1. Làng nghề là gì?
Làng nghề không chỉ là một đơn vị hành chính cổ xưa lâu đời mà còn là một quần cư đông người, sinh hoạt một cách tổ chức và quy mô, có những truyền thống và phong tục riêng theo nghĩa rộng.
Đây là nơi tập trung sinh sống của những người làm cùng một ngành nghề, cùng phát triển trong công việc làm ăn. Cơ sở vững chắc, ổn định của các làng nghề được phản ánh qua quá trình họ làm việc cùng nhau, phát triển kinh tế và giữ gìn duy trì các nét văn hóa đặc trưng của dân tộc cũng như địa phương.
Các làng nghề truyền thống chủ yếu tập trung ở vùng châu thổ sông Hồng bao gồm Hà Nội, Bắc Ninh, Nam Định và Thái Bình. Tuy nhiên, cũng có một số ít làng nghề rải rác ở các vùng cao và châu thổ ở miền Trung và miền Nam của Việt Nam.
2. Có bao nhiêu làng nghề ở Hà Nội?
Nhiều người thường gọi Hà Nội là mảnh đất "trăm nghề". Theo đó, Hà Nội đã có hơn 1350 làng nghề và làng có nghề. Con số làng nghề đã được công nhận là 318, bao gồm cả làng truyền thống và làng nghề.
Nhiều làng nghề ở Thủ đô đã đầu tư để phục vụ cho du khách. Trong đó, có 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội rất nổi tiếng được nhiều người biết đến mà nội dung dưới đây sẽ chia sẻ cho bạn.
3. Danh sách 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội nổi tiếng
Từ các làng nghề sản xuất gốm sứ với các sản phẩm được vẽ tay tinh xảo, đồ mạ sặc sỡ hay những bức tranh thêu nghệ thuật cho đến làng nghề lụa, chạm trai ngọc, đồ gỗ điêu khắc,... 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội dưới đây sẽ là điểm đến hấp dẫn cho những chuyến du lịch, là nơi giúp bạn khám phá vẻ đẹp của thủ đô.
3.1. Làng gốm Bát Tràng
Khi nhắc đến làng nghề truyền thống tại Hà Nội, không thể không nhắc đến làng gốm Bát Tràng nổi tiếng. Kể từ khi Thăng Long (nay là Hà Nội) trở thành Thủ đô vào thế kỷ 10, các thợ thủ công đã đổ về đây để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về đồ gốm của người dân.
Là một trong những điểm du lịch văn hóa hàng đầu tại Việt Nam, Bát Tràng là nơi để bạn dạo bước trên con đường nhỏ và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của người thợ gốm lúc làm việc. Đặc biệt, bạn có thể ghé thăm Bảo tàng Gốm với kiến trúc độc đáo hình xoắn ốc.
3.2. Làng lụa Vạn Phúc
Trong 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội, bạn không thể bỏ qua làng lụa Vạn Phúc - được xem là biểu tượng của Hà Đông và là niềm tự hào của người dân thủ đô.
Từ những chiếc kén tằm nhỏ bé, dưới bàn tay khéo léo và tài nghệ của các nghệ nhân đã tạo ra những dải vải lụa mềm mại, nhẹ nhàng. Lụa Vạn Phúc không chỉ được sử dụng để may áo yếm, áo dài, làm khăn hay làm quà tặng mà còn trở thành điểm check-in được giới trẻ yêu thích.
3.3. Làng hoa Tây Tựu
Mỗi khi ghé thăm làng nghề truyền thống này ở Hà Nội, du khách sẽ được trải nghiệm sự đa dạng của màu sắc hoa. Không chỉ là điểm tham quan và chụp ảnh, mọi người còn đến làng hoa để mua những bó hoa tươi từ vườn mang về nhà.
Để đến đây, bạn có thể đi theo hướng từ Cầu Giấy – Hồ Tùng Mậu và tiếp tục trên đường 32, tại ngã ba Trạm Trôi bạn rẽ phải và đi thêm 2km nữa là đến.
3.4. Làng chuồn chuồn tre Thạch Xá
Làng làm chuồn chuồn tre nằm ở xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, với vị trí ngay dưới chân núi Tây Phương. Khi đến làng chuồn chuồn, bạn sẽ được chiêm ngưỡng hàng ngàn chiếc chuồn chuồn làm từ tre với các kích thước và màu sắc đặc biệt.
Sau khi khám phá làng nghề Thạch Xá cùng quá trình sản xuất chuồn chuồn tre, bạn đừng quên ghé thăm chùa Tây Phương để thăm Phật và thưởng ngoạn cảnh quan nhé!
3.5. Làng tre và làm đồ mây Phú Vinh
Làng tre và làm đồ mây Phú Vinh nằm trong 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội mà bạn nên không nên bỏ qua. Đây là nơi mà hầu hết các gia đình đã chuyển nghề từ đời này sang đời khác, tạo ra những sản phẩm đa dạng từ đời sống hàng ngày đến trang trí, túi xách,... Mỗi sản phẩm từ làng nghề này đều được làm tỉ mỉ, sáng tạo, theo phong cách truyền thống và ngày càng nhiều người ưa chuộng.
3.6. Làng nón Chuông
Cái tên tiếp theo trong danh sách 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội mà bạn không thể bỏ qua khi ghé thăm Hà Nội là làng nón Chuông, nằm tại Chương Mỹ. Làng nằm gần dòng sông Đáy, nơi gìn giữ và phát triển nghề làm nón truyền thống từ bao đời nay.
Cách làm nón bắt đầu với việc vò lá lụi trong cát và phơi nắng cho đến khi chúng chuyển sang màu trắng bạc, sau đó sẽ dùng để tạo ra các loại nón như nón quai thao, nón chóp dứa, nón tơi,...
3.7. Làng quạt Chàng Sơn
Tại xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà Nội, nghề làm quạt đã nổi tiếng từ hàng trăm năm trước. Các nghệ nhân ở đây tạo ra những chiếc quạt từ tre, vải, lụa, giấy,... với đa dạng màu sắc và kiểu dáng. Quạt Chàng Sơn không chỉ được sử dụng hàng ngày mà còn thích hợp làm quà tặng hoặc trang trí. Ngoài ra, làng này còn nổi tiếng với việc tạo ra các tượng Phật, điêu khắc tinh xảo cho đền chùa và các sản phẩm làm rối nước.
3.8. Làng sơn mài Hạ Thái
Ghé thăm ngôi làng ở đây, bạn sẽ được chứng kiến người dân địa phương đang tạo ra những tác phẩm sơn mài của họ. Khi một số người đang ghép bạc và nacre lên gỗ thì những người khác sẽ hoàn thiện và đánh bóng sản phẩm. Ngoài những sản phẩm sơn mài truyền thống, ở đây còn ngày càng hiện đại hóa, sử dụng các loại vật liệu màu sắc độc đáo.
3.9. Làng đúc đồng Ngũ Xá
Nằm trong top 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội nổi tiếng, làng đúc đồng Ngũ Xá được coi là một trong 4 nghề tinh hoa bậc nhất của Thăng Long. Tuy nhiên, đến thế kỷ 20, khi xã hội ngày càng hiện đại hóa và ảnh hưởng từ quá trình đô thị hóa, làng nghề này đã bị thu hẹp. Mâm, nồi, chậu đồng,... là các sản phẩm phổ biến của làng nghề này.
3.10. Làng tranh ốc Chuồn Ngọ
Làng tranh ốc Chuồn Ngọ nằm trong số 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội được nhiều người lựa chọn là địa điểm du lịch thú vị. Nếu bạn đến thăm làng Chuồn Ngọ, bạn sẽ nhận thấy nghề này khó khăn đến thế nào và để tạo ra những sản phẩm tinh xảo hơn so với các nơi khác, người nghệ nhân cần phải làm thật công phu, tỉ mỉ. Các sản phẩm tinh xảo ở đây rất thích hợp để trưng bày hoặc sử dụng trong ngôi nhà của bạn.
3.11. Làng thêu Quất Động
Làng Quất Động cực kỳ nổi tiếng với nghề thêu truyền thống. Các nghệ nhân thêu ở làng Quất Động đã tạo ra một loạt sản phẩm đa dạng, từ nhóm hàng truyền thống như câu đối, cờ, nghi môn, khăn trải bàn, các trang phục sân khấu cổ truyền,... đến các bức tranh thêu phong cảnh, chân dung sáng tạo như nhà sàn của Bác Hồ, chân dung của Lê Nin, chùa Một Cột,...
3.12. Làng múa rối nước Đào Thục
Múa rối nước - một môn nghệ thuật dân gian đã xuất hiện tại Việt Nam từ khoảng 300 năm trước. Nếu bạn muốn trải nghiệm những tiết mục múa rối nước đầy thú vị, đậm chất lịch sử và văn hóa của đất nước thì hãy ghé thăm làng rối nước Đào Thục.
Tại đây, các nghệ nhân biểu diễn những làn điệu dân ca mượt mà và đằm thắm, hứa hẹn sẽ để lại trong lòng bạn những ấn tượng khó phai. Cũng chính vì điều này mà làng Đào Thục luôn nằm trong top 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội nổi tiếng được yêu thích.
3.13. Làng tương bần Yên Nhân
Làng tương bần Yên Nhân là một trong 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội mà bạn nên ghé thăm khi đến du lịch Hà Nội. Đây là nơi chuyên sản xuất tương bần - một trong những phẩm vật ngon nhất trong nước. Tương bần thường được ăn kèm với đậu phụ chiên giòn, rau muống luộc, bánh đúc, cà pháo,... hoặc được thêm vào các món kho, canh để tăng thêm hương vị.
3.14. Làng hương Quảng Phú Cầu
Đây là một trong những làng nghề lâu đời ở Hà Nội, có lịch sử hơn 100 năm. Ngay khi đặt chân đến đây, không ít du khách đã bị cuốn hút bởi cảnh tượng của những chân hương đỏ rực phủ kín các con đường lớn và những ngõ nhỏ.
Tăm hương được thợ xếp gọn gàng thành từng bó, trải ra như những bông hoa đang nở rộ, làm cho khung cảnh của làng quê bình dị trở nên tươi sáng và sôi động hơn.
3.15. Làng nghề kim hoàn Định Công
Làng nghề kim hoàn Định Công là một trong những làng nghề cuối cùng còn tồn tại ở Hà Nội từ thời nhà Lý. Trong quá khứ, Định Công nổi tiếng là nơi chuyên điêu khắc thủ công các loại vàng, bạc. Với sự phát triển của xã hội, cùng với trang thiết bị và máy móc ngày càng tân tiến, làng nghề này không còn trên hưng thịnh như trước.
Tuy nhiên, các sản phẩm được tạo ra từ đôi bàn tay khéo léo của thợ kim hoàn vẫn là một phần của di sản văn hóa cần được bảo tồn.
3.16. Làng nhạc cụ Đào Xá
Trong danh sách 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội nổi tiếng, bạn không thể bỏ qua cái tên làng nhạc cụ Đào Xá. Nơi đây đã sản sinh ra nhiều loại nhạc cụ dân tộc truyền thống như đàn bầu, đàn nguyệt, đàn đáy, cây cọ,... Đa số các gia đình trong làng đã gắn bó với nghề này qua nhiều thế kỷ.
3.17. Làng miến Cự Đà
Nằm bên bờ sông Nhuệ, làng Cự Đà thu hút du khách gần xa không chỉ bởi kiến trúc độc đáo mà còn bởi nghề làm miến truyền thống của địa phương. Nghề này đã tồn tại trong làng Cự Đà suốt hơn 100 năm.
Điều đặc biệt về miến Cự Đà là sợi miến có màu vàng óng hoặc trắng mịn, rất dễ nhận biết. Để sản xuất miến này, người dân làng Cự Đà phải sử dụng bột rong riềng nguyên chất, được lấy từ các vùng như Lai Châu, Bắc Kạn, Sơn La và Mộc Châu.
Những làng nghề truyền thống ở Hà Nội đã góp phần tạo ra các sản phẩm tinh tinh, độc đáo cho văn hóa dân tộc. Mặc dù bị ảnh hưởng nhiều bởi thời gian và sự phát triển của xã hội, nhưng danh sách 20 làng nghề truyền thống ở Hà Nội được kể trên vẫn là điểm đến hấp dẫn để bạn khám phá nền văn hóa độc đáo của Việt Nam.
