Tìm hiểu chung về tác phẩm
Một trong những phần quan trọng, không thể bỏ qua khi soạn bài Tuổi thơ tôi lớp 6 tập 2 đó là tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm.
Tác giả
Trước khi tiến hành soạn bài Tuổi thơ tôi lớp 6, người học cần bờ chút thời gian tìm hiểu về tác giả để có thêm hiểu biết sâu sắc về bài học.
Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại làng Đo Đo, xã Quế Bình, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.
Phong cách nghệ thuật của tác giả: Ông chủ yếu viết về đề tài tuổi thơ, bộc bạch những nỗi niềm tâm sự của những bạn trẻ. Lối viết của Nguyễn Nhật Ánh hồn nhiên, sử dụng ngôn từ giản dị và giàu cảm xúc.
Một số tác phẩm tiêu biểu: Kính vạn hoa (1995 - 2010), tiểu thuyết Cô gái đến từ hôm qua (1989), Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (2008), Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (2010), Truyện ngắn Cú phạt đền (1985), thơ Thành phố tháng tư (1984), phim chuyển thể Kính vạn hoa (2004 - 2006),...
Tác phẩm
Soạn bài Tuổi thơ tôi, học sinh không thể bỏ qua phần tìm hiểu khái quát về tác phẩm để biết được những thông tin quan trọng như thể loại, xuất xứ truyện ngắn, tóm tắt hay phương thức biểu đạt.
Thể loại: truyện ngắn
Xuất xứ: In trong tập Sương khói quê nhà, xuất bản năm 2012
Phương thức biểu đạt: Tự sự
Ngôi kể: Ngôi thứ nhất
Tóm tắt: Nhân vật tôi ngồi ở quán Đo Đo và nghe tiếng dế kêu văng vẳng liền nhớ lại về những kỷ niệm thời tuổi thơ. Đặc biệt là về cậu bạn tên Lợi - “luôn thu vén cá nhân”. Lợi có một chú dế lửa dũng mãnh vì thế mà bạn bè trong lớp đã tìm đủ mọi cách dạ gẫm để đổi lấy nhưng đều bị từ chối. Một ngày nọ, bạn Bảo bày mưu khiến Lợi bị thầy giáo thu mất con dế. Sau giờ học, thầy trả lại con dế cho cậu nhưng nó đã bị chiếc cặp của thầy đè xẹp lép. Lợi rất buồn, rưng rưng khóc. Khi chôn chú dế dưới gốc cây, tất cả bạn bè cùng lớp đều đến, thầy Phu cũng có mặt và đặt một vòng hoa lên mộ của chú dế.
Bố cục: Soạn bài Tuổi thơ tôi, học sinh có thể chia thành 3 phần như sau:
- Phần 1 (từ đầu đến mường tượng lại cảnh này): Nhân vật tôi bắt đầu nhớ lại những kỷ niệm thơ ấu.
- Phần 2 (tiếp đến gáy inh ỏi): Kỷ niệm về người bạn tên Lợi và chú dế lửa.
- Phần 3 (còn lại): Câu chuyện buồn về chú dế.
Giá trị nội dung:
- Trân trọng tình yêu thiên nhiên và sinh vật của các nhân vật trong truyện khi đã đối xử với loài vật giống như con người.
- Những kỷ niệm tuổi thơ đầy hồn nhiên và trong sáng sẽ là những ký ức đẹp đẽ trong lòng mỗi người.
Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên và trong sáng phù hợp với thiếu nhi.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất là dòng hồi tưởng kỷ niệm tuổi thơ của nhân vật tôi giúp bài văn trở nên chân thật và sinh động hơn.
Hướng dẫn cách soạn bài Tuổi thơ tôi - Chân trời sáng tạo
Trong sách chân trời sáng tạo, học sinh khi soạn bài Tuổi thơ tôi cần có đầy đủ 3 phần chính là chuẩn bị đọc, trải nghiệm cùng văn bản, suy ngẫm và phản hồi.
Cách soạn bài Tuổi thơ tôi: Phần chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Em nhớ lại xem mình đã từng làm tổn thương gia đình, bạn bè hoặc ai đó chưa và kể lại sự việc đó?
Gợi ý trả lời
Em đã từng một lần vô ý làm tổn thương người bạn thân của em khi bạn bị ốm nên nghỉ học nhiều ngày và nhờ em chép bài hộ trên lớp. Tuy nhiên vì mải chơi, em đã không giúp bạn. Mấy ngày đó, bạn đã không có gì để xem bài, em rất buồn và sau này em cảm thấy rất áy náy với bạn.
Cách soạn bài Tuổi thơ tôi: Phần trải nghiệm cùng văn bản
Câu hỏi trang 13 SGK ngữ văn 6 tập 2: Vì sao Lợi nhất quyết không bán hay đổi chú dế lửa cho bạn?
Gợi ý trả lời
Lợi không bán hay đổi chú dế lửa cho bạn vì chú dế lửa đánh nhau không ai bì được, Trong chiến đấu, dế lửa lì đòn, có hàm răng khỏe có thể cắn đứt chán những con dế than to gấp đôi.
Câu hỏi trang 14 SGK ngữ văn 6 tập 2: Em đoán xem, chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo? Căn cứ vào yếu tố nào để đoán như vậy?
Gợi ý trả lời
Sau khi tiếng dế vang lên, em đoán con dế của Lợi sẽ bị thầy giáo tịch thu.
Em đoán như vậy vì có 2 chi tiết là “đang ngồi trong lớp” và “gáy inh ỏi”, đang trong giờ học mà có tiếng dế gáy inh ỏi thì chắc chắn sẽ bị thầy giáo phạt.
Câu hỏi trang 14 SGK ngữ văn 6 tập 2: Thái độ của các bạn đối với Lợi cho thấy họ là người như thế nào?
Gợi ý trả lời
Thái độ của các bạn đối với Lợi thể hiện họ không phải là người xấu tính hay độc ác, hành động sai lầm của họ chỉ là một phút bồng bột. Sau đó, họ đã biết xin lỗi và ăn năn sửa sai bằng hành động thực tế.
Cách soạn bài Tuổi thơ tôi: Phần suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 trang 15 SGK ngữ văn 6 tập 2: Ấn tượng chung của em về văn bản là gì?
Gợi ý trả lời
Ấn tượng chung của em về văn bản là một văn bản hay, kể lại câu chuyện tuổi thơ nhẹ nhàng, gần gũi, đồng thời đem đến nhiều thông điệp ý nghĩa cho người đọc.
Câu 2 trang 15 SGK ngữ văn 6 tập 2: Hãy chỉ ra các cụm từ mà người kể chuyện dùng để nói về tính cách của nhân vật Lợi.
Gợi ý trả lời
Các cụm từ người kể chuyện dùng để nói về tính cách của Lợi là: trùm sò, thu vén cá nhân, làm chỉnh, ra giá nghiêm chỉnh.
Câu 3 trang 15 SGK ngữ văn 6 tập 2: Khi biết dế lửa đã chết, phản ứng của Lợi như thế nào? Vì sao Lợi lại có những phản ứng đó?
Gợi ý trả lời
Khi dế lửa chết, Lợi đã:
- Mải khóc, mắt đỏ hoe, nước mắt nước mũi chảy thành dòng
- Khóc như mưa bấc
Lý do khiến Lợi phản ứng như vậy:
- Dế lửa là con vật mà Lợi yêu quý, tự hào luôn mang theo bên mình.
- Lợi không còn đấu sĩ dế mạnh mẽ, vô địch trên sàn đấu.
Câu 4 trang 15 SGK ngữ văn 6 tập 2: Đám tang của dế lửa được Lợi và bạn bè cử hành trang trọng. Những chi tiết nào thể hiện điều đó?
Gợi ý trả lời
Những chi tiết thể hiện đám tang của dế lửa đã được Lợi và các bạn trong lớp cử hành trang trọng là:
- Chôn vùi chú dế lửa ở dưới gốc cây
- Đặt chú dế vào hộp các tông rồi dùng báo in có màu bọc lại, buộc quanh bằng những sợi lá chuối.
- Đám tang chú dế các bạn trong lớp đều có mặt, im lìm, buồn bã, trang nghiêm.
- Thầy Phu đứng chắp hay tay sau lưng, lặng lẽ nhìn Lợi cử hành tang lễ cho dế lửa
- Cố đào đất thật sâu và vuông vức
- Cặm cụi sửa sang chiếc hộp nằm ngay ngắn, cả bọn xúm vào ném từng hòn sỏi lên quan tài của dế lửa rồi thi nhau lấp đất cho đầy.
- Cắm lên đó những nhánh cỏ tươi.
Câu 5 trang 15 SGK ngữ văn 6 tập 2: Trong truyện Tuổi thơ tôi:
a. Nhân vật nào được đề cập nhiều nhất? Dựa vào điều gì mà em có thể khẳng định như vậy?
b. Dế lửa là nhân vật khiến Lợi và các bạn chia rẽ hay là nhân vật khiến họ thân nhau hơn? Hãy nêu một số chi tiết để chứng minh điều này.
Gợi ý trả lời
a) Nhân vật được nói đến nhiều nhất là Lợi vì Lợi là nhân vật chính xuyên suốt toàn bộ câu chuyện được kể, Lợi chính là người tác giả luôn cảm thấy có lỗi và áy náy.
b) Dế lửa là nhân vật khiến Lợi và các bạn trong lớp xích lại gần nhau vì nhờ có chú dế mà mọi người đã không còn ghét Lợi mà cảm thấy thương Lợi hơn, giúp Lợi tổ chức đám tang trang trọng cho dế lửa. Điều đó được thể hiện qua những chi tiết sau:
- Tất cả bọn tôi đều thấy lòng chùng xuống
- Chẳng đứa nào sung sướng vì trả thù được Lợi nữa
- Bọn tôi cũng tan nát cõi lòng, chẳng còn tâm trạng đâu mà ghét nó nữa.
Câu 6 trang 15 SGK ngữ văn 6 tập 2: Theo em, vì sao cái chết của dế lửa lại khiến tình cảm của các bạn và thầy Phu đối với Lợi thay đổi? Sự thay đổi ấy đã góp phần thể hiện chủ đề của truyện như thế nào?
Gợi ý trả lời
Cái chết của dế lửa đã tạo ra sự thay đổi lớn trong tình cảm của các bạn và thầy Phu đối với Lợi vì: Sau khi có sự kiện ấy, các bạn và thầy đều cảm thấy có lỗi với Lợi, không còn ghét cậu nữa. Đồng thời, họ cảm thấy Lợi cũng là một đứa trẻ bình thường, giàu tình yêu thương động vật, không đáng để ghét như trước đây họ nghĩ.
Sự thay đổi này đã thể hiện được chủ đề của câu chuyện một cách gần gũi, chân thực và sâu sắc nhất.
Chủ đề của tác phẩm: Một kỷ niệm khó quên trong quá khứ, khi nhân vật “tôi” đã làm tổn thương người bạn của mình.
Câu 7 trang 15 SGK ngữ văn 6 tập 2: Từ câu chuyện trong Tuổi thơ tôi, em rút ra được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?
Gợi ý trả lời
Từ câu chuyện trong tác phẩm Tuổi thơ tôi, em rút ra được bài học về cách ứng xử đó là nên biết bao dung và yêu thương mọi người, không nên có những hành động ích kỷ, xấu xa làm tổn thương người khác.
Bài tập liên hệ
Học sinh có thể tham khảo thêm các bài tập liên hệ từ tác phẩm giúp phần soạn bài Tuổi thơ tôi Chân trời sáng tạo đầy đủ và chi tiết hơn.
Đề bài: Vì sao Lợi lại không muốn đổi chú dế lửa của mình với bất kỳ thứ gì? Điều này thể hiện điều gì về tính cách của Lợi?
Gợi ý trả lời
Lợi không muốn đổi chú dế lửa lấy bất cứ thứ gì bởi dế lửa là con mạnh nhất. Sở hữu nó Lợi có thể bất khả chiến bại trong mọi cuộc đấu.
Điều này thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ trong tính cách của Lợi.
Đề bài: Sự kiện nào đã gây ra sự thay đổi lớn trong mối quan hệ giữa Lợi và các bạn cùng lớp?
Gợi ý trả lời
Sự kiện gây ra sự thay đổi lớn trong mối quan hệ giữa Lợi và các bạn là khi chú dế lửa bị cặp của thầy đè bẹp. Lợi khóc mắt đỏ hoe, nước mắt, nước mũi chảy thành dòng khiến mọi người cảm thấy có lỗi và áy náy.
Đề bài: Bạn rút ra được bài học gì từ văn bản "Tuổi Thơ Tôi" về sự cảm thông và sẻ chia trong cuộc sống?
Gợi ý trả lời
Câu chuyện đã giúp em nhận thức được rõ ràng về sự cảm thông và chia sẻ trong cuộc sống. Sự cảm thông giúp chúng ta hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác. Sự thấu hiểu giúp chúng ta đặt mình vào vị trí của mọi người để hiểu những khó khăn và vấn đề họ đang đối mặt. Trong câu chuyện, khi các bạn hiểu được nỗi đau của Lợi sau cái chết của dế lửa, họ đã bỏ qua sự ghen tị để thể hiện sự ủng hộ và đồng cảm.
=> Sự cảm thông, chia sẻ giúp chúng ta xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp và giúp cho thế giới trở nên ấm áp, nhân văn hơn.
Cách soạn bài Tuổi thơ tôi đơn giản, chi tiết nhất đem đến cho người học lượng kiến thức đầy đủ để nhanh chóng ghi nhớ nội dung bài học. Điều này giúp học sinh học tập dễ dàng và khoa học hơn.