Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Gò Me
Thơ của Hoàng Tố Nguyên là một tiếng nói chân thành của người dân Nam Bộ, góp phần làm phong phú thêm kho tàng thơ ca Việt Nam. Ông được xem là một trong những nhà thơ tiêu biểu của miền Nam, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về tác giả, tác phẩm trước khi tiến hành soạn văn bản Gò Me.
Tác giả
Hoàng Tố Nguyên, tên thật là Lê Hoằng Mưu (1929 - 1975), là một nhà thơ tài năng của Việt Nam. Sinh ra và lớn lên tại miền Nam, ông đã trải qua những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ. Thơ của ông mang đậm chất Nam Bộ, thể hiện tình yêu quê hương đất nước sâu sắc qua những câu chữ giản dị mà xúc động. Với giọng thơ đằm thắm, giàu cảm xúc, Hoàng Tố Nguyên đã để lại nhiều tác phẩm giá trị, trong đó có những tác phẩm nổi tiếng như "Gò Me", "Quê chung"...
Tác phẩm
Bài thơ "Gò Me" của Hoàng Tố Nguyên, sáng tác năm 1957, là một khúc ca da diết về quê hương. Với thể thơ tự do, tác giả đã sử dụng những hình ảnh giàu sức gợi và ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ để vẽ nên một bức tranh sống động về Gò Me. Qua đó, nhà thơ thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn học có giá trị mà còn là lời nhắn nhủ về tình yêu quê hương đất nước.
Tóm tắt nội dung
Bài thơ "Gò Me" của Hoàng Tố Nguyên là tiếng lòng tha thiết của tác giả dành cho quê hương miền Nam. Qua những vần thơ, hình ảnh Gò me - Gò Công hiện lên bình dị, thân thương, gợi nhớ một vùng đất trù phú và con người chất phác. Tác phẩm không chỉ là bức tranh phong cảnh tươi đẹp mà còn là lời ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của những người con đất Việt.
Gợi ý soạn bài Gò Me ngắn nhất - Kết nối tri thức
Qua bài thơ "Gò Me", nhà thơ Hoàng Tố Nguyên đã vẽ nên một bức tranh quê hương bình dị mà sâu lắng. Để hiểu rõ hơn về vẻ đẹp của bài thơ và ý nghĩa sâu xa mà tác giả muốn gửi gắm, các em học sinh lớp 7 cần Soạn bài Gò me trước giờ học trên lớp. Dưới đây là những gợi ý hữu ích để soạn bài Gò Me Kết nối tri thức một cách hiệu quả nhất.
Soạn bài Gò Me Kết nối tri thức: Phần Trước khi đọc
Soạn bài Gò Me Câu 1 ( SGK Ngữ văn 7, tập 1, trang 93): Em biết những bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một đoạn thơ mà em yêu thích.
Gợi ý trả lời:
Trong những bài thơ viết về miền Nam, em đặc biệt yêu thích "Cửu Long Giang ta ơi" của Nguyên Hồng. Những câu thơ như "Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanh" hay "Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát" đã vẽ nên một bức tranh tươi đẹp, sống động về vùng đất này.
Đoạn thơ mà em ấn tượng:
“Ta đi... bản đồ không còn nhìn nữa...
Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanh
Trúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh
Ta cởi áo lội dòng sông ta hát
Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát
Rừng núi lùi xa
Đất phẳng thở chan hoà.
Sóng toả chân trời buồm trắng.
Nam Bộ
Nam Bộ
Chín nhánh Mê Kông phù sa nổi váng
Ruộng bãi Mê Kông trồng không hết lúa
Bến nước Mê Kông tôm cá ngập thuyền
Sầu riêng thơm dậy đất Thủ Biên
Suối mát dội trong lòng dừa trĩu quả."
Ngoài ra, em cũng ấn tượng với bài "Nhớ miền Đông" của Xuân Miễn, đặc biệt là hình ảnh "tiếng chim Hoàng kêu buổi sáng" và "bầy voi giữa rú già" đã gợi lên trong em một cảm giác thân thuộc, ấm áp. Bên cạnh đó, em còn biết đến các tác phẩm như "Ngày hội non sông" của Nguyễn Quang Toàn và Ga Hàng Cỏ dọc đường Nam Bộ của Nguyễn Việt Chiến... cũng ca ngợi vẻ đẹp của miền Nam.
Soạn bài Gò Me Câu 2 (SGK Ngữ văn 7, tập 1, trang 93): Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này
Gợi ý trả lời:
- Nam Bộ là một miền đất trù phú, nằm trong lưu vực sông Đồng Nai và Cửu Long, gần biển Đông. Với khí hậu ấm áp, đất đai màu mỡ, Nam Bộ nổi tiếng với những cánh đồng lúa mênh mông, vườn trái cây sai quả và hệ thống sông ngòi chằng chịt.
- Con người Nam Bộ mang đậm bản sắc văn hóa với những nét đẹp truyền thống. Họ nổi tiếng hiếu khách, trọng tình nghĩa, cần cù và sáng tạo. Cung cách sống giản dị, gần gũi với thiên nhiên đã tạo nên một nét đặc trưng riêng biệt của người dân nơi đây.
- Văn hóa Nam Bộ vô cùng phong phú, được thể hiện rõ nét qua ẩm thực, ca dao, hò khoan và các lễ hội truyền thống.
- Bên cạnh đó, Nam Bộ còn là vùng đất của những câu chuyện lịch sử hào hùng, nơi đã ghi dấu nhiều chiến công oanh liệt của dân tộc.
Soạn bài Gò Me Kết nối tri thức: Phần Đọc văn bản
Soạn bài Gò Me Câu 1 (SGK Ngữ văn 7, tập 1, trang 93): Hình dung ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me
Gợi ý trả lời:
- Ánh sáng:
- Đốm hải đăng nhấp nháy, vẽ những vòng tròn ánh sáng mờ ảo trên mặt biển.
- Mặt trời như một quả cầu lửa khổng lồ, tỏa nắng vàng rực rỡ xuống vạn vật.
- Vầng trăng tròn vành vạnh, tỏa ánh sáng dịu nhẹ, phủ lên làng quê một lớp bạc.
- Âm thanh: Tiếng nhạc ngựa leng keng hòa quyện với tiếng lá mía xào xạc, tạo nên một bản giao hưởng về cuộc sống làng quê.
- Không gian: Không gian bao la với những cánh đồng lúa chín vàng, những dòng sông uốn lượn, những ngôi làng nhỏ bình yên.
Soạn bài Gò me Câu 2 (SGK Ngữ văn 7, tập 1, trang 94): Hình dung những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me
Gợi ý trả lời:
Những cô gái Gò Me được miêu tả qua các chi tiết:
- Vẻ đẹp duyên dáng: Má núng đồng tiền, tay tròn, nón nghiêng.
- Tâm hồn say mê: Véo von điệu hát, lao động cần mẫn.
=> Hình ảnh hiện lên: Những cô gái vừa duyên dáng, vừa đảm đang, thể hiện nét đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam.
Soạn bài Gò Me Câu 3 (SGK Ngữ văn 7, tập 1, trang 94): Hình dung những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me
Gợi ý trả lời:
Thiên nhiên Gò Me hiện lên với vẻ đẹp trong lành, yên bình và giản dị của một vùng quê thân thương:
- Nằm dưới bóng me mát rượi, lắng nghe tiếng sáo vi vu của rừng tre
- Ngắm nhìn những cánh bướm, những chú chim tung tăng bay lượn
- Lắng nghe tiếng cu gáy trầm ấm giữa trưa hè oi ả
- Cảm nhận làn gió nhẹ nhàng xoa dịu bờ tre xanh mát
Như vậy, cảnh sắc Gò Me như một bức tranh tuyệt đẹp với gam màu tươi tắn của cây cỏ, âm thanh trong trẻo của tiếng chim và những hình ảnh sinh động của thiên nhiên.
Soạn bài Gò Me Kết nối tri thức phần: Sau khi đọc
Soạn bài Gò Me Câu 1 (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 95): Qua nỗi nhớ của nhà thơ - một người con phải sống xa quê - cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?
Gợi ý trả lời:
Qua nỗi nhớ của nhà thơ, Gò Me hiện lên thật sống động và đa màu sắc. Bằng những nét vẽ tinh tế, tác giả đã phác họa nên một bức tranh quê hương với những cánh đồng lúa vàng óng, những dòng sông hiền hòa uốn lượn. Âm thanh nơi đây thật rộn rã, với tiếng chim hót líu lo, tiếng gió thổi xào xạc. Ánh sáng mặt trời, ánh trăng, ánh đèn dầu... tất cả đều góp phần tạo nên một không gian thật yên bình và thanh khiết.
Soạn bài Gò Me Câu 2 (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 95): Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó gợi cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?
Gợi ý trả lời:
Những cô gái Gò Me hiện lên thật duyên dáng với má lúm đồng tiền, đôi tay thoăn thoắt cầm cuốc cày và tiếng hát ngọt ngào vang vọng khắp xóm làng. Hình ảnh những con người lao động chân chất, khỏe khoắn, gắn bó sâu nặng với quê hương đất nước được tác giả gợi lên qua những chi tiết sinh động. Họ như những bông hoa sen giữa đồng lúa, vừa e ấp, vừa rạng rỡ, tỏa hương thơm ngát.
Soạn bài Gò me Câu 3 (trang 95 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)
Nhớ đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?
Gợi ý trả lời:
Hình ảnh Gò Me gợi nhớ trong lòng nhà thơ một giai điệu quen thuộc: “Hò ơ… Trai Biên Hòa lụy gái Gò Me/ Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò”. Việc lặp lại câu hò này không chỉ thể hiện tình yêu sâu đậm của tác giả với quê hương mà còn nhấn mạnh sức hấp dẫn khó cưỡng của những làn điệu dân ca.
Giọng hò của những cô gái Gò Me đã trở thành một phần ký ức đẹp đẽ, không thể nào quên. Qua đó, ta thấy được giá trị văn hóa sâu sắc của những câu hò, chúng không chỉ là âm thanh mà còn là linh hồn của một vùng đất.
Soạn bài Gò Me Câu 4 (trang 95 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?
Gợi ý trả lời:
Bài thơ "Gò Me" đã vẽ nên một bức tranh quê hương sống động với những hình ảnh quen thuộc mà đầy chất thơ. Em đặc biệt yêu thích hình ảnh "ao làng: trăng tắm, mây bơi, nước trong như nước mắt người tôi yêu". Cảnh tượng ấy như một bức tranh sống động, khắc họa sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên Gò Me. Mặt nước ao phẳng lặng, trong veo như đôi mắt của người yêu.
Bên cạnh đó, những hình ảnh về con đê cát đỏ, lúa chói rực, vườn mía lao xao cùng cuộc sống thường ngày của người dân nơi đây đã tạo nên một bức tranh toàn cảnh về một vùng quê bình yên, thơ mộng. Giữa trưa hanh nồng, nằm trên võng mẹ đưa, tôi nghe tiếng chim cu gáy vi vu, cảm nhận được hơi ấm của quê hương Gò Me, một nơi tràn đầy tình yêu thương và bình yên.
Soạn bài Gò Me Câu 5 (trang 95 SGK Ngữ văn 7, tập 1): Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương đất nước được thể hiện trong bài thơ.
Gợi ý trả lời:
Tác giả đã gửi gắm vào bài thơ một tình yêu quê hương sâu đậm, tha thiết. Dù thời gian trôi xa, nỗi nhớ quê hương Gò Me vẫn luôn da diết trong lòng ông. Tình cảm yêu mến, gắn bó, tự hào dành cho quê hương Gò Me yêu quý của mình được tác giả thể hiện rõ nét trong từng câu chữ. Tình yêu quê hương Gò Me ấy ngày càng lớn dần theo năm tháng, trở nên sâu đậm hơn bao giờ hết.
=> Bài thơ không chỉ thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết mà còn bộc lộ niềm tự hào về vẻ đẹp của quê hương Gò Me - vẻ đẹp của thiên nhiên, con người, văn hóa, lịch sử.
Soạn bài Gò Me Câu 6 (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1, trang 95): Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự.
Gợi ý trả lời:
Một số tác phẩm mà em đã học có nhan đề tương tự bao gồm:
- Vùng núi hùng vĩ: Việt Bắc (Tố Hữu), Truyện Tây Bắc (Tô Hoài)
- Miền biển đảo: Cô Tô (Nguyễn Tuân), Vàm Cỏ Đông (Hoài Vũ)
- Đồng bằng sông Cửu Long: Đất Cà Mau (Mai Văn Tạo)
- Hà Nội ngàn năm văn hiến: Một người Hà Nội (Nguyễn Hải), Hà Nội băm sáu phố phường (Thạch Lam)
- Vẻ đẹp sông Hương: Chiều sông Hương (Lê Hoàng), Sông Hương (Vũ Dung)
- Sông Đà hùng tráng: Sông Đà (Nguyễn Tuân)
Soạn Gò Me ngắn nhất Kết nối tri thức: Phần Viết kết nối với đọc
(SGK Ngữ văn 7, tập 1, trang 95): Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ "Ôi, thuở ấu thơ đến Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ".
Gợi ý trả lời:
Đoạn thơ đã vẽ nên một bức tranh quê hương thật bình dị mà sâu lắng với những hình ảnh quen thuộc của tuổi thơ: tiếng "tre thổi sáo" vi vu, những chiếc lá me "cong vắt như lưỡi liềm" thật đáng yêu. Qua đó, tác giả đã bộc lộ một tình yêu quê hương sâu sắc, một nỗi nhớ da diết đối với mảnh đất chôn rau cắt rốn.
Bài tập liên hệ
Giải thích nghĩa của từ tắm trong dòng thơ: Ao làng trăng tắm, mây bơi. Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa của từ tắm trong ngữ cảnh này với từ tắm trong câu:” Mẹ đang tắm cho bé”
Gợi ý trả lời:
- "Câu thơ "Ao làng trăng tắm, mây bơi" sử dụng động từ "tắm" để gợi tả hình ảnh mặt trăng soi bóng xuống mặt nước, tạo nên một khung cảnh lãng mạn, như thể vầng trăng đang thư thái ngâm mình.
- Còn trong câu "Mẹ đang tắm cho bé", "tắm" mang ý nghĩa đơn thuần là hành động làm sạch cơ thể."
Soạn bài Gò Me Kết nối tri thức, SGK lớp 7 không quá phức tạp. Hy vọng, với những hướng dẫn chi tiết, cụ thể, bài viết này đã giúp các bạn học sinh dễ dàng và nhanh chóng nắm vững nội dung bài học, cũng như làm giàu vốn văn học qua các câu hỏi liên hệ, mở rộng.