Hướng dẫn soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng ngắn nhất

Tìm hiểu chung trước khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng

Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng ngắn nhất sẽ tập trung vào phân tích các nhân vật, diễn biến câu chuyện và những bài học rút ra từ đó, giúp học sinh nắm vững nội dung và ý nghĩa của tác phẩm.

Tác giả Pushkin

Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng là một tác phẩm nổi tiếng của nhà văn người Nga Aleksandr Sergeyevich Pushkin. Ông được biết đến như "cha đẻ" của nền văn học Nga hiện đại. Pushkin không chỉ nổi tiếng với các tác phẩm thơ, mà còn ghi dấu ấn với nhiều tác phẩm văn xuôi, trong đó có những truyện cổ tích dành cho thiếu nhi. Ông có khả năng lồng ghép các giá trị nhân văn, đạo đức vào các câu chuyện đơn giản, dễ hiểu nhưng sâu sắc.

Tác phẩm Ông lão đánh cá và con cá vàng

Bố cục của tác phẩm Ông lão đánh cá và con cá vàng: Chia thành 5 phần

• Phần 1: Cuộc sống nghèo khó của ông lão và bà lão
• Phần 2: Ông lão thả cá vàng và những ước muốn của bà lão
• Phần 3: Những yêu cầu ngày càng tham lam của bà lão
• Phần 4: Sự trả giá của lòng tham

Hoàn cảnh sáng tác

• Tác phẩm Ông lão đánh cá và con cá vàng được viết vào năm 1833, trong thời kỳ mà Pushkin đang khám phá và sưu tầm các câu chuyện dân gian Nga.
• Ông đã dùng câu chuyện này để truyền tải bài học về lòng tham và sự biết đủ trong cuộc sống. Qua câu chuyện, Pushkin cảnh báo rằng sự tham lam không có giới hạn sẽ dẫn đến sự mất mát tất cả, và điều quý giá nhất là biết hài lòng với những gì mình đang có.

Tóm tắt văn bản Ông lão đánh cá và con cá vàng

Ông lão đánh cá và con cá vàng soạn bài là một câu chuyện mang đậm tính chất cổ tích, với yếu tố kỳ ảo và những bài học đạo đức sâu sắc. Tác phẩm kể về một ông lão nghèo sống bên bờ biển cùng vợ. Một ngày nọ, ông bắt được một con cá vàng biết nói, và cá vàng hứa sẽ ban cho ông ba điều ước nếu ông tha mạng cho nó. Tuy nhiên, lòng tham của người vợ đã khiến mọi điều ước trở thành tai họa, cuối cùng họ lại trở về cuộc sống nghèo khó ban đầu.

Việc soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng sẽ giúp học sinh nắm vững những giá trị cốt lõi mà tác phẩm muốn truyền tải, đồng thời rèn luyện kỹ năng phân tích và cảm nhận văn học.

Hướng dẫn soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng theo sách Cánh Diều lớp 6

Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng ngắn nhất phần chuẩn bị đầu trang 11 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 bộ Cánh Diều.

Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng: Phần chuẩn bị

Trước khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng, học sinh cần chuẩn bị một số nội dung sau để hiểu rõ hơn về tác phẩm:

Câu 1 (Đầu trang 11 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 bộ Cánh Diều)

Nhận biết được các sự việc chính và diễn biến nội dung của câu chuyện được kể.

Gợi ý trả lời:

Trong câu chuyện "Ông lão đánh cá và con cá vàng," các sự việc chính bao gồm: ông lão bắt được cá vàng, cá vàng cầu xin được tha mạng và hứa ban cho ông lão bất cứ điều gì ông mong muốn, và sự lạm dụng lòng tham của bà lão khiến cá vàng lấy lại mọi thứ đã ban cho. Diễn biến câu chuyện cho thấy sự biến đổi từ một cuộc sống đơn giản, hòa thuận của đôi vợ chồng nghèo đến sự tham lam vô độ của bà lão, dẫn đến sự mất mát tất cả.

Câu 2 (Đầu trang 11 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 bộ Cánh Diều)

Xác định các nhân vật chính trong truyện và tìm hiểu đặc điểm tính cách của nhân vật chính (qua ngoại hình, điệu bộ, hành động, lời nói, suy nghĩ,...).

Gợi ý trả lời:

• Ông lão: Là người hiền lành, chăm chỉ và hài lòng với cuộc sống giản dị. Ông không có tham vọng, chỉ mong một cuộc sống bình yên bên cạnh vợ.
• Bà lão: Trái ngược với ông lão, bà lão là người tham lam và không bao giờ cảm thấy đủ. Sự tham lam của bà thể hiện qua việc bà liên tục đòi hỏi những thứ to lớn hơn từ cá vàng.

Câu 3 (Đầu trang 11 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 bộ Cánh Diều)

Chỉ ra được các chi tiết kì ảo và tác dụng của chúng trong truyện.

Gợi ý trả lời:

Chi tiết kỳ ảo trong truyện là sự xuất hiện của cá vàng biết nói, có khả năng ban điều ước. Tác dụng của chi tiết này là tạo nên sức hấp dẫn, thu hút người đọc, đồng thời giúp thể hiện rõ những bài học về lòng tham và sự thiếu lòng biết ơn qua những điều ước mà cá vàng thực hiện cho ông lão.

Câu 4 (Đầu trang 11 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 bộ Cánh Diều)

Suy nghĩ về ý nghĩa của truyện, những thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm trong đó.

Gợi ý trả lời:

Truyện "Ông lão đánh cá và con cá vàng" mang đến thông điệp về lòng tham và hậu quả của nó. Qua hình ảnh của bà lão, tác giả muốn gửi gắm thông điệp rằng lòng tham vô đáy sẽ không mang lại hạnh phúc, mà ngược lại, nó có thể dẫn đến sự mất mát tất cả. Truyện còn nhắc nhở người đọc về tầm quan trọng của sự biết ơn và hài lòng với những gì mình đang có.

Kết nối với hiểu biết, trải nghiệm của bản thân để vận dụng vào việc đọc hiểu truyện và rút ra những bài học, kinh nghiệm cần thiết.

Gợi ý trả lời:

Qua việc đọc truyện, người đọc có thể rút ra bài học về sự hài lòng trong cuộc sống. Đôi khi, biết đủ là chìa khóa để giữ gìn hạnh phúc và sự bình yên. Trải nghiệm cá nhân có thể giúp người đọc thấu hiểu sâu sắc hơn những bài học mà câu chuyện muốn truyền đạt.

Câu 5 (Đầu trang 11 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 bộ Cánh Diều)

Đọc trước truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng; tìm hiểu thêm về tác giả A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Puskin.

Gợi ý trả lời:

Để nắm rõ hơn nội dung và ý nghĩa của truyện, người đọc nên đọc kỹ "Ông lão đánh cá và con cá vàng" và tìm hiểu về tác giả A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Puskin. Puskin là nhà văn nổi tiếng của Nga, người có nhiều tác phẩm mang giá trị giáo dục cao và phong phú về mặt tư tưởng.

Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng theo sách Cánh Diều lớp 6: Phần đọc hiểu

Trước khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng, học sinh cần chuẩn bị một số nội dung sau để hiểu rõ hơn về tác phẩm:

Câu 1 (Trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Các chi tiết nào cho biết hoàn cảnh sống của ông lão và cách ông lão cư xử với cá vàng?

Gợi ý trả lời:

Hoàn cảnh sống của ông lão hiện lên qua những chi tiết về cuộc sống nghèo khó, ông lão và vợ sống trong một túp lều cũ nát ven biển. Ông lão làm nghề chài lưới, sống nhờ vào những gì bắt được từ biển. Dù cuộc sống vất vả, ông lão vẫn rất nhân hậu và tốt bụng. Khi bắt được cá vàng, ông không nỡ giết mà thả nó đi, thể hiện lòng từ bi, không ham danh lợi. Đây là một chi tiết quan trọng khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng ngữ văn 6, giúp người đọc hiểu sâu hơn về tính cách nhân hậu của nhân vật chính.

Câu 2 (Trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Lần thứ nhất, bà vợ đã yêu cầu ông lão điều gì? Lúc này, cảnh biển thế nào?

Gợi ý trả lời:

Lần đầu tiên, bà vợ yêu cầu ông lão ước một cái máng mới, vì cái máng cũ đã vỡ. Cảnh biển khi đó vẫn yên bình, chưa có dấu hiệu gì của sự thay đổi lớn. Hình ảnh biển lặng sóng tượng trưng cho sự hài lòng của cá vàng khi điều ước chỉ là một nhu cầu đơn giản. Phân tích chi tiết này trong quá trình soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng giúp học sinh nhận ra sự tương quan giữa mong muốn của con người và phản ứng của thiên nhiên.

Câu 3 (Trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Câu nào cho biết đòi hỏi mới và thái độ của vợ ông lão? Cảnh biển có thay đổi gì so với lần trước?

Gợi ý trả lời:

Ở lần yêu cầu tiếp theo, bà vợ đòi ông lão ước được một căn nhà đẹp. Lúc này, cảnh biển bắt đầu thay đổi, gió thổi mạnh hơn, sóng lớn hơn. Thái độ của bà vợ đã trở nên tham lam, đòi hỏi nhiều hơn, thể hiện qua việc bà không còn hài lòng với những gì mình có. Khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng ngữ văn 6, cần lưu ý sự thay đổi của thiên nhiên trong truyện chính là dấu hiệu cảnh báo cho những hệ quả từ lòng tham của con người.

Câu 4 (Trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Vợ ông lão muốn cá vàng làm điều gì? Tác giả đã tả cảnh biển trong phần này thế nào?

Gợi ý trả lời:

Ở lần đòi hỏi cuối cùng, bà vợ muốn trở thành bà chúa của cả vùng. Lúc này, cảnh biển được miêu tả đầy bão tố, gió rít từng cơn và sóng biển dâng cao, thể hiện sự phẫn nộ của tự nhiên trước lòng tham vô đáy của con người. Tác giả đã khéo léo dùng hình ảnh thiên nhiên để nhấn mạnh kết cục của lòng tham và sự trừng phạt không thể tránh khỏi. Khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng, cần nhấn mạnh bài học đạo đức sâu sắc được truyền tải qua hình ảnh này.

Câu 5 (Trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Quan sát bức tranh để hiểu nội dung được nói tới trong đó: nét mặt ông lão và bà vợ thể hiện điều gì?

Gợi ý trả lời:

Trong bức tranh được đề cập, nét mặt của ông lão và bà vợ thể hiện những cảm xúc đối lập rõ rệt. Ông lão có nét mặt buồn bã, lo lắng, thể hiện sự mệt mỏi sau những yêu cầu ngày càng tham lam của bà vợ. Đôi mắt ông lão dường như phản ánh sự tiếc nuối cho những gì đã qua, cùng với nỗi sợ hãi về những gì có thể xảy ra tiếp theo.

Ngược lại, nét mặt của bà vợ lại lộ rõ sự tham lam và quyền lực. Bà ta không còn là người phụ nữ đơn thuần sống bên ông lão, mà đã trở thành một kẻ tham vọng, chỉ biết đòi hỏi và không bao giờ hài lòng với những gì đã có.

Khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng ngữ văn 6, cần lưu ý rằng bức tranh này không chỉ minh họa cho tình tiết truyện mà còn là biểu tượng của những hậu quả do lòng tham gây ra. Nét mặt đối lập của hai nhân vật chính là điểm nhấn để hiểu sâu hơn về thông điệp đạo đức mà tác giả muốn truyền tải.

Ông lão đánh cá và con cá vàng soạn bài: Sau khi đọc

Sau khi đọc hết tác phẩm, học sinh cần tập trung lý giải một số câu hỏi trong phần Ông lão đánh cá và con cá vàng soạn bài dưới đây.

Câu 1 (Trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Hãy liệt kê ra vở những chi tiết thể hiện sự đòi hỏi, thái độ, hành động của vợ ông lão đánh cá; phản ứng của ông lão đánh cá và trạng thái của biển trong các phần 2, 3, 4, 5, 6 theo gợi ý sau:Vợ ông lão đánh cá, Ông lão đánh cá và Biển.

Gợi ý trả lời:

Khi soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng, chúng ta có thể liệt kê các chi tiết về yêu cầu của vợ ông lão, phản ứng của ông lão và trạng thái của biển như sau:

• Phần 2:

  • Vợ ông lão đánh cá: Yêu cầu ước một cái máng mới.

  • Ông lão đánh cá: Nghe lời và ra biển gọi cá vàng.

  • Biển: Yên bình, lặng sóng.

• Phần 3:

  • Vợ ông lão đánh cá: Đòi căn nhà đẹp.

  • Ông lão đánh cá: Miễn cưỡng đi ra biển gọi cá vàng.

  • Biển: Sóng bắt đầu dâng cao, gió thổi mạnh hơn.

• Phần 4:

  • Vợ ông lão đánh cá: Muốn trở thành bà chủ nhà lớn.

  • Ông lão đánh cá: Lo lắng, nhưng vẫn nghe lời vợ.

  • Biển: Sóng càng lớn, biển đục màu.

• Phần 5:

  • Vợ ông lão đánh cá: Muốn trở thành nữ hoàng.

  • Ông lão đánh cá: Lo sợ nhưng vẫn ra biển gọi cá vàng.

  • Biển: Biển nổi sóng dữ dội, gió giật mạnh.

• Phần 6:

  • Vợ ông lão đánh cá: Muốn trở thành bà chúa của biển.

  • Ông lão đánh cá: Rất sợ hãi nhưng không dám cãi lời vợ.

  • Biển: Bão tố, sóng biển dữ dội.

Câu 2 (Trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Từ bảng thống kê trên, em có nhận xét gì về tính cách của vợ ông lão đánh cá và ông lão đánh cá?

Gợi ý trả lời:

Từ bảng thống kê trên, có thể nhận xét rằng tính cách của vợ ông lão là tham lam, ích kỷ và luôn đòi hỏi nhiều hơn. Bà ta không bao giờ hài lòng với những gì mình có, mà liên tục muốn được nhiều hơn. Ngược lại, ông lão đánh cá là người nhẫn nhịn, dễ bị chi phối bởi vợ, và thiếu sự quyết đoán. Ông không dám đứng lên phản đối những yêu cầu quá đáng của vợ, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Câu 3 (Trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Cảnh biển trong mỗi lần ông lão ra gọi cá vàng thay đổi theo chiều hướng như thế nào? Theo em, sự thay đổi đó có ý nghĩa gì?

Gợi ý trả lời:

Ông lão đánh cá và con cá vàng soạn bài cảnh biển thay đổi theo chiều hướng ngày càng dữ dội qua mỗi lần ông lão ra gọi cá vàng. Từ biển yên ả, sóng lặng, đến biển nổi sóng, gió giật mạnh và cuối cùng là bão tố dữ dội. Sự thay đổi này phản ánh mức độ tham lam ngày càng lớn của vợ ông lão và báo trước những hệ quả xấu. Biển là biểu tượng cho sự phẫn nộ của tự nhiên đối với lòng tham không đáy của con người.

Câu 4 (Trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Bài học em rút ra được từ câu chuyện này là gì?

Gợi ý trả lời:

Bài học rút ra từ câu chuyện là sự tham lam vô độ sẽ dẫn đến hậu quả xấu. Con người nên biết hài lòng với những gì mình có, trân trọng và sống chân thật, tử tế. Nếu chỉ mãi chạy theo vật chất và quyền lực, cuối cùng sẽ mất đi tất cả.

Câu 5 (Trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Sách Cánh Diều)

Hãy nêu một điểm giống và một điểm khác nhau nổi bật của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Puskin) và truyện cổ tích dân gian (Gợi ý: tìm điểm giống và khác về tác giả; yếu tố hoang đường, kì ảo; kiểu nhân vật;…)

Gợi ý trả lời:

• Điểm giống: Cả Ông lão đánh cá và con cá vàng và truyện cổ tích dân gian đều sử dụng yếu tố kỳ ảo, hoang đường (như cá vàng biết nói, có thể ban điều ước). Các nhân vật chính thường phải đối mặt với những thử thách để rút ra bài học cuộc sống.

• Điểm khác: Ông lão đánh cá và con cá vàng là tác phẩm của nhà văn Pushkin, một tác giả nổi tiếng trong văn học Nga hiện đại, trong khi truyện cổ tích dân gian thường không có tác giả cụ thể, mà được truyền miệng qua nhiều thế hệ. Tác phẩm của Puskin có sự lồng ghép giữa yếu tố kì ảo và những bài học đạo đức rõ ràng, trong khi truyện cổ tích dân gian thường đơn giản hơn về cấu trúc và nội dung.

Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng: Luyện tập

Yêu cầu: Có người cho rằng truyện này nên đặt tên là Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng. Ý kiến của em như thế nào?

Gợi ý trả lời:

Việc đề xuất tên truyện là "Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng" thay vì tên gốc có thể phản ánh ý đồ nhấn mạnh vai trò của bà lão trong câu chuyện. Tuy nhiên, tên gốc "Ông lão đánh cá và con cá vàng" vẫn chính xác hơn vì nó bao quát toàn bộ nội dung câu chuyện, đặc biệt là sự tương tác giữa ông lão và con cá vàng.

Ông lão là nhân vật chính, đại diện cho lòng nhân ái và sự nhún nhường, trong khi cá vàng là biểu tượng của phép màu và sự thử thách. Bà lão, mặc dù có vai trò quan trọng, nhưng chỉ là nhân vật phụ thể hiện lòng tham và sự đòi hỏi vô lý. Do đó, giữ tên truyện như cũ sẽ hợp lý hơn, vì nó phản ánh đầy đủ cả về mặt cốt truyện lẫn thông điệp mà tác giả muốn truyền tải.

Khi tìm hiểu về tác phẩm này, chúng ta không chỉ khám phá vẻ đẹp của văn học mà còn thấm nhuần bài học sâu sắc về đạo đức và lòng nhân ái. Đây chính là lúc để học sinh không chỉ hiểu rõ nội dung mà còn rèn luyện khả năng tư duy, phân tích và cảm nhận. Hãy cùng nhau thực hiện việc soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng để hiểu sâu hơn những giá trị này.