được đông đảo bạn đọc thiếu nhi yêu thích mà còn nhận được sự đánh giá cao từ giới phê bình. Năm 2004, ông vinh dự được Thủ tướng Chính phủ trao tặng bằng khen “Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu”, một minh chứng rõ ràng cho tài năng và sự đóng góp của ông cho nền văn học nước nhà.

Trong đó, tác phẩm "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ" được đánh giá là một trong những tác phẩm văn học thiếu nhi hay nhất từ sau năm 1975 và đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ.

Sau những thành công với văn học thiếu nhi, Nguyễn Ngọc Thuần chuyển hướng sang viết về những vấn đề sâu sắc hơn của cuộc sống như tình yêu, gia đình, xã hội. Tác phẩm "Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ" đánh dấu bước ngoặt này.

Giải thưởng đạt được 

Với những đóng góp to lớn cho nền văn học nước nhà, Nguyễn Ngọc Thuần đã giành được nhiều giải thưởng danh giá:

  • Giải thưởng:
    • Giải 3 cuộc vận động sáng tác văn học tuổi 20 lần 2 với tác phẩm "Giăng giăng tơ nhện".
    • Giải A cuộc thi văn học thiếu nhi “Vì tương lai đất nước lần 2” với tác phẩm "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ".
    • Giải A cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi của NXB Kim Đồng với "Một thiên nằm mộng".
    • Giải B (không có giải A) cuộc thi sáng tác văn học cho tuổi trẻ với tác phẩm "Trên đồi cao chăng bầy thiên sứ".
  • Tác phẩm được dịch sang tiếng Thụy Điển: "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ".
Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ có thể xem là tác phẩm làm nên tên tuổi tác giả Nguyễn Ngọc Thuần
Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ có thể xem là tác phẩm làm nên tên tuổi tác giả Nguyễn Ngọc Thuần

Phong cách sáng tác của tác giả

Việc đến với văn chương của Nguyễn Ngọc Thuần là một cơ duyên nhưng chính cơ duyên ấy đã mở ra cho ông một không gian sáng tạo vô tận. Tại đó, ông được tự do thể hiện bản thân, bày tỏ những suy nghĩ, cảm xúc sâu kín và cả tài năng hội họa ẩn chứa trong tâm hồn người văn sĩ.

Với tình yêu trẻ thơ mãnh liệt, tác giả Nguyễn Ngọc Thuần đã tạo ra một thế giới văn chương diệu kỳ, nơi mà mọi thứ đều giản dị, thân thuộc và tràn đầy yêu thương. Ngôn ngữ kể chuyện của ông mang đậm chất cổ tích, tạo nên những mối quan hệ đa dạng và hấp dẫn giữa các nhân vật.

Qua những câu chuyện của mình, Nguyễn Ngọc Thuần không chỉ mang đến niềm vui cho trẻ em mà còn gửi gắm những bài học sâu sắc về cuộc sống, giúp người đọc hoàn thiện bản thân cả về trí tuệ và tâm hồn. Dù xuất thân từ những hoàn cảnh khó khăn, các nhân vật trong truyện của ông vẫn luôn thể hiện một tinh thần lạc quan, ý chí vươn lên đáng khâm phục.

Các tác phẩm của Nguyễn Ngọc Thuần 

Văn chương Nguyễn Ngọc Thuần mang đậm dấu ấn cá nhân, kết hợp hài hòa giữa chất thơ và chất họa. Ông có khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách tài tình, tạo ra những hình ảnh giàu sức gợi, chạm đến trái tim người đọc. Các tác phẩm của ông luôn tràn đầy tình yêu thương, sự ấm áp và những bài học sâu sắc về cuộc sống. Trong đó, các tác phẩm nổi tiếng nhất phải kể đến như:

Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ

Xuất bản năm 2004, "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ" của nhà văn Nguyễn Ngọc Thuần đã nhanh chóng trở thành một trong những tác phẩm kinh điển dành cho thiếu nhi Việt Nam. Với lối kể chuyện mộc mạc, giàu chất thơ, cuốn sách đã chinh phục hàng triệu độc giả nhí, đưa họ vào một thế giới tuổi thơ trong trẻo, hồn nhiên. Câu chuyện xoay quanh một cậu bé 10 tuổi sống ở vùng quê, qua đó khắc họa chân thực bức tranh cuộc sống làng quê Việt Nam với những giá trị truyền thống tốt đẹp. Tác phẩm không chỉ là một món quà tinh thần cho trẻ em mà còn là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng về những giá trị đích thực của cuộc sống.

Tác phẩm này đã mang về cho ông giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III và giải thưởng Peter Pan của Thụy Điển. Câu chuyện nhẹ nhàng, sâu lắng về tuổi thơ đã chạm đến trái tim của nhiều độc giả.

Một thiên nằm mộng

Ra đời vào thời điểm tác giả Nguyễn Ngọc Thuần còn là sinh viên trường Đại học Mỹ thuật TP.HCM, "Một thiên nằm mộng" là một tập hợp những giấc mơ thơ ngây, những câu chuyện kỳ diệu được chắp nối từ những kỷ niệm tuổi thơ của tác giả và bạn bè. Tác phẩm này cũng đã giúp Nguyễn Ngọc Thuần đạt giải A cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi của NXB Kim Đồng năm 2001 - 2002.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Thuần đã thành công trong việc đưa những câu chuyện đời thường, những tình cảm giản dị vào tác phẩm của mình
Nhà văn Nguyễn Ngọc Thuần đã thành công trong việc đưa những câu chuyện đời thường, những tình cảm giản dị vào tác phẩm của mình

18 chương truyện ngắn với những cái tên ngộ nghĩnh như "Ha ha ha con ma", "Một đôi giàu có", "Con nhện nằm đau"... đã vẽ nên một thế giới đầy màu sắc, nơi mà những điều tưởng chừng như không thể đều trở nên có thật. Qua ngòi bút tinh tế của tác giả, người đọc như được trở về tuổi thơ, đắm mình trong những giấc mơ đẹp đẽ và khám phá những góc khuất của tâm hồn.

Nhện ảo

Nhện ảo từng đạt Giải A cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi năm 2003. Được xuất bản vào năm 2015, tác phẩm đã nhanh chóng chiếm được cảm tình của đông đảo bạn đọc, đặc biệt là những người đang tìm kiếm câu trả lời cho những băn khoăn của tuổi trưởng thành. Với lối viết tinh tế, giàu cảm xúc, Nguyễn Ngọc Thuần đã thành công trong việc khắc họa chân thực những tâm tư, tình cảm phức tạp của con người, qua đó giúp độc giả hiểu rõ hơn về bản thân mình.

Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ

Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ" - một tác phẩm văn học ấn tượng của nhà văn Nguyễn Ngọc Thuần, đã từng đoạt giải B cuộc thi Sáng tác Văn học cho tuổi trẻ cách đây 15 năm và được dịch sang tiếng Nhật. Ra đời vào giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp, cuốn sách này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình sáng tạo của tác giả, đồng thời khẳng định tài năng và phong cách văn chương độc đáo của ông. Với lối viết giàu tính thơ, đậm chất triết lý, tác phẩm đã chinh phục đông đảo độc giả và trở thành một trong những tác phẩm tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại.

Một số tác phẩm khác

  • Về cơ bản là buồn: Tác phẩm khai thác chủ đề hậu chiến tranh, tập trung vào tâm lý của những người lính Mỹ và cô gái con lai sau chiến tranh, mang đến cái nhìn sâu sắc và nhân văn về những vết thương lòng còn sót lại.
  • Vì tình yêu phù phiếm: Tiểu thuyết đánh dấu bước ngoặt mới của Nguyễn Ngọc Thuần, với câu chuyện về một nhà văn và những khám phá về bản thân. Tác phẩm gây ấn tượng bởi văn phong giàu hình tượng và sự mập mờ đầy thi vị.
  • Về cô gái này: Một câu chuyện bi kịch về một người phụ nữ béo phì, xoay quanh những đấu tranh nội tâm, nỗi cô đơn và khát khao tình yêu.
  • Chuyện tào lao (Về kẻ quấy rối và chồng cô ta): Tác phẩm ngắn với giọng văn hài hước, châm biếm, phản ánh hiện thực xã hội một cách sâu cay. Qua câu chuyện về một kẻ quấy rối, tác giả đặt ra những câu hỏi về sự biến thái của con người và môi trường sống.
Những tác phẩm của Nguyễn Ngọc Thuần luôn mang đậm tình yêu quê hương, đất nước và con người
Những tác phẩm của Nguyễn Ngọc Thuần luôn mang đậm tình yêu quê hương, đất nước và con người

Những nhận định về tác giả Nguyễn Ngọc Thuần

Các nhà văn gạo cội như Nguyễn Nhật Ánh đã từng nhận định tác phẩm của ông là "những tín hiệu mới", mang đến một làn gió tươi mát cho văn học thiếu nhi Việt Nam. Còn nhà văn Hồ Anh Thái lại ấn tượng với văn phong “đẹp, trong vắt” của Nguyễn Ngọc Thuần, cho rằng tác phẩm của ông đã khơi gợi những ký ức tuổi thơ đẹp đẽ trong lòng người đọc.

Không chỉ vậy, với "Cơ bản là buồn", Nguyễn Ngọc Thuần còn chứng tỏ khả năng khám phá những đề tài sâu sắc hơn, vượt ra khỏi thế giới trẻ thơ. Giải Nhì Cuộc vận động sáng tác văn học tuổi 20 lần V là minh chứng rõ ràng cho tài năng của ông. Dù có nhiều tác phẩm đa dạng, từ truyện ngắn, truyện vừa đến tiểu thuyết, Nguyễn Ngọc Thuần vẫn được công chúng nhớ đến nhiều nhất với những câu chuyện dành cho thiếu nhi, nơi ông thổi hồn vào những điều giản dị, biến chúng thành những câu chuyện kỳ diệu, đầy màu sắc.

Tầm ảnh hưởng của tác giả Nguyễn Ngọc Thuần đến thế hệ sau

Nguyễn Ngọc Thuần không chỉ là một nhà văn mà còn là một họa sĩ tài năng, điều này được thể hiện rõ nét trong phong cách văn chương độc đáo của ông. Nhiều nhà phê bình văn học đã đánh giá cao sự hòa quyện giữa hội họa và văn học trong các tác phẩm của ông.

Nhà nghiên cứu văn học Phong Lê đã nhận định: “Nhà văn viết cho thiếu nhi ngoài tư cách vô cùng quan trọng là một nhà văn - người nghệ sĩ, còn cần phải thêm nhiều thiên chức khác nhau như thiên chức của nhà tâm lý, nhà sư phạm”. Điều này hoàn toàn đúng với Nguyễn Ngọc Thuần khi ông không chỉ kể chuyện mà còn giáo dục, truyền cảm hứng cho độc giả nhỏ tuổi.

Văn của Nguyễn Ngọc Thuần mang đậm chất trữ tình, giàu hình ảnh, âm thanh, màu sắc
Văn của Nguyễn Ngọc Thuần mang đậm chất trữ tình, giàu hình ảnh, âm thanh, màu sắc

Những câu chuyện của Nguyễn Ngọc Thuần, với giọng văn giản dị, trong trẻo, đã nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, khơi gợi trí tưởng tượng và khát khao khám phá thế giới xung quanh. Ông không chỉ là một nhà văn mà còn là một người bạn đồng hành cùng các em trên hành trình trưởng thành, giúp các em hình thành những giá trị sống tốt đẹp. Nhờ vậy, tác phẩm của ông đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả trẻ, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của xã hội.

Có thể thấy, sự xuất hiện của Nguyễn Ngọc Thuần với những tác phẩm như "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ", "Một thiên nằm mộng" đã tạo nên một làn gió mới trong văn học thiếu nhi Việt Nam. Những câu chuyện của ông không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc, góp phần nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ.