Tác giả, tác phẩm Bí ẩn của làn nước
Trước tiên, hãy cùng tìm hiểu về tác giả Bảo Ninh và tác phẩm để đời “Bí ấn của làn nước” của ông.
Tác giả
Tác giả Bảo Ninh ( sinh năm 1952) tên thật là Hoàng Ấu Phương, ông còn có nhiều bút danh khác như Nhật Giang, Mã Pí Lèng, v.v.
Quê quán: Xã Bảo Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.
Sự nghiệp: Bảo Ninh là nhà văn quân đội, từng trực tiếp tham gia chiến đấu trên chiến trường miền Nam trước năm 1975. Ông ra mắt công chúng bằng truyện ngắn đầu tay "Trại Bảy chú lùn" in trên tạp chí Văn nghệ quân đội năm 1987. Cuốn tiểu thuyết đầu tay "Nỗi buồn chiến tranh" xuất hiện ít lâu sau đó, ban đầu được nhà xuất bản đặt tên là "Thân phận của tình yêu" do thị hiếu người đọc thời bấy giờ.
Giải thưởng: Năm 1991, "Nỗi buồn chiến tranh" đạt giải nhất Giải thưởng Hội Nhà văn. Về thành công này, Bảo Ninh chia sẻ rằng đây là sự ghi dấu của nền văn học Việt Nam thời đổi mới và ông đã được chú ý nhờ những thay đổi sâu sắc và đích thực của văn học giai đoạn đó.
Phong cách viết: Bảo Ninh rất am hiểu về chiến tranh và thường viết về đề tài này. Ông muốn "văn của mình phải mang vẻ đẹp quân đội" và thường tập trung viết về quá khứ chiến trường cùng cái quá khứ xa hơn ở Hà Nội, thành phố mà ông gọi là "quê hương thứ hai".
Tác phẩm
Tác phẩm "Bí ẩn của làn nước" thuộc thể loại truyện ngắn. Trích từ tuyển tập "Những truyện ngắn", Nhà xuất bản Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, 2021, trang 21-24.
Bố cục của bài gồm 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến "...sa vào làn nước tối tăm", kể về nhân vật Tôi rơi vào làn nước.
- Phần 2: Phần còn lại, nhân vật Tôi phát hiện sự thật ẩn sau làn nước.
Câu chuyện khắc họa những bí ẩn trong cuộc đời người kể chuyện, gắn liền với làn nước. Trong trận lũ, nhân vật Tôi nghĩ mình đã cứu con mình nhưng thực chất lại cứu con của người phụ nữ khác bị lũ cuốn. Ông giữ bí mật này suốt đời, mang theo nỗi đau không nguôi. Từ đó, nhà văn nêu lên vấn đề trong cuộc sống rằng con người đôi khi phải đối mặt với những quyết định khó khăn và đau đớn.
Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Bí ẩn của làn nước
Tác phẩm lấy bối cảnh hậu chiến tranh, xoay quanh bi kịch gia đình của nhân vật "tôi" sau trận lũ lụt kinh hoàng. Cùng tìm hiểu về nhân vật này và thông điệp gắn liền với “tôi”.
Nhân vật "tôi"
- Nhân vật "tôi" đối xử với cô con gái với tất cả tình yêu thương, mặc dù cô không phải con ruột của anh nhưng anh vẫn xem cô như con đẻ.
- Bí mật chỉ có "dòng nước" biết, đó là đứa bé mà anh đã cứu và bây giờ trở thành cô gái xinh đẹp nhất làng, thực ra không phải con anh. Con trai anh đã bị dòng nước cuốn đi cùng với người mẹ bất hạnh.
- Nhân vật "tôi" giữ kín bí mật đó trong lòng vì:
+ Mất mát người thân yêu là điều không thể thay đổi, cách tốt nhất là sống hết mình với những gì hiện tại và để cho bí mật trôi theo dòng nước.
+ Nếu sự thật được tiết lộ, cô gái sẽ phải chịu thêm đau khổ và tổn thương. Sự im lặng của anh là để bảo vệ hạnh phúc của cô, coi hạnh phúc trao đi là cách để đón nhận lại hạnh phúc.
=> Việc giữ kín bí mật thể hiện anh là người có tấm lòng nhân ái sâu sắc.
Ý nghĩa câu chuyện
Thay vì tập trung vào những diễn biến khốc liệt hay sự tàn khốc của chiến tranh, Bảo Ninh đã khai thác khía cạnh hậu chiến đầy ám ảnh qua câu chuyện của nhân vật "tôi". Nỗi đau mất mát người thân, day dứt nội tâm và những bí mật chôn giấu chính là những mảng màu u buồn mà tác giả khéo léo tô vẽ nên bức tranh hiện thực về kiếp người sau chiến tranh.
Bằng ngòi bút giản dị nhưng đầy sức gợi, Bảo Ninh đã đưa người đọc vào thế giới nội tâm đầy phức tạp của "tôi". Những hình ảnh ẩn dụ tinh tế như "dòng nước", "con thuyền", "đứa bé gái" được sử dụng nhuần nhuyễn, tạo nên những tầng ý nghĩa sâu sắc. "Dòng nước" không chỉ là hiện thực về trận lũ lụt mà còn là biểu tượng cho sự nghiệt ngã của số phận, cho những bí mật chôn giấu và những ám ảnh dai dẳng trong tâm hồn "tôi".
Gợi ý phần đọc hiểu Bí ẩn của làn nước
Câu 1: Tác giả dùng phương thức biểu đạt tự sự, kể lại một câu chuyện nên thuộc thể loại văn xuôi -> Văn bản thuộc thể loại văn xuôi.
Câu 2: Văn bản trên đề cập đến sự buồn bã, mất mát và bất lực của con người sau chiến tranh, bom đạn.
Câu 3: Điểm nhìn của Bí ẩn của làn nước: Từ dưới lên trên.
Câu 4: Lý do: Một loạt bom Mỹ phá tan vệt canh giữ đê của ngôi làng
(Trong văn bản tác giả có viết: “Năm ấy, nhằm trúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, một loạt bom Mỹ phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng tôi… bung bờ đê tràn ngang vào đồng ruộng”)
Câu 5: “Tôi” đã kêu thất thanh khi nhìn thấy đứa con bởi đó là tình cảm da diết, tình cảm thiêng liêng của gia đình mà người cha dành cho đứa con của mình.
Câu 6. Điều bí mật mà nhân vật tôi đề cập cuối văn bản là đứa con của tôi là con trai, đứa con gái mà anh đã cứu thực chất không phải con ruột của mình.
Câu 7: Nhân vật tôi không nói ra điều bí mật vì con của anh là đứa con của thần nước.
Câu 8: Niềm đau của nhân vật tôi không nói thành lời vì vợ của anh bị mất trong trong lũ lụt và anh đã không thể cứu được cả con trai cùng người vợ của mình.
Câu 9: Chiến tranh đã đi qua để lại cho những con người còn sót lại sự mất mát, buồn bã, bất lực, mà niềm đau tột cùng nhất đó chính là sự mất mát đi người thân.
Câu 10:
"Bí ẩn của làn nước" mang đến nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống và con người. Tác phẩm dạy chúng ta về tình yêu thương và sự hy sinh. Nhân vật "tôi" đã vượt qua nỗi đau cá nhân để chăm sóc và yêu thương một đứa trẻ không phải con ruột của mình, cho thấy sức mạnh của lòng nhân ái và sự hy sinh thầm lặng.
Văn bản cũng nhắc nhở chúng ta về sức mạnh của quá khứ và cách nó định hình hiện tại và tương lai. Nhân vật "tôi" dù mang nỗi đau từ quá khứ nhưng vẫn chọn cách sống trọn vẹn với hiện tại, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc sống hết mình với những gì đang có, bất chấp những mất mát và khó khăn đã trải qua.
Câu 11: Gợi ý tóm tắt Bí ẩn của làn nước:
Trong hoàn cảnh hiểm nguy, giữa ranh giới mong manh của sự sống và cái chết, nhân vật "tôi" nghe tiếng kêu cứu từ dưới sông và vẫn quyết định cứu người đàn bà cùng đứa con của bà. Tuy nhiên, trong lúc cứu, vợ của anh không may đánh rơi đứa con xuống nước và chị đã nhảy theo để tìm con. Nhân vật "tôi" cũng lao xuống nước và cứu được một đứa bé, nhưng nhận ra đó không phải con mình mà là con gái của người đàn bà kia. Nhiều năm trôi qua, bí mật này vẫn được anh giữ kín, không cho con gái biết và không ai hay biết ngoài dòng sông. Thời gian trôi qua nhưng nỗi đau vẫn không nguôi, bởi đó là nỗi đau không thể nói thành lời.
Câu 12:
Câu chuyện trên được tác giả Bảo Ninh sáng tác với một chủ đề rất quen thuộc nhưng lại mang đến những góc nhìn mới mẻ về sự mất mát của con người sau chiến tranh. Tác giả sử dụng ngôn từ giản dị nhưng đầy sức gợi cảm và hình ảnh, kết hợp với góc nhìn độc đáo từ dưới lên trên, đã khiến người đọc không khỏi xúc động và tự rút ra những thông điệp ý nghĩa cho riêng mình.
Câu 13:
Dù đang trong hoàn cảnh nguy hiểm, khi nghe tiếng kêu cứu của người đàn bà dưới nước, nhân vật "tôi" không ngần ngại mà nhanh chóng chìa tay ra để cứu bà cùng đứa con của bà. Mặc dù tình huống rất khó khăn và nguy hiểm, anh vẫn hành động dũng cảm để cố gắng cứu người.
Phản ứng của nhân vật "tôi" thể hiện lòng nhân ái và sự dũng cảm của anh. Dù bản thân đang ở trong tình thế nguy hiểm, anh vẫn không do dự mà lao vào cứu người khác. Điều này cho thấy nhân vật "tôi" có tấm lòng bao dung, luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác dù phải đối mặt với nguy hiểm. Hành động của anh không chỉ là phản xạ tự nhiên của một người có tâm hồn nhân hậu mà còn là biểu hiện của tinh thần trách nhiệm và sự hy sinh cao cả. Phản ứng ấy làm nổi bật giá trị nhân văn trong câu chuyện và gợi lên sự kính trọng, cảm phục từ người đọc.
Câu 14:
Nhân vật "tôi" đối xử với cô con gái với tất cả tình yêu thương và sự quan tâm, dù cô bé không phải con ruột của anh. Anh chăm sóc và yêu thương cô như con đẻ, tạo cho cô một cuộc sống đầy đủ tình cảm và sự bảo vệ.
Điều bí mật mà chỉ có "dòng nước" biết chính là sự thật về thân phận của cô con gái. Cô bé mà anh đã cứu và nuôi dưỡng không phải là con ruột của anh, mà là con gái của một người phụ nữ khác bị cuốn trôi trong dòng lũ. Con trai của anh đã không may bị dòng nước cuốn đi cùng mẹ của mình.
Nhân vật "tôi" giữ bí mật đó trong lòng vì anh không muốn làm tổn thương con gái. Anh đã chấp nhận sự mất mát của bản thân và chọn cách sống hết mình với những gì hiện tại. Anh đặt hạnh phúc của người khác lên trên sự thật đau lòng, coi việc giữ bí mật là cách để bảo vệ và duy trì hạnh phúc cho người mà anh yêu thương.
Câu 15:
Tôi cho rằng, trong trường hợp này, nhân vật "tôi" trong Bí ẩn của làn nước nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định. Nếu con gái đã trưởng thành và có khả năng đối mặt với sự thật một cách chín chắn, việc tiết lộ có thể là lựa chọn tốt hơn để tôn trọng quyền biết của cô và xây dựng mối quan hệ gia đình dựa trên sự trung thực. Tuy nhiên, nếu cô còn quá trẻ hoặc không đủ mạnh mẽ để đối diện với sự thật, giữ bí mật có thể là cách bảo vệ cô khỏi tổn thương không cần thiết.
Cảm nhận về giá trị nhân đạo trong bài Bí ẩn của làn nước
"Bí ẩn của làn nước" của Bảo Ninh là một tác phẩm thấm đẫm giá trị nhân đạo, khi kể về lòng nhân ái và sự hy sinh của nhân vật "tôi" dành cho cô con gái nuôi. Dù không phải con ruột, anh vẫn yêu thương và bảo vệ cô như con đẻ, thậm chí giữ kín bí mật về thân phận của cô để tránh gây ra tổn thương. Câu chuyện nhấn mạnh tầm quan trọng của tình thương và lòng bao dung trong cuộc sống, khắc họa sự hy sinh thầm lặng và tấm lòng nhân hậu của con người. Những hành động và quyết định của nhân vật "tôi" phản ánh sâu sắc sự cao cả và sức mạnh của tình yêu thương trong bối cảnh đầy đau thương và mất mát.
Như vậy, Bí ẩn của làn nước là một tác phẩm giàu giá trị nhân văn, thể hiện rõ nét lòng nhân ái và sự hy sinh của con người trong những hoàn cảnh khắc nghiệt nhất. Qua câu chuyện đầy xúc động về nhân vật "tôi" và mối quan hệ đặc biệt với cô con gái nuôi, Bảo Ninh đã gợi mở cho người đọc nhiều suy ngẫm về tình thương và lòng bao dung.
