Đề thi đoàn thuyền đánh cá môn Văn vào lớp 10 Hà Nội năm 2018
Phần I (6 điểm)
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá là một khúc tráng ca về lao động và thiên nhiên đất nước.
1. Cho biết tên tác giả và năm sáng tác bài thơ ấy.
2. Xác định các từ thuộc trường từ vựng chỉ thiên nhiên ở câu thơ sau.
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng”.
Biện pháp tu từ nói quá cùng những hình ảnh giàu sức liên tưởng được sử dụng trong 2 câu thơ này có tác dụng gì?
3. Ghi lại chính xác câu thơ trong một bài thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà em đã được học trong chương trình Ngữ Văn THCS cũng như hình ảnh con thuyền trong đêm trăng.
4. Viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo cách lập luận diễn dịch làm rõ hình ảnh người lao động ở khổ thơ dưới đây. Trong đó sử dụng phép lặp liên kết và câu có thành phần phụ chú (gạch dưới những từ ngữ dùng phép lặp và thành phần phụ chú )
” Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng “
Trích Ngữ văn lớp 9, tập 1 NXB Giáo dục Việt Nam, 2017
Đáp án gợi ý:
Câu 1:
Tác phẩm “Đoàn thuyền đánh cá” do Huy Cận sáng tác vào năm 1958, lấy cảm hứng từ chuyến đi thực tế vùng biển Quảng Ninh.
Câu 2:
Bài thơ sử dụng nhiều từ ngữ gợi tả thiên nhiên như gió, trăng, mây, biển. Biện pháp tu từ nói quá cùng hình ảnh giàu sức liên tưởng đã khắc họa con thuyền trở nên hùng vĩ, mang tầm vóc vũ trụ. Gió trời như người lái, trăng trời như cánh buồm, thể hiện tầm vóc và vị trí trung tâm của người lao động mới. Họ không chỉ làm việc dũng cảm, hăng say mà còn mang tâm hồn lãng mạn, hòa mình vào thiên nhiên với tư thế làm chủ đất nước.
Câu 3:
Câu thơ cần tìm theo yêu cầu nằm trong bài thơ "Rằm tháng giêng" (Nguyên tiêu) của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền", dịch thơ là "Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền".
Câu 4:
Hình thức:
Đoạn văn đảm bảo dung lượng 12 câu, lập luận diễn dịch (câu chủ đề đầu đoạn). Đảm bảo chính tả, ngữ pháp và các yêu cầu tiếng Việt trong bài viết, bao gồm phép lặp và câu có thành phần phụ chú.
Nội dung:
Đoạn thơ là khúc ca ca ngợi hình ảnh người lao động với thành quả rực rỡ cùng vẻ đẹp tươi sáng của bình minh trên biển Hạ Long.
Hình ảnh:
"Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng": Con người hăng say lao động, chạy đua với thời gian và thiên nhiên, thể hiện tinh thần trách nhiệm và ý chí quyết tâm. Hình ảnh này góp phần tô đậm tượng đài người lao động giữa biển khơi.
"Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng": "Ta" vang lên đầy kiêu hãnh, "xoăn tay" thể hiện sức mạnh và tư thế làm chủ của người lao động. "Chùm cá nặng" là thành quả xứng đáng cho nỗ lực của họ.
"Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông": Màu sắc lấp lánh của cá khiến không gian bừng sáng, gợi liên tưởng đến sự giàu có của biển cả.
"Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng": Hình ảnh đối lập "lưới xếp" - kết thúc ngày lao động và "buồm lên" - chào đón ngày mới. "Nắng hồng" là ánh bình minh rực rỡ, tượng trưng cho tương lai tươi sáng của đất nước và con người.
Đề thi đoàn thuyền đánh cá Văn vào lớp 10 năm 2019 Bình Định
Phần II (6.0 điểm).
Cảm nhận về vẻ đẹp của đoàn thuyền đánh cá qua khổ thơ đầu và khổ thơ cuối trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận:
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
...
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
(Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr.139,140)
Đáp án gợi ý:
Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về tác giả Huy Cận và tác phẩm "Đoàn thuyền đánh cá".
- Nêu khái quát nội dung hai khổ thơ đầu và khổ thơ cuối: miêu tả cảnh đoàn thuyền ra khơi hăng hái và trở về trong buổi bình minh rực rỡ.
Thân bài:
Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của những người lao động
- Hoàng hôn trên biển:
- Hình ảnh mặt trời lặn độc đáo: "Mặt trời xuống biển như hòn lửa/Sóng đã cài then, đêm sập cửa".
- Sử dụng nghệ thuật so sánh, nhân hóa: thể hiện cảnh biển hoàng hôn hùng vĩ, tráng lệ.
- Giải thích chi tiết "Mặt trời xuống biển": nhìn từ con thuyền hoặc đảo, có thể thấy mặt trời như lặn xuống biển.
- Con người ra khơi khi đêm buông:
- "Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi/Câu hát căng buồm cùng gió khơi":
- "Đoàn thuyền" thể hiện sự tấp nập, náo nhiệt.
- "Lại" khẳng định nhịp điệu lao động ổn định, đối lập với sự nghỉ ngơi của thiên nhiên.
- Hình ảnh "Câu hát căng buồm" độc đáo: thể hiện niềm vui, tinh thần lạc quan, yêu biển của người dân chài.
Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về lúc bình minh:
- Hình ảnh đoàn thuyền:
- Lặp lại câu thơ "Câu hát căng buồm với gió khơi" với từ "với" khác biệt: tạo điệp khúc, nhấn mạnh khí thế hăng hái của người dân.
- "Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời": thể hiện con người sánh ngang với vũ trụ, chiến thắng thiên nhiên.
- Bình minh trên biển:
- "Mặt trời đội biển nhô màu mới": ẩn dụ táo bạo, thể hiện sự tuần hoàn của thời gian.
- "Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi": hình ảnh thơ độc đáo, gợi cảm, tượng trưng cho thành quả lao động.
Kết luận:
- Bài thơ sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giọng điệu sôi nổi, phơi phới.
- Âm hưởng được tạo bởi nhịp điệu, vần thơ biến hóa, linh hoạt: vần trắc, vần bằng, vần liền, vần cách.
- Ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, tinh thần lao động hăng say, niềm vui chiến thắng của người dân chài trong cuộc sống mới.
Đề thi đoàn thuyền đánh cá Tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn năm học 2014-2015 trường THPT Chuyên Thái Nguyên
Câu 4 (5,0 điểm)
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá đã khắc họa nhiều hình ảnh đẹp tráng lệ, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống.
(Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2013)
Em hãy chọn phân tích những hình ảnh đặc sắc trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận để làm sáng tỏ nhận định trên.
Đáp án gợi ý:
Giới thiệu:
- Huy Cận, "Đoàn thuyền đánh cá" - bài ca tráng lệ về lao động và thiên nhiên.
- Nhận định: Bài thơ thể hiện sức mạnh con người hòa quyện cùng thiên nhiên, niềm vui, niềm tự hào về đất nước mới.
Làm sáng tỏ nhận định:
- Đoàn thuyền ra khơi:
- Hình ảnh: mặt trời, sóng, cánh buồm, gió khơi, câu hát.
- Biển cả tráng lệ, phóng khoáng, con người hân hoan, sẵn sàng chinh phục.
- Đoàn thuyền đánh cá giữa biển vào ban đêm:
- Hình ảnh: "Thuyền ta lái gió với buồm trăng", "Lướt giữa mây cao với biển bằng", "Dàn đan thế trận lưới vây giăng", "Ta hát bài ca gọi cá vào", "Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng", "Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng", "Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông".
- Biện pháp nghệ thuật:, so sánh, liên tưởng, nhân hóa.
- Con thuyền bé nhỏ giữa biển khơi hóa thành con thuyền khổng lồ, con người làm chủ thiên nhiên, công việc nặng nhọc thành bài ca hân hoan.
- Đoàn thuyền trở về lúc bình minh:
- Hình ảnh: "Mặt trời đội biển", "đoàn thuyền nặng khoang đầy cá", "lướt đi phơi phới chạy đua cùng mặt trời".
- Niềm vui, hạnh phúc của con người trước thắng lợi rực rỡ.
Kết luận:
- Hình ảnh thơ đẹp, tráng lệ và giàu màu sắc lãng mạn.
- Sức mạnh con người hòa quyện cùng thiên nhiên.
- Niềm vui, niềm tự hào về đất nước mới.
- Bài ca lao động và cuộc sống mới.
Đề thi đoàn thuyền đánh cá tuyển sinh lớp 10 môn Văn 2019 Hải Phòng
Phần II. (4 điểm) Đọc hai khổ thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
(Trích Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận, Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017, trang 139, 40)
Câu 1. (0,5 điểm) Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá ” của Huy Cận ra đời trong hoàn cảnh nào?
Câu 2. (1.5 điểm) Xác định biện pháp tu từ đặc sắc được sử dụng trong câu thơ sau và nếu giá trị biểu đạt của phép tu từ đó:
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Câu 3. (4,0 điểm) Viết bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của khổ thơ sau:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Đáp án gợi ý:
Câu 1:
Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" được sáng tác vào tháng 11/1958, đánh dấu mốc son lịch sử khi miền Bắc hoàn toàn giải phóng và bắt đầu xây dựng cuộc sống mới. Trên chuyến thực tế tại Quảng Ninh, chứng kiến cảnh đoàn thuyền ra khơi tấp nập, lòng nhà thơ trào dâng cảm xúc về thiên nhiên hùng vĩ, về con người lao động hăng say và niềm vui cuộc sống mới, thôi thúc ông sáng tác nên thi phẩm này.
Câu 2:
Hình ảnh so sánh "cá thu biển Đông như đoàn thoi" không chỉ thể hiện sự di chuyển nhanh nhẹn của đàn cá mà còn gợi lên hình ảnh những người thợ dệt đang miệt mài làm việc, tạo nên bức tranh lao động hăng say trên biển cả. Qua đó, tác giả đã phác họa không gian biển khơi mênh mông, tràn đầy sức sống với những đàn cá khổng lồ nối đuôi nhau, tựa như những thoi đưa dệt nên tấm thảm rực rỡ dưới lòng đại dương.
Câu 3:
Bức tranh hoàng hôn trên biển được nhà thơ miêu tả vô cùng độc đáo và ấn tượng:
- Mặt trời lặn đỏ rực như hòn lửa khổng lồ đang từ từ hạ xuống lòng đại dương, nhuộm đỏ cả không gian.
- Những con sóng như những then cửa khổng lồ đang dần khép lại, báo hiệu màn đêm buông xuống.
Khi thiên nhiên bước vào trạng thái nghỉ ngơi thì con người bắt đầu làm việc:
- Trái ngược với sự nghỉ ngơi của thiên nhiên, đoàn thuyền lại ra khơi tấp nập.
- Câu hát của người dân chài hòa quyện cùng tiếng gió lồng lộng, tạo nên sức mạnh căng buồm đẩy con thuyền ra khơi xa.
Kết bài:
- Nêu lại cảm nhận chung về 4 câu thơ và khẳng định tài hoa của nhà thơ Huy Cận.
Đề thi đoàn thuyền đánh cá môn Văn chuyên Sư Phạm 2020
Câu 3. (6 điểm)
Cảm nhận của em về “khúc tráng ca, ca ngợi con người trong lao động” (lời nhà thơ Huy Cận, dẫn theo Nhà văn nói về tác phẩm, Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội, 1994) thể hiện qua 4 khổ thơ dưới đây:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
[...] Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
[...] Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
(Huy Cận, trích Đoàn thuyền đánh cá, dẫn theo Ngữ văn 9,
Tập Một, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2019)
Mở bài:
- Giới thiệu Huy Cận, hoàn cảnh sáng tác bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá".
- Khẳng định giá trị nội dung: Bài ca lao động hăng say, ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và con người lao động.
Thân bài:
- Khung cảnh đoàn thuyền ra khơi:
- Hình ảnh so sánh "Mặt trời xuống biển như hòn lửa", "Sóng đã cài then, đêm sập cửa" thể hiện sự hùng vĩ, tráng lệ của biển cả khi hoàng hôn buông xuống.
- "Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi", "Câu hát căng buồm với gió khơi" - Hình ảnh đoàn thuyền ra khơi trong đêm tối, tiếng hát vang xa thể hiện khí thế hăng hái, niềm vui lao động của con người.
- Cảnh đánh cá trên biển:
- "Thuyền ta lái gió với buồm trăng/ Lướt giữa mây cao với biển bằng" - Hình ảnh thơ lãng mạn, pha chút huyền ảo, thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.
- "Ra đậu dặm xa dò bụng biển/ Dàn đan thế trận lưới vây giăng" - Hình ảnh so sánh độc đáo, ẩn dụ cho hoạt động đánh bắt cá như một trận chiến khẩn trương, nhịp nhàng.
- Cảnh đoàn thuyền trở về:
- "Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng/ Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng" - Hình ảnh tả thực, sinh động, thể hiện sự vất vả nhưng hân hoan của người lao động khi thu hoạch được mẻ cá bội thu.
- "Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông/ Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng" - Hình ảnh miêu tả màu sắc rực rỡ, tươi sáng của cảnh vật, thể hiện niềm vui chiến thắng và niềm tự hào của con người trước thiên nhiên.
- "Câu hát căng buồm với gió khơi/ Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời" - Hình ảnh đoàn thuyền hối hả trở về bến, tiếng hát vang xa hòa cùng tiếng gió, ánh mặt trời rạng rỡ thể hiện khí thế hăng hái, niềm vui sướng của con người lao động.
- "Mặt trời đội biển nhô màu mới/ Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi" - Hình ảnh ẩn dụ độc đáo, so sánh ánh sáng muôn vàn vảy cá lấp lánh như những mặt trời nhỏ, thể hiện sự giàu có, trù phú của biển cả.
Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.
- Nêu cảm nhận về bài thơ.
Đề thi đoàn thuyền đánh cá vào lớp 10 môn Văn TP.HCM 2017
Câu 3: ( 4 điểm)
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng biển khơi
(...)
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi
(Trích Đoàn thuyền đánh cá, Huy Cận)
Cảm nhận của em về hai khổ thơ trên. Từ đó liên hệ với một tác phẩm khác hoặc với thực tế cuộc sống để thấy được tình yêu, sự gắn bó của con người Việt Nam với biển quê hương.
Đáp án gợi ý:
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả Huy Cận và bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá".
- Nêu khái quát nội dung hai khổ thơ đầu: vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ và khí thế hăng say, lạc quan của đoàn thuyền đánh cá.
Thân bài:
Cảnh đoàn thuyền ra khơi (4 câu thơ đầu):
- Bức tranh thiên nhiên:
- Hình ảnh so sánh độc đáo: "mặt trời xuống biển - hòn lửa", "sóng biển - then cửa", "màn đêm - cánh cửa lớn".
- Biển cả hiện lên bao la, hùng vĩ, đầy sức sống.
- Khí thế ra khơi:
- "Chiếc thuyền hăng hái như con tuấn mã", "phăng mái chèo mạnh mẽ".
- Thể hiện tinh thần hăng say, lạc quan, tự tin của người lao động.
Cảnh đoàn thuyền trở về (4 câu thơ sau):
- Bức tranh thiên nhiên:
- "Trời rạng đông - lộng lẫy", "đàn cá đua bơi", "chiếc thuyền nhẹ nhàng".
- Thiên nhiên tươi sáng, rực rỡ và tràn đầy sức sống.
- Hình ảnh người lao động:
- "Lưới đầy cá", "lời ca vang", "cánh buồm căng gió".
- Thể hiện niềm vui, hân hoan, phấn khởi sau một đêm lao động gặt hái thành quả.
Kết luận:
- Hai khổ thơ vẽ nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ và khí thế lao động hăng say, sôi nổi của đoàn thuyền đánh cá.
- Qua đó thể hiện tình yêu quê hương, biển cả và niềm tự hào về người lao động mới trong công cuộc xây dựng đất nước.
Liên hệ:
- Có thể liên hệ với các tác phẩm khác như "Cô Tô" (Nguyễn Tuân), "Quê hương" (Tế Hanh) để thấy được vẻ đẹp riêng của mỗi bài thơ về chủ đề biển đảo.
- Nêu trách nhiệm của mỗi người trong việc giữ gìn biển đảo quê hương.
Đề thi đoàn thuyền đánh cá Ngữ văn vào trường Trung học Thực hành (ĐH Sư phạm TP.HCM) 2018 - 2019
(Dùng chung cho các lớp chuyên: Toán, Văn và tiếng Anh)
Câu 2 ( 6 điểm)
Khi trao đổi với người đọc về tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của mình, nhà thơ Huy Cận từng chia sẻ: “Bài thơ của tôi là một cuộc chạy đua giữa con người và thiên nhiên và con người đã chiến thắng. Tôi coi đây là khúc tráng ca, ca ngợi con người lao động với tinh thần làm chủ, với niềm vui”.
Hãy phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá để làm rõ lời chia sẻ trên của tác giả.
Đáp án gợi ý:
Giới thiệu:
- Tác giả: Huy Cận (1919-1996) - nhà thơ lớn của phong trào Thơ ca Cách mạng Việt Nam.
- Tác phẩm: "Đoàn thuyền đánh cá" (1958) - bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ mới của Huy Cận.
Nhận định:
- "Đoàn thuyền đánh cá" vẽ nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ và hình ảnh con người lao động hăng say, lạc quan, làm chủ thiên nhiên.
Chứng minh:
Đoàn thuyền ra khơi:
- Bức tranh hoàng hôn rực rỡ, kỳ ảo.
- Hình ảnh so sánh độc đáo: "chiếc then cài then", "bóng đêm sập cửa".
- Biện pháp nhân hóa: vũ trụ như ngôi nhà.
- Đoàn thuyền ra khơi trong niềm hân hoan, say mê lao động.
- Tiếng hát vang vọng, niềm vui lan tỏa.
- Hình ảnh ẩn dụ: "câu hát căng buồm", "dệt lưới".
- Bức tranh lao động hăng say và nhịp nhàng.
Đoàn thuyền trở về:
- Khung cảnh biển cả mênh mông, giàu có.
- Hình ảnh "cá nhụ", "cá chim", "cá song" - sản vật phong phú.
- Con người làm chủ thiên nhiên, hái quả ngọt sau lao động.
- Khung cảnh lao động nhịp nhàng, hăng say.
- Niềm vui phơi phới, rạng rỡ.
- Hình ảnh "cùng", "với" - sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.
- "Chạy đua cùng mặt trời" - khí thế hừng hực, sôi nổi.
- Ánh sáng rực rỡ, huy hoàng - niềm vui chiến thắng.
Tổng kết:
- "Đoàn thuyền đánh cá" là bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ và hình ảnh con người lao động hăng say, lạc quan, làm chủ thiên nhiên.
- Bài thơ thể hiện niềm tự hào, niềm tin yêu vào tương lai tươi sáng của đất nước.
Đề thi đoàn thuyền đánh cá vào 10 môn Ngữ văn tỉnh Ninh Thuận 2016
Câu 2 (5,0 điểm):
(…) “Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.” (…)
(Trích “Đoàn thuyền đánh cá” Huy Cận, Ngữ văn 9, tập 1, NXBGDVN, 2015)
Trình bày cảm nhận của em về hai khổ thơ trên. Từ đó hãy bàn về vấn đề con người với môi trường và tài nguyên biển Việt Nam hiện nay.
Đáp án gợi ý:
Giới thiệu vấn đề:
- Huy Cận sáng tác "Đoàn thuyền đánh cá" (1958) sau chuyến thực tế Quảng Ninh, thể hiện niềm hân hoan trước cuộc sống mới.
- Đoạn thơ "Trên múi sóng muôn con thuyền lách sóng" là bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, con người lao động hăng say và thành quả bội thu.
Cảm nhận:
- Nội dung:
- Thiên nhiên: Hoang sơ, hùng vĩ, sóng cuộn, gió thổi mạnh mẽ.
- Con người: Hăng say, nhịp nhàng, đoàn kết, miệt mài lao động.
- Thành quả: Lưới đầy cá.
- Nghệ thuật:
- Hình ảnh thơ: Giàu tính biểu cảm, so sánh, ẩn dụ ("múi sóng muôn con thuyền lách sóng", "dàn đan thế trận lưới vây giăng", "cá đầy khoang", "lưới nặng trĩu", "vẩy bạc, đuôi vàng lấp lánh").
- Nhịp thơ: Sôi nổi, hào hùng, thể hiện khí thế lao động hăng say.
- Giọng điệu: Tự hào, phấn chấn, niềm vui sướng trước thành quả lao động.
Đánh giá:
- Đoạn thơ thể hiện thành công của Huy Cận trong việc vẽ nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, con người lao động hăng say và thành quả bội thu.
- Bài ca lao động hào hùng, góp phần tô điểm cho bức tranh tươi sáng về cuộc sống mới.
Bàn luận:
- Giữ gìn và phát huy truyền thống lao động hăng say, đoàn kết của cha ông.
- Bảo vệ môi trường biển, khai thác hợp lý nguồn tài nguyên biển.
Khẳng định:
Đoạn thơ là một phần quan trọng trong bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá", thể hiện giá trị nội dung và nghệ thuật độc đáo, góp phần khẳng định vị trí của Huy Cận trong nền thơ ca hiện đại Việt Nam.
Bài thơ đoàn thuyền đánh cá là khúc ca ca ngợi vẻ đẹp tráng lệ của thiên nhiên và con người lao động trên biển. Đây là một trong những tác phẩm tiêu biểu của phong cách thơ ca hiện đại sau Cách mạng tháng Tám. Ôn luyện tác phẩm thông qua đề thi đoàn thuyền đánh cá những năm trước cũng là một cách rất tốt để các bạn học sinh cần nắm vững những kiến thức trọng tâm và làm quen với cách làm bài thi thực tế.