Hướng dẫn soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi chi tiết và dễ hiểu nhất

Aretha Thu An
Khi soạn Đất nước Nguyễn Đình Thi, người học sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về lòng yêu nước và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam. Qua quá trình soạn bài chi tiết và dễ hiểu, người học sẽ hiểu rõ nội dung tác phẩm, đồng thời phát triển kỹ năng phân tích và cảm thụ văn học.

Tìm hiểu chung khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi

Trong phần này, chúng ta sẽ cùng soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, khám phá bối cảnh sáng tác, cuộc đời tác giả và những ý tưởng chủ đạo của bài thơ. Qua đó, bạn sẽ hiểu rõ hơn về giá trị nội dung và nghệ thuật mà tác phẩm mang lại.

Tác giả

Nguyễn Đình Thi là một trong những nhà thơ, nhà văn và nhà phê bình văn học tiêu biểu của Việt Nam trong thế kỷ 20. Ông sinh năm 1924 tại Hà Nội và là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám.

Nguyễn Đình Thi không chỉ là một nhà văn tài năng mà ông còn là một nhạc sĩ và họa sĩ. Các tác phẩm của ông thường phản ánh tư tưởng lớn về tình yêu quê hương, đất nước và con người trong bối cảnh kháng chiến chống ngoại xâm, đặc biệt là tác phẩm Đất Nước.

Nguyễn Đình Thi là một trong những nhà thơ, nhà văn và nhà phê bình văn học tiêu biểu của Việt Nam.
Nguyễn Đình Thi là một trong những nhà thơ, nhà văn và nhà phê bình văn học tiêu biểu của Việt Nam.

Tác phẩm

Đất Nước là một tác phẩm thơ đặc sắc của Nguyễn Đình Thi, sáng tác trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm được hoàn thiện trong khoảng thời gian từ năm 1948 đến 1955, với nhiều phần lấy cảm hứng từ những tác phẩm trước đó như "Sáng mát trong như sáng năm xưa" (1948) và "Đêm mít tinh" (1949).

Tác phẩm Đất Nước không chỉ tôn vinh quê hương mà còn là lời tâm sự của người dân Việt Nam trong thời chiến, thể hiện lòng yêu nước sâu sắc và tinh thần quật cường. Nguyễn Đình Thi đã khéo léo sử dụng những hình ảnh mang tính biểu tượng dân tộc để dựng lên một bức tranh sống động về đất nước, từ những nỗi đau chiến tranh đến niềm vui độc lập, tự do.

Tác phẩm mở đầu với những hình ảnh mùa thu Hà Nội, nơi tác giả hồi tưởng về những kỷ niệm thời ấu thơ. Qua những hình ảnh hương cốm, buổi sớm tinh khôi và cái lạnh nhẹ của gió heo may, mùa thu xưa được tái hiện đầy sống động. Tiếp đến, bài thờ chuyển sang miêu tả đất nước trong thời chiến, với những cánh đồng thấm đẫm máu và những dòng sông đỏ nặng phù sa, thể hiện sự tàn phá và nỗi đau mà chiến tranh mang lại. Đất Nước khép lại với hình ảnh đất nước vươn lên mạnh mẽ sau những đau thương, giành được độc lập và tự do.

Khi soạn bài Đất Nước Nguyễn Đình Thi, học sinh nên khẳng định tinh thần kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trước mọi khó khăn, thử thách.

Khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, học sinh cần chú ý đến bối cảnh, tác giả và tư tưởng chủ đạo
Khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, học sinh cần chú ý đến bối cảnh, tác giả và tư tưởng chủ đạo

Hướng dẫn soạn Đất nước Nguyễn Đình Thi - Cánh diều

Trong phần này, chúng ta sẽ cùng soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi theo sách giáo khoa Cánh Diều. Hướng dẫn chi tiết sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về tác phẩm, nắm vững các ý chính và chuẩn bị tốt cho việc học trên lớp.

Phần chuẩn bị

Câu 1 (trang 70 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2) : Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai, và nhân vật này bộc lộ cảm xúc gì?

Gợi ý trả lời:

Trong bài thơ, nhân vật trữ tình là "tôi", người đã thể hiện những cảm xúc chân thành, sâu sắc về tình yêu quê hương và lòng tự hào dân tộc.

Câu 2 (trang 71 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bài thơ sử dụng những hình ảnh, từ ngữ và biện pháp tu từ đặc sắc nào? Vai trò của các yếu tố đó trong việc bộc lộ cảm xúc và tư tưởng của tác giả là gì?

Gợi ý trả lời:

Việc soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi cầm làm nổi bật những hình ảnh giàu sức gợi, từ ngữ thấm đẫm nhạc tính, cùng với phép điệp, phép đối lập được vận dụng khéo léo trong tác phẩm.

Giọng thơ hào sảng, kết hợp với khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn, đã tạo nên một không gian trữ tình đầy cảm xúc. Những yếu tố này không chỉ tái hiện một bức tranh đất nước chân thực mà còn khắc sâu trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết và niềm tự hào về truyền thống anh hùng, bất khuất của dân tộc.

Câu 3 (trang 71 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Cảm hứng chủ đạo và chủ đề của bài thơ là gì?

Gợi ý trả lời:

Cảm hứng chủ đạo xuyên suốt bài Đất Nước là tình yêu đất nước, được cảm nhận qua bề dày của những năm tháng kháng chiến, trong một không gian rộng lớn và bao la.

Chủ đề chính của bài thơ chính là tình yêu mãnh liệt và niềm tự hào sâu sắc về quê hương, đất nước Việt Nam.

Câu 4 (trang 71 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Hãy tìm hiểu về tác giả Nguyễn Đình Thi và hoàn cảnh ra đời của bài thơ.

Gợi ý trả lời:

Nguyễn Đình Thi là một nghệ sĩ đa tài, không chỉ là nhà văn, nhà thơ mà còn là một nhà phê bình văn học nổi tiếng. Thơ của ông mang một phong cách riêng biệt, kết hợp giữa sự tự do phóng khoáng và những suy tư sâu sắc về con người và tình yêu quê hương.

Bài thơ được viết trong giai đoạn từ năm 1948 đến 1955, là sự kết hợp từ các sáng tác trước đó như "Sáng mát trong như sáng năm xưa" (1948), "Đêm mít tinh" (1949) và phần cuối cùng viết năm 1955. Tác phẩm Đất Nước ra đời trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, khi tác giả trải qua nhiều biến cố và trưởng thành cùng đất nước.

Câu 5 (trang 71 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bạn biết những bài thơ nào khác viết về đất nước? Những ấn tượng, cảm xúc, suy nghĩ mà các bài thơ đó gợi lên trong bạn là gì?

Gợi ý trả lời:

Một số bài thơ khác về đất nước mà em biết đến là: "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm, "Việt Nam quê hương ta" của Nguyễn Đình Thi, và "Bài học đầu cho con" của Đỗ Trung Quân. Những bài thơ này đã giúp em cảm nhận sâu sắc tình yêu quê hương, đất nước, một tình cảm mãnh liệt và khó có thể diễn tả bằng lời. Cảm xúc ấy đã in sâu trong tâm hồn em, mang đến sự trân trọng và tự hào về Tổ quốc.

Hình ảnh trẻ em chạy trên đồng cỏ
Hình ảnh trẻ em chạy trên đồng cỏ

Phần đọc hiểu

Câu 1 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong hai khổ thơ đầu, nhân vật trữ tình được thể hiện qua những từ ngữ nào? Hãy hình dung về Hà Nội và "người ra đi" trong ký ức của nhân vật trữ tình.

Gợi ý trả lời:

Trong khổ thơ 1 và 2, nhân vật trữ tình hiện lên qua những từ ngữ như "tôi" và "người ra đi".

Trong bài soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, ký ức của nhân vật trữ tình về Hà Nội và "người ra đi" gợi lên hình ảnh một con người kiên định, quyết tâm rời xa quê hương, dù vẫn mang trong lòng nỗi lưu luyến, thể hiện sự gắn bó sâu sắc với Hà Nội và đất nước.

Câu 2 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Ở khổ thơ thứ 3, cần chú ý đến độ dài các dòng thơ, phép điệp, phép liệt kê, hiệp vần, giọng điệu và cảm xúc của nhân vật trữ tình. Hình dung bức tranh đất nước trong “mùa thu nay” qua cảm nhận của nhân vật trữ tình.

Gợi ý trả lời:

  • Khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, việc soạn khổ thơ thứ 3 cần thể hiện niềm vui hân hoan trước mùa thu hiện tại, khi đất nước đã giành được độc lập và tự do. Mùa thu cách mạng được tác giả miêu tả qua không gian tươi mới, tràn đầy sức sống, chuyển từ phố xá buồn bã sang núi rừng rạng rỡ, phấn chấn. Nhân vật trữ tình cảm nhận niềm vui, hòa cùng sự hân hoan của thiên nhiên, tạo nên một bức tranh tự hào về quê hương, đất nước.
  • Về nghệ thuật, khổ thơ này nổi bật với hình ảnh giàu sức gợi, nhịp điệu lôi cuốn, cùng giọng thơ sôi nổi, tạo nên cảm xúc trữ tình sâu lắng, tôn vinh tình yêu quê hương và niềm tự hào dân tộc.

Câu 3 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Những cảm nhận của tác giả về đất nước trong thời kỳ chiến tranh được thể hiện như thế nào?

Gợi ý trả lời:

Trong thời kỳ chiến tranh, tác giả cảm nhận đất nước qua những hình ảnh đầy đau thương và tàn khốc: cánh đồng quê thấm đẫm máu, bát cơm chan đầy nước mắt, dây thép gai đâm nát bầu trời chiều, và cảnh tượng những kẻ xâm lược đè cổ, lột da nhân dân ta. Những hình ảnh cần được làm nổi bật để khắc họa nỗi đau sâu sắc của đất nước trong chiến tranh, đồng thời nhấn mạnh tinh thần bất khuất và kiên cường của dân tộc Việt Nam.

Câu 4 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Từ khổ 5 đến khổ 10, những câu thơ nào chủ yếu thể hiện cảm nhận về: Đất nước đau thương, căm hờn? Đất nước quật cường, anh dũng?

Gợi ý trả lời:

Câu thể thể hiện "Đất nước đau thương, căm hờn" khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi:

  • "Đã ngời lên nét mặt quê hương"
  • "Đã bật lên những tiếng căm hờn"
  • "Bát cơm chan đầy nước mắt"
  • "Đứa đè cổ đứa lột da"

Câu thể thể hiện "Đất nước quật cường, anh dũng" khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi:

  • "Xiềng xích chúng bay không khóa được"
  • "Trời đầy chim và đất đầy hoa"
  • "Súng đạn chúng bay không bắn được"
  • "Lòng dân ta yêu nước thương nhà"
  • "Súng nổ rung trời giận dữ"
  • "Người lên như nước vỡ bờ"
  • "Người Việt Nam từ máu lửa"
  • "Rũ bùn đứng dậy sáng lòa"

Câu 5 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Lưu ý thông tin về thời gian sáng tác.

Gợi ý trả lời:

Việc soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi cần bao gồm thời gian sáng tác của tác phẩm, cụ thể là từ năm 1948 đến 1955, thời kỳ tương ứng với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Một số đoạn thơ trong Đất Nước được trích từ hai tác phẩm trước đó của Nguyễn Đình Thi là "Sáng mát trong như sáng năm xưa" (1948) và "Đêm mít tinh" (1949). Đến năm 1955, ông đã bổ sung thêm phần sau "Ôi những cánh...".

→ Mặc dù được viết trong nhiều giai đoạn, bài Đất Nước vẫn là một chỉnh thể nghệ thuật hoàn chỉnh, được đánh giá là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Nguyễn Đình Thi và của văn học Việt Nam thời kỳ sau Cách mạng Tháng Tám, viết về đề tài đất nước.

Cần nhắc đến thời gian sáng tác của tác phẩm khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi
Cần nhắc đến thời gian sáng tác của tác phẩm khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi

Phần câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bài thơ "Đất nước" có thể được chia thành mấy phần? Cảm xúc của nhân vật trữ tình thay đổi như thế nào qua các phần này? Từ đó, hãy nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Gợi ý trả lời:

Bài Đất Nước Nguyễn Đình Thi có thể chia thành 3 phần chính:

  • Phần 1: Từ đầu đến "Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy" - Gợi lên cảm xúc về mùa thu xưa.
  • Phần 2: Tiếp theo đến "Những buổi ngày xưa vọng nói về" - Miêu tả cảm xúc về đất nước và con người trong mùa thu hiện tại.
  • Phần 3: Phần còn lại - Thể hiện đất nước đau thương, căm hờn nhưng cũng đầy quật cường và anh dũng.

Cảm xúc của nhân vật trữ tình thay đổi theo từng phần của bài thơ: từ sự luyến tiếc, ngậm ngùi khi nhớ về quá khứ, đến niềm vui sướng, tự hào trong hiện tại, cuối cùng là sự căm phẫn, quyết tâm mạnh mẽ trước sự đau thương và ý chí quật cường của dân tộc.

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ chính là tình yêu quê hương nồng nàn, sâu sắc và niềm tự hào về truyền thống anh hùng của đất nước.

Câu 2 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Mùa thu Hà Nội trong quá khứ được miêu tả như thế nào trong 7 dòng đầu của bài thơ? Hình ảnh nào để lại ấn tượng sâu sắc nhất với em? Vì sao?

Gợi ý trả lời:

  • Mùa thu Hà Nội trong quá khứ hiện lên với vẻ đẹp tinh khôi, nhẹ nhàng nhưng mang theo một nỗi buồn man mác: buổi sáng mát trong, hương cốm thoang thoảng, gió heo may, chớm lạnh, nắng lá vàng rơi và sự xao xác của phố phường Hà Nội.
  • Hình ảnh ấn tượng nhất đối với em trong bài Đất Nước là: “Người ra đi đầu không ngoảnh lại / Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.” Bởi câu thơ này vẽ nên hình ảnh người lính từ biệt Hà Nội, để lại sau lưng một thành phố thơ mộng nhưng cũng đầy trầm mặc và buồn bã, thể hiện quyết tâm ra đi vì lý tưởng cao cả, vì sự nghiệp kháng chiến và bảo vệ Tổ quốc.

Câu 3 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích cảm xúc của nhân vật trữ tình trong "mùa thu nay". Tại sao có sự khác biệt trong cảm nhận về mùa thu giữa hai khổ thơ đầu và khổ thơ thứ ba?

Gợi ý trả lời:

Trong "mùa thu nay", nhân vật trữ tình bộc lộ niềm hân hoan, vui sướng và tự hào. Việc soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi cần bao gồm việc thể hiện sự tự hào trước cảnh trời đất đổi thay, dân tộc từ cảnh nô lệ đã đứng lên làm chủ cuộc đời. Những hình ảnh đất nước trong khổ thơ này đều biểu hiện sự độc lập, tự do, khẳng định quyền làm chủ của dân tộc.

Sự khác biệt giữa cảm nhận về mùa thu giữa hai khổ đầu và khổ thứ ba trong bài Đất Nước xuất phát từ sự thay đổi về hoàn cảnh lịch sử:

  • Khổ 1, 2 miêu tả mùa thu xưa với không khí hoài niệm, khi đất nước còn chìm trong cảnh mất mát và đau thương.
  • Khổ 3 miêu tả mùa thu của hiện tại, mùa thu của Cách mạng, của niềm tự hào và độc lập, tự do.

Câu 4 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Những dòng thơ nào thể hiện rõ nét nhất về đất nước đau thương nhưng quật cường trong chiến tranh? Cách diễn đạt của nhà thơ có gì độc đáo?

Gợi ý trả lời:

  • Những dòng thơ thể hiện rõ nét nhất về đất nước đau thương nhưng quật cường trong chiến tranh thông qua bài Đất Nước - Nguyễn Đình Thi bao gồm:
    • “Ôi những cánh đồng quê chảy máu Dây thép gai đâm nát trời chiều”
    • “Bát cơm chan đầy nước mắt Bay còn giằng khỏi miệng ta”
    • “Thằng giặc Tây thằng chúa đất Đứa đè cổ đứa lột da”
  • Nguyễn Đình Thi đã sử dụng những hình ảnh đầy sức gợi như "chảy máu", "đâm nát", "giằng khỏi miệng", "chan nước mắt", "đè cổ lột da" để khắc họa một cách chân thực và sâu sắc nỗi đau của dân tộc trong chiến tranh, đồng thời nhấn mạnh tội ác tàn bạo của kẻ thù.

Câu 5 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Em cảm nhận thế nào về hình tượng đất nước được khắc họa trong khổ thơ cuối?

Gợi ý trả lời:

Hình tượng đất nước trong khổ thơ cuối bài Đất Nước - Nguyễn Đình Thi hiện lên với sự kiên cường và mạnh mẽ. Mặc cho “súng nổ rung trời”, nhân dân vẫn đứng lên “như nước vỡ bờ”, chiến đấu với tinh thần đoàn kết và ý chí quật cường. Đặc biệt, hình ảnh “rũ bùn đứng dậy sáng lòa” biểu tượng cho đất nước Việt Nam, dù trải qua đau thương và khốn khó, vẫn luôn vươn lên mạnh mẽ, rực rỡ và không bao giờ khuất phục. Tác giả đã gửi gắm niềm tin tưởng và tự hào về tương lai tươi sáng của dân tộc trong tác phẩm.

Câu 6 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong bài thơ, nhân vật trữ tình lúc đầu xưng "tôi", sau đó chuyển sang xưng "ta" ("chúng ta"). Theo em, sự thay đổi đại từ này có ý nghĩa gì?

Gợi ý trả lời:

Ở khổ thơ đầu, tác giả sử dụng đại từ "tôi" để bày tỏ nỗi buồn thương, luyến tiếc trước cảnh mùa thu xưa, thể hiện cái tôi cá nhân nhạy cảm trước vẻ đẹp thiên nhiên và nỗi lòng sâu lắng trong tác phẩm.

Trong các khổ thơ tiếp theo, đại từ "ta" được sử dụng như một cách khẳng định sự tự hào về thắng lợi chung của dân tộc. Cái tôi cá nhân hòa nhập vào cái "ta" chung, đại diện cho toàn thể nhân dân Việt Nam. Sự chuyển đổi này thể hiện sự đồng lòng và ý chí mạnh mẽ của cả dân tộc trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do.

Câu 7 (trang 72 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Từ hai dòng thơ “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất / Những buổi ngày xưa vọng nói về", em cảm nhận được thông điệp gì? Hãy chia sẻ bằng một đoạn văn ngắn (khoảng 8-10 dòng).

Gợi ý trả lời:

Hai dòng thơ “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất / Những buổi ngày xưa vọng nói về" gợi lên âm hưởng của quá khứ, là những tiếng vọng của lịch sử và những cuộc đấu tranh anh dũng mà ông cha ta đã trải qua. Âm thanh "rì rầm" trong tiếng đất là biểu tượng cho truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của dân tộc. Qua đó, tác giả nhắc nhở thế hệ sau phải luôn nhớ về cội nguồn, về những hy sinh to lớn của cha ông để giữ vững nền độc lập, tự do mà ta đang có. Những âm vang ấy không chỉ là tiếng nói của quá khứ mà còn là lời nhắn nhủ về trách nhiệm gìn giữ và phát huy truyền thống quý báu của dân tộc.

Âm thanh "rì rầm" trong tiếng đất là biểu tượng cho truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của dân tộc.
Âm thanh "rì rầm" trong tiếng đất là biểu tượng cho truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của dân tộc.

Hướng dẫn soạn Đất nước Nguyễn Đình Thi - Chân trời sáng tạo

Phần này sẽ cung cấp hướng dẫn ngắn gọn về cách soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi theo sách giáo khoa Chân Trời Sáng Tạo. Bạn sẽ nắm bắt những điểm chính của tác phẩm một cách dễ hiểu và nhanh chóng.

Phần chuẩn bị đọc

Câu 1 trang 100: Không gian của những ngày thu đã xa được tái hiện qua những hình ảnh nào trong văn bản? Hãy ghi lại những hình dung, tưởng tượng mà các hình ảnh thơ ấy gợi ra cho bạn.

Gợi ý trả lời:

Không gian của "những ngày thu đã xa" được tái hiện qua các hình ảnh:

  • Cái lạnh buổi sớm của Hà Nội.
  • Gió heo may lùa qua các con phố dài.
  • Hình ảnh người chiến sĩ ra đi, không ngoảnh lại nhìn người thân và quê nhà nhưng trong lòng vẫn mang nỗi nhớ nhung, đau đáu về quê hương.

Những hình dung, tưởng tượng mà các hình ảnh thơ này trong bài Đất Nước gợi lên trong em là một không gian Hà Nội vào buổi sáng, với cái se lạnh của gió heo may, bầu trời có chút ảm đạm và cảnh tiễn biệt đượm buồn, pha lẫn sự lưu luyến đầy xúc động.

Phần trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1 trang 100: Hình ảnh mùa thu nay khác gì với những ngày thu đã xa? Theo bạn, điều gì làm nên sự khác biệt đó?

Gợi ý trả lời:

Hình ảnh "mùa thu nay" khác với "những ngày thu đã xa" ở chỗ:

  • Chủ thể trữ tình cảm thấy "vui".
  • Không gian trở nên tươi tắn hơn, được miêu tả qua các từ ngữ như "phấp phới", "áo mới", "trong biếc", "nói cười thiết tha".

Theo em, sự khác biệt này trong bài Đất Nước xuất phát từ sự thành công của cuộc kháng chiến, mang lại độc lập, tự do cho đất nước Việt Nam, làm thay đổi không chỉ cảnh vật mà cả tâm trạng của con người.

Câu 2 trang 100: Xác định và nêu hiệu quả biểu đạt của biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau:

Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Gợi ý trả lời:

Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ là điệp ngữ. Cụ thể:

  • "... đây là của chúng ta"
  • "Những..."

Khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, học sinh cần lưu ý hiệu quả của biện pháp tu từ điệp ngữ trong đoạn thơ này là nhấn mạnh và khẳng định quyền sở hữu, tình yêu và niềm tự hào về thiên nhiên, đất nước.

Hình ảnh đất nước với những cánh đồng thơm mát
Hình ảnh đất nước với những cánh đồng thơm mát

Phần suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 trang 100: Đọc lại bốn dòng cuối của đoạn trích và cho biết: tiếng của "những buổi ngày xưa vọng nói về" gửi gắm thông điệp gì đến chúng ta?

Gợi ý trả lời:

Khi soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, tiếng của "những buổi ngày xưa vọng nói về" gửi gắm nhiều thông điệp. Tiếng vọng của "những buổi ngày xưa" nhắc nhở chúng ta phải luôn ghi nhớ và trân trọng những lời nói, hành động, cùng sự hy sinh của các thế hệ đi trước, tôn vinh những gì họ đã làm để bảo vệ và xây dựng đất nước.

Bài tập liên hệ

Sau khi đã nắm được cách soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi, bạn nên tổng hợp lại kiến thức bằng việc làm các bài tập liên quan đến tác phẩm.

Câu 1: Hãy liên hệ với một tác phẩm văn học khác mà bạn đã học để so sánh cách tác giả thể hiện tình yêu quê hương, đất nước.

Gợi ý trả lời:

Một tác phẩm có thể so sánh với văn bản Đất nước của Nguyễn Đình Thi là bài "Đất nước" của Nguyễn Khoa Điềm. Cả hai tác giả đều thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc, tuy nhiên, trong khi Đất Nước của Nguyễn Đình Thi tập trung vào hình ảnh đất nước trong thời chiến với cảm xúc mạnh mẽ, hào hùng, thì Nguyễn Khoa Điềm lại miêu tả đất nước qua những giá trị văn hóa, phong tục và truyền thống lâu đời, thể hiện sự gắn bó và tình yêu đối với quê hương qua chiều dài lịch sử.

Câu 2: Theo bạn, việc nhớ đến những hy sinh của các thế hệ đi trước có ý nghĩa gì đối với thế hệ trẻ hiện nay?

Gợi ý trả lời:

Nhớ đến những hy sinh của các thế hệ đi trước giúp thế hệ trẻ nhận thức sâu sắc hơn về giá trị của hòa bình và tự do mà chúng ta đang có. Đây cũng là lời nhắc nhở để thế hệ trẻ không quên trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước, tiếp nối những giá trị mà cha ông dày công gây dựng.

Câu 3: Bạn có thể chia sẻ một ví dụ về sự kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trong lịch sử mà bạn cảm thấy ấn tượng nhất? Vì sao?

Gợi ý trả lời:

Một ví dụ điển hình là cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Dân tộc Việt Nam đã thể hiện tinh thần kiên cường, bất khuất khi đối mặt với một thế lực mạnh hơn nhiều. Với lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết, nhân dân ta đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, giành lại độc lập, tự do cho đất nước. Cuộc kháng chiến này không chỉ khẳng định sức mạnh ý chí và lòng yêu nước mà còn là niềm tự hào to lớn đối với mỗi người dân Việt Nam.

Việc soạn Đất Nước Nguyễn Đình Thi không chỉ giúp bạn hiểu rõ về tác phẩm mà còn khơi gợi tình yêu và niềm tự hào về quê hương, đất nước. Thông qua các phần chuẩn bị, đọc hiểu, câu hỏi cuối bài và bài tập liên hệ, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về bài thơ, đồng thời rèn luyện kỹ năng phân tích, suy luận và liên hệ với thực tế.