Mâm cúng đầy tháng bé gái là gì?
Tương tự như nhiều phong tục khác, mâm cúng đầy tháng bé gái cũng là một nghi thức rất quan trọng trong truyền thống Việt Nam. Thế nhưng, nhiều bà mẹ trẻ hiện nay thường không mấy hiểu biết sâu rộng về ý nghĩa của nghi thức này. Dưới đây là những kiến thức dân gian về mâm cúng đầy tháng cho bé gái mà bạn có thể tham khảo.
Sự tích về nghi thức cúng đầy tháng
Trong văn hóa dân gian Việt Nam, lễ cúng đầy tháng được coi là một trong những nghi lễ quan trọng, nhằm cầu mong cho bé được bình an, sức khỏe và may mắn trong cuộc sống. Có rất nhiều câu chuyện, truyền thuyết về nguồn gốc của tục cúng đầy tháng, một trong số đó là truyền thuyết về 12 Bà Mụ.
Theo truyền thuyết, khi người mẹ mang thai, 12 Bà Mụ sẽ đảm nhiệm việc tạo hình các bộ phận của em bé, mỗi Bà Mụ sẽ đảm nhiệm một giai đoạn khác nhau trong quá trình sinh nở. Khi bé chào đời, những Bà Mụ sẽ đến đón bé về với gia đình. Chính vì vậy, để cảm ơn công lao của các Bà Mụ và cầu nguyện cho sự bình an của bé, nhiều gia đình đã thực hiện mâm cúng đầy tháng cho bé.
Ý nghĩa sâu sắc của việc cúng đầy tháng
Việc tổ chức lễ cúng đầy tháng có nhiều ý nghĩa khác nhau, bao gồm:
- Mâm cúng đầy tháng bé gái được coi là cách tôn vinh sự sống, cầu bình an và hạnh phúc cho mẹ con.
- Theo tín ngưỡng dân gian, cúng đầy tháng còn giúp gia đình tránh được tai họa, xui xẻo, mang lại may mắn, thịnh vượng cho con cái.
- Nghi thức cúng đầy tháng còn có ý nghĩa kết nối con người với thần linh. Gia đình sẽ tổ chức các nghi lễ và cầu nguyện cho sự bảo vệ và phù hộ của em bé từ các vị thần, đặc biệt là 12 Bà Mụ.
- Đây cũng là cách thể hiện lòng biết ơn, sự tôn trọng đối với những người đã góp phần giúp bé phát triển và mạnh mẽ.
12 Bà Mụ là ai?
12 Bà Mụ trong truyền thuyết cúng đầy tháng cho bé gái là 12 vị thần phụ trách quá trình sinh nở của con người. Mỗi Bà Mụ sẽ có một tên và trách nhiệm riêng trong các giai đoạn khác nhau của quá trình sinh nở. Cụ thể:
- Trần Tứ Nương: Chăm việc sinh đẻ.
- Vạn Tứ Nương: Chăm việc thai nghén.
- Lâm Cửu Nương: Chăm việc thụ thai.
- Lưu Thất Nương: Chăm việc nặn hình hài cho đứa bé.
- Lâm Nhất Nương: Trông coi bào thai.
- Lý Đại Nương: Chăm việc chuyển dạ.
- Hứa Đại Nương: Chăm việc khai hoa nở nhụy.
- Cao Tứ Nương: Chăm việc ở cữ.
- Tăng Ngũ Nương: Chăm sóc và trông coi trẻ sơ sinh.
- Mã Ngũ Nương: Chăm việc ẵm bồng con trẻ.
- Trúc Ngũ Nương: Chăm việc giữ trẻ.
- Nguyễn Tam Nương: Chứng kiến và giám sát quá trình sinh đẻ.
Cách tính đầy tháng chuẩn xác cho bé gái
Theo tín ngưỡng dân gian xưa, để làm mâm cúng đầy tháng bé gái, người ta thường dùng lịch âm theo nguyên tắc “Con gái lùi 2, con trai lùi 1”. Nghĩa là, ngày cúng đầy tháng của con gái sẽ sớm hơn 2 ngày và của con trai sẽ sớm hơn 1 ngày. Ví dụ, nếu con gái sinh vào ngày 5 tháng 2 âm lịch thì ngày trọn vẹn sẽ là ngày 3 tháng 2 âm lịch. Tuy nhiên, nhiều người hiện nay thường áp dụng ngày dương của bé để dễ xác định và dễ nhớ hơn..
Bộ mâm cúng đầy tháng bé gái đầy đủ và chi tiết
Việc chuẩn bị mâm cúng đầy tháng cho bé gái thường khiến các bậc cha mẹ trẻ cảm thấy bối rối, vì không biết nên lựa chọn món đồ nào để đảm bảo ý nghĩa trọn vẹn. Thông thường, mâm cúng đầy tháng bé gái cần chuẩn bị những thứ như sau:
Mâm cúng Bà Mụ
Mâm cúng tôn vinh 12 Bà Mụ bao gồm các lễ vật sau:
- Trang phục màu vàng: Quần áo dành cho bé gái như váy màu vàng, giày màu vàng, nơ màu vàng.
- Trầu cau: 12 miếng trầu phủ lá phượng, cau cắt làm tư.
- Đồ chơi dành cho trẻ em: Chuẩn bị một vật đồ chơi làm từ nhựa hoặc gốm.
- Động vật: Những con vật này phải là 12 con có kích thước tương tự nhau và 1 con lớn hơn.
- Phẩm oản: Chia thành 12 phần bằng nhau và 1 phần lớn hơn.
- Lễ mặn: Gồm gà luộc, xôi gấc, cơm, các món ăn và rượu trắng.
- Bánh kẹo: Chia làm 12 phần đều nhau và 1 phần lớn nhất.
- Hương hoa: Hương, bình hoa nhiều màu sắc, tiền vàng và nước trắng.
Mâm cúng đầy tháng bé gái
Ngoài các lễ vật bày trên bàn thờ Phật và tổ tiên, trên bàn cúng đầy tháng bé gái còn phải chuẩn bị các lễ vật như:
- 12 tách trà bằng nhau và 3 bát trà lớn.
- 12 đĩa xôi bằng nhau và thêm 1 đĩa nữa.
- 1 con gà luộc.
- Trứng gà luộc, thịt heo luộc, tôm hoặc cua luộc.
- Mâm ngũ quả, bình hoa, hương, đèn, trà, rượu trắng, nước muối và cơm.
- Một bộ quần áo có ghi họ tên đầy đủ và ngày sinh của bé.
- 13 miếng trầu cánh phượng, 13 bộ váy, 13 đôi giày và 13 thỏi vàng.
Mâm cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy
Ngoài mâm cúng đầy tháng bé gái và 12 Bà Mụ, gia đình cũng cần chuẩn bị bàn cúng cho Đức Ông và 3 Đức Thầy. Bàn cúng thể hiện lòng biết ơn và mong muốn những phước lành trong tương lai từ các vị thần, bao gồm các lễ vật như sau:
- 3 đĩa xôi lớn.
- 1 con gà luộc.
- 1 tô cháo lớn.
- 1 bát trà lớn.
- 1 miếng thịt nướng.
- 1 mâm ngũ quả, trầu cau, rượu trắng và vàng mã.
Hướng dẫn bài trí bàn cúng đầy tháng cho bé gái
Nghi thức bày biện và bài trí bàn cúng cho bé gái là một phần quan trọng trong lễ cúng này. Bàn lễ cần được đặt đúng vị trí để đảm bảo sự tôn kính với thần linh và mang lại may mắn, bình an cho bé gái. Thông thường, việc sắp xếp nghi thức cúng đầy tháng cho bé gái như sau:
- Lễ vật cúng 12 Bà Mụ phải đặt trên bàn rộng, cao.
- Lễ vật dâng Đức Ông được đặt trên một chiếc bàn nhỏ, thấp hơn bàn cúng của 12 Bà Mụ.
- Cuối cùng là đặt mâm cúng đầy tháng bé gái.
- Lễ vật trên các mâm cúng cần tuân theo nguyên tắc phong thuỷ “Đông bình, Tây quả”. Điều này có nghĩa là bình hoa đặt ở hướng Đông và lễ vật cúng đặt ở hướng Tây.
Nghi lễ cúng đầy tháng bé gái chi tiết nhất
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ mâm cúng đầy tháng bé gái, cha mẹ sẽ bắt đầu thực hiện nghi thức lễ cúng như sau.
Văn khấn nghi lễ đầy tháng bé gái
Người cúng sẽ đọc văn khấn như sau: “Hôm nay là ngày lành tháng tốt, cháu gái được tròn một tháng tuổi. Gia đình tôi đã chuẩn bị mâm cúng thịnh soạn này, kính cẩn cầu nguyện cho 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông đến rước lễ. Rất mong các vị phù hộ để con chúng ta phát triển nhanh chóng, khoẻ mạnh và tài giỏi. Xin các vị thần phù hộ và mang lại hạnh phúc, bình an cho gia đình chúng con suốt cả năm”.
Nghi thức đặt tên cho bé gái chi tiết
Sau khi thắp hương và cầu nguyện đủ tháng, người cúng sẽ làm lễ đặt tên cho con. Người này sẽ đọc tên đầy đủ của bé gái và ném 2 đồng xu vào đĩa. Nếu một đồng xu úp và một đồng xu ngửa là dấu hiệu tên gọi đã được tổ tiên chấp nhận. Trường hợp cả hai đồng xu đều úp hoặc cả 2 đều ngửa nghĩa là tên không được chấp nhận và người cúng sẽ phải thực hiện lại. Nếu sau ba lần mà vẫn không thành công thì gia đình phải chọn tên khác cho bé.
Tuy nhiên, nghi thức này chỉ là một quan niệm dân gian truyền lại và hiện nay ít người thực hiện. Chính vì vậy, việc đặt tên con cái như thế nào để hiện được lòng yêu thương và ý nghĩa nhất mới chính là điều quan trọng/
Nghi thức khai hoa mâm cúng đầy tháng bé gái
Sau lễ đặt tên là lễ khai hoa, người cúng sẽ rót trà, thắp hương, rồi một tay bế trẻ, tay kia cầm một cành hoa đưa lên miệng trẻ và nói những lời hay ý đẹp như: “Mở miệng ra cho có hoa, có bông. Mở miệng ra cho có kẻ thương, người nhớ”. Kết thúc lễ cúng đầy tháng bé gái, gia đình cùng nhau thưởng thức bữa tiệc và gửi lời chúc may mắn, lì xì đến bé gái.
Nên làm mâm cúng đầy tháng bé gái vào thời điểm nào?
Chọn thời điểm làm lễ cúng bé gái đầy tháng thường sẽ dựa trên tam hợp tứ hành xung và năm sinh. Ví dụ, nếu bé gái sinh ngày 1/6/2024 tức là năm Giáp Thìn thì nên chọn giờ cúng theo 3 con giáp của năm Kỷ Sửu (Tỵ - Dậu - Sửu). Điều này sẽ giúp lễ cúng đầy tháng diễn ra suôn sẻ và mang lại may mắn, thuận lợi cho bé về sau này.
Một số điều cần lưu ý khi làm lễ cúng đầy tháng cho bé gái
Khi chuẩn bị làm mâm cúng đầy tháng bé gái, có một số điều bậc cha mẹ cần lưu ý như sau:
- Thời gian tổ chức: Thời gian tổ chức lễ cúng đầy tháng cho bé gái sẽ khác nhau ở mỗi vùng miền. Các gia đình cần tìm hiểu rõ thời gian tổ chức tại khu vực của mình để có thể chuẩn bị kịp thời và đúng văn hoá nhất.
- Chuẩn bị lễ vật: Gia đình cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật để bày tỏ lòng biết ơn, lời chúc của gia đình tới thần linh và cầu mong cho bé gái được bình an, khỏe mạnh, hạnh phúc.
- Trang phục: Cha mẹ cần lựa chọn trang phục lịch sự, phù hợp với những ngày lễ trang trọng.
- Tinh thần: Lễ cúng đầy tháng bé gái là một nghi lễ truyền thống nên gia đình cần thể hiện thái độ, hành vi cung kính để đảm bảo lễ cúng thành công.
- Sức khỏe của bé: Trong quá trình chuẩn bị và tiến hành lễ cúng, gia đình cần chú ý đến sức khỏe của bé, đảm bảo trẻ được ăn uống đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý và không bị căng thẳng, mệt mỏi.
Mâm cúng đầy tháng bé gái không chỉ là một nghi lễ tín ngưỡng mà còn là dịp để gia đình đoàn tụ, tôn vinh giá trị cuộc sống và bày tỏ tình yêu thương với con cái. Chắc chắn những kỉ niệm đáng nhớ về ngày cúng đầy tháng sẽ mãi in sâu trong tâm trí mỗi người. Những thông tin trong bài viết chỉ mang yếu tố tham khảo, chiêm nghiệm.
