1. Tổng quan về nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á
Muốn biết được điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á là gì, cần tìm hiểu về nền nông nghiệp nhiệt đới ở khu vực này. Theo đó, Đông Nam Á có nền nông nghiệp rất phát triển, đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp nuôi sống gần nửa tỷ dân trong khu vực.
1.1. Trồng lúa nước
Ngành trồng lúa nước được xem là ngành trọng điểm khi đây là loại cây lương thực truyền thống của Đông Nam Á, giữ vị trí thiết yếu trong nền nông nghiệp. Hiện nay, hiện trạng phát triển của ngành trồng lúa nước nói riêng và ngành sản xuất lương thực nói chung không ngừng tăng lên.
Đặc biệt, Thái Lan và Việt Nam là hai quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Về cơ bản, các nước Đông Nam Á đã góp phần giải quyết nhu cầu lương thực - một vấn đề nan giải của nhiều nước đang phát triển. Một số vùng trồng lúa nước của khu vực phân bố chủ yếu ở đồng bằng sông Mê Kông, Đồng bằng sông Hồng...
1.2. Trồng cây công nghiệp
Asean là nguồn cung cấp nông sản cho nhiều thị trường trên thế giới, đặc biệt là lĩnh vực cây công nghiệp. Điển hình là Indonesia, Malaysia và Thái Lan mỗi năm trồng 3,3 triệu tấn cao su, chiếm đến 70% sản lượng thế giới.
Malaysia và Indonesia cũng là những nước sản xuất dầu cọ chủ yếu ở Đông Nam Á, cung cấp khoảng 90% sản lượng toàn cầu. Philippines là quốc gia sản xuất và xuất khẩu dừa lớn trong và ngoài khu vực. Có thể thấy, ngành trồng cây công nghiệp đóng vai trò rất lớn trong việc xuất khẩu để thu về ngoại tệ.
1.3. Chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy hải sản
Chăn nuôi gia súc, gia cầm, đánh bắt thủy hải sản tuy chưa phải là ngành nông nghiệp chính ở khu vực Đông Nam Á nhưng số lượng gia súc, gia cầm, thủy hải sản đang khá lớn và ngày càng gia tăng. Trâu bò phân bố nhiều ở Indonesia, Myanmar, Thái Lan. Lợn phân bố ở Việt Nam, Thái Lan và Philippines. Gia cầm như gà, ngan, vịt cũng được chăn nuôi ở nhiều nước trong khu vực.
Trong đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản, sản lượng cá được khai thác lớn và có dấu hiệu tăng liên tục qua các năm. Những nước có sản lượng thủy hải sản lớn là Indonesia, Philippines, Thái Lan.
2. Điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á là gì?
Theo nghiên cứu, điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á là khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, mạng lưới sông ngòi dày đặc và đất trồng phong phú.
2.1. Khí hậu nóng ẩm
Đông Nam Á thuộc khu vực có khí hậu nhiệt đới với nhiệt độ tương đối cao và lượng mưa phổ biến quanh năm. Nhờ vậy, tạo điều kiện lý tưởng cho việc phát triển các loài cây trồng nhiệt đới, thúc đẩy sự đa dạng về loài và gia tăng số lượng có thể thu hoạch.
2.2. Đất trồng phong phú
Có thể nói, một trong những điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á là hệ thống đất trồng phong phú, đa dạng. Điều này, hỗ trợ trồng nhiều loại cây trồng khác nhau. Hơn thế nữa, đất đai của khu vực rất giàu dưỡng chất, thích hợp để trồng các loại cây như lúa nước, cà phê, hồ tiêu, mía và các loại cây ăn quả.
2.3. Mạng lưới sông ngòi dày đặc
Yếu tố quan trọng nữa mang lại điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á là mạng lưới sông ngòi dày đặc. Các dòng sông lớn với hệ thống kênh tưới tiêu cung cấp nước cho việc trồng các loại cây nhiệt đới, đảm bảo cây có đủ nước để phát triển, cung cấp những sản phẩm chất lượng.
3. Những khó khăn ảnh hưởng đến phát triển nông nghiệp ở Đông Nam Á
Bên cạnh điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á là những yếu tố kể trên, nông nghiệp khu vực cũng phải đối mặt với không ít khó khăn. Cụ thể là thách thức từ tự nhiên như biến đổi khí hậu dẫn đến thiên tai, lũ lụt, hạn hán tác động xấu đến môi trường, sự khan hiếm nước tại một số đất nước. Khí hậu nóng ẩm cũng tạo điều kiện cho sâu bệnh phát triển và tình hình địa hình bị chia cắt mạnh khiến sản xuất nông nghiệp gặp khó khăn, không thể tập trung theo quy mô lớn.
Ngoài ra, việc quản lý một cách bền vững và sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lý cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo nền nông nghiệp phát triển một cách bền vững, đáp ứng nhu cầu thực phẩm của khu vực và toàn cầu.
Có thể thấy, hiện nay khu vực Asean đang có những điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở Đông Nam Á là khí hậu, hệ thống đất đai và sông ngòi. Tuy nhiên, khu vực này cũng đang gặp phải những thách thức nhất định đòi hỏi phải có sự linh động và cần đặt ra nhiều biện pháp cải thiện để nền nông nghiệp ngành càng phát triển vươn tầm quốc tế.