Tìm hiểu chung về tác phẩm Đi lấy mật
Khi soạn bài Đi lấy mật, bạn học cần nắm được một số thông tin cần thiết về tác giả và tác phẩm, tóm tắt được nội dung chính của văn bản.
Tác giả
Đoàn Giỏi sinh năm 1925 tại Tiền Giang, ông là một nhà văn nổi tiếng với những tác phẩm miêu tả về cảnh đẹp thiên nhiên hùng vĩ, con người mộc mạc, chất phác.
Một số tác phẩm tiêu biểu của ông gây ấn tượng sâu sắc đối với người đọc như: Đường về gia hương (1948), Đất rừng phương Nam (1957), Cá bống mú (1956).
Tác phẩm
Văn bản "Đi lấy mật" thuộc thể loại truyện dài được trích trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng "Đất rừng phương Nam" của Đoàn Giỏi. Cuốn tiểu thuyết gồm có 20 chương, đoạn trích "Đi lấy mật" thuộc chương thứ 9 kể về trải nghiệm thú vị của nhân vật An, Cò cùng cha nuôi đi lấy mật ong trong rừng U Minh.
Bố cục: Khi soạn bài Đi lấy mật bạn học có thể chia bố cục của văn bản thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến "không thể nào nghe được": Nói về suy nghĩ của An khi vào rừng lấy mật cùng với cha nuôi.
- Phần 2: Tiếp theo đến "cây tràm thấp kia": Trên đường đi lấy mật cảnh đất rừng Phương Nam hiện lên sinh động, hùng vĩ.
- Phần 3: Còn lại: Cách lấy mật ong độc đáo của người dân vùng rừng U Minh.
Giá trị nội dung và nghệ thuật
Giá trị nội dung: Tác phẩm "Đi lấy mật" kể về chuyến đi vào rừng lấy mật của 3 cha con Cò, An. Đây là một trải nghiệm mới lạ, thú vị đối với An. Qua đoạn trích cũng giúp chúng ta thấy được cảnh sắc đẹp đẽ hùng vĩ cũng như hiểu hơn về con người nơi đất rừng phương Nam.
Giá trị nghệ thuật: Trong văn bản tác giả đã sử dụng ngôi thứ nhất kết hợp với lối kể chuyện hấp dẫn đã tái hiện được khung cảnh hùng vĩ của đất rừng phương Nam. Đồng thời đoạn trích sử dụng nhiều phương thức biểu đạt như tự sự, miêu tả, biểu cảm cùng với từ ngữ mang đậm màu sắc miền Tây Nam Bộ, qua đó thể hiện được sự bình dị, thân thiện của người dân nơi đây.
Tóm tắt nội dung
Trước khi soạn bài Đi lấy mật bạn học cần nắm được nội dung chính của tác phẩm để dễ dàng trả lời được những câu hỏi có trong bài.
Đoạn trích "Đi lấy mật" kể về câu chuyện nhân vật An, Cò cùng cha nuôi vào lấy mật ong ở rừng U Minh. Trong quá trình đi An học tập được nhiều điều đặc biệt là cách lấy mật ong độc đáo của người dân rừng U Minh. Bên cạnh đó cánh đất rừng phương Nam cũng được tái hiện một cách sinh động, hùng vĩ, qua ngòi bút của tác giá.
Hướng dẫn soạn bài Đi lấy mật ngắn gọn nhất - Kết nối tri thức
Sau khi đọc và hiểu nội dung chính của tác phẩm, bạn học đang soạn bài Đi lấy mật có thể tham khảo gợi ý dưới đây để trả lời tốt các câu hỏi có trong bài học.
Soạn bài Đi lấy mật ngắn gọn nhất: Phần trước khi đọc
Câu 1 (Trang 18 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trước khi soạn bài Đi lấy mật em hãy kể tên một số miền quê ở Việt Nam mà em từng đến thăm hoặc biết tới qua tác phẩm nghệ thuật (tranh ảnh, phim, thơ văn, ...). Nơi nào cho em ấn tượng sâu sắc nhất?
Gợi ý trả lời:
Một số miền quê Việt Nam mà em đã từng đến thăm như Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Nghệ An... Trong đó Nghệ An là nơi để lại trong em ấn tượng sâu sắc nhất bởi khung cảnh làng quê yên bình, không khí trong lành, người dân rất thân thiện, hiền lành.
Soạn bài Đi lấy mật: Phần đọc văn bản
Câu 1 (Trang 18 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Hình dung khung cảnh thiên nhiên qua cái nhìn của nhân vật An.
Gợi ý trả lời:
Qua cái nhìn của nhân vật An khung cảnh thiên nhiên hiện lên rất hùng vĩ, không khí trong lành, cảnh sắc rất đẹp.
Câu 2 (Trang 19 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo dõi chú ý những chi tiết miêu tả ngoại hình và cử chỉ của các nhân vật.
Gợi ý trả lời:
Những chi tiết miêu tả ngoại hình và cử chỉ của các nhân vật
- Ngoại hình nhân vật: Tía nuôi lưng mang gùi, bên hông lủng lẳng túi, tay cầm chà gạc… Thằng cò đội cái thúng to.
- Cử chỉ của nhân vật: "Tía nuôi vung tay lên một cái phạt ngang và lôi phăng nhánh gai vứt sang một bên... Tôi chen vào giữa, quảy tòn ten cái gùi. Con Luốc chạy tung tăng sục sạo trong bụi cây."
Câu 3 (Trang 20 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo dõi chú ý những suy nghĩ của nhân vật An về tía nuôi, về Cò.
Gợi ý trả lời:
- Suy nghĩ của An về tía nuôi: Tía rất quan tâm, chú ý đến An, khi nghe tiếng thở của An không cần quay lại cũng biết An đã thấm mệt và cho ngồi nghỉ.
- Suy nghĩ của An về Cò: Trong đoạn trích miêu tả Cò “cặp chân như bộ giò nai, lội suốt ngày trong rừng” cho thấy Cò là một người khỏe mạnh, có nhiều sức lực.
Câu 4 (Trang 20 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo dõi Cò giảng giải cho An những gì?
Gợi ý trả lời:
Trong quá trình đi lấy mật Cò đã giảng giải cho An về sự xuất hiện và nơi ong mật sẽ làm tổ.
Câu 5 (Trang 21 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Qua soạn bài Đi lấy mật em hãy hình dung vẻ đẹp phong phú, sống động của rừng.
Gợi ý trả lời:
Vẻ đẹp sống động của rừng núi hiện lên qua ngòi bút miêu tả của tác giả với các chi tiết: “Đàn ong mật như một chuỗi xâu hạt cườm, một đàn li ti như nắm trấu bao mật như một xâu chuỗi hạt cườm, mặt trời tuôn ánh sáng vàng rực rỡ, hương tràm thơm ngây ngất khắp khu rừng, chim hót líu lo, những con kỳ nhông với đủ sắc màu, vùng cỏ tranh khô vàng có hàng nghìn con chim cất cánh bay.”
Câu 6 (Trang 22 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Tóm tắt nội dung câu chuyện của má nuôi An.
Gợi ý trả lời:
Câu chuyện của má nuôi An kể những kinh nghiệm tìm cách gác kèo, cách làm tổ ong, thời gian ong đóng tổ.
Câu 7 (Trang 23 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo dõi ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật.
Gợi ý trả lời:
Ngôn ngữ đối thoại của An và má nuôi: Sau khi nghe lời kể của má nuôi An nghĩ rằng việc làm gác kèo cho ong là dễ nhưng trên thực tế không dễ dàng gì. Nhiều người có kinh nghiệm gác kèo nhiều năm nhưng khi tới mùa lấy mật lại mang gùi không từ rừng trở về.
Câu 8 (Trang 23 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): So sánh sự khác biệt trong cách “thuần hóa” ong rừng của người dân vùng U Minh.
Gợi ý trả lời:
Những nơi khác thuần hóa ong rừng bằng cách:
- Người La Mã làm tổ ong bằng đồng có hình chiếc vại, đục thủng nhiều lỗ quanh phần miệng và đáy.
- Người Ai Cập nuôi ong trong tổ bằng sành có hình ống dài xếp chồng lên nhau ở trên bãi cỏ.
- Ở Phi châu người ta đục ruỗng một khúc thân cây, vít hai đầu, chỉ lỗ khoét nho nhỏ cho ong ra vào, treo lên bằng một đoạn dây nhỏ có mấu.
Ở rừng U Minh người dân có cách "thuần hóa" ong rừng rất đặc biệt là "gác kèo sẵn để ong về làm tổ".
Soạn bài Đi lấy mật ngắn gọn nhất: Phần sau khi đọc
Câu 1 (Trang 24 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Đoạn trích có mấy nhân vật? Em hãy chỉ ra mối quan hệ của các nhân vật đó?
Gợi ý trả lời:
- Qua quá trình soạn bài Đi lấy mật em thấy trong đoạn trích có 4 nhân vật là An, Cò, tía nuôi, má nuôi.
- Mối quan hệ giữa các nhân vật: An được nhà ba người nhà ông lão bán rắn nhận làm con nuôi, An là anh em với Cò. Gia đình bốn người sống vui vẻ, hạnh phúc với nhau.
Câu 2 (Trang 24 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nêu cảm nhận về nhân vật tía nuôi của An. Cảm nhận của em dựa trên những chi tiết tiêu biểu nào?
Gợi ý trả lời:
Tía nuôi của An là một người có nhiều kinh nghiệm đi rừng. Có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi bắt đầu chuyến đi thể hiện qua chi tiết tía mang theo những vật dụng cần thiết như túi, cái gùi, chà gạc. Bên cạnh đó tía nuôi rất giàu tình cảm, luôn quan tâm và yêu thương con. Dù không quay lại, chỉ cần nghe hơi thở của An cũng biết An đã mệt và cho ngồi nghỉ.
Câu 3 (Trang 24 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Cảnh sắc thiên nhiên rừng U Minh được nhà văn tái hiện qua cái nhìn của ai? Em hãy nhận xét khả năng quan sát và cảm nhận về thiên nhiên của nhân vật ấy?
Gợi ý trả lời:
Cảnh sắc thiên nhiên ở rừng U Minh được nhà văn tái hiện qua cái nhìn của nhân vật An. Thiên nhiên hiện ra vô cùng sống động, hùng vĩ, đa dạng về cỏ cây, hoa lá, các loài vật trong rừng. Từ đó cho thấy cậu bé An có khả năng quan sát về thiên nhiên rất tinh tế, đầy sâu sắc.
Câu 4 (Trang 24 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo em, nhân vật Cò là một cậu bé sinh ra và lớn lên ở đâu? Điều gì khiến em khẳng định như vậy?
Gợi ý trả lời:
Qua soạn bài Đi lấy mật em thấy các chi tiết miêu tả Cò như: "Cặp chân của nó như bộ giò nai, lội suốt ngày trong rừng..." cho thấy nhân vật Cò là một cậu bé được sinh ra và lớn lên ở trong vùng rừng núi.
Câu 5 (Trang 24 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nhân vật An đã được nhà văn miêu tả qua những chi tiết nào (ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ, cảm xúc, mối quan hệ với các nhân vật khác,…)? Em hãy dựa vào một số chi tiết tiêu biểu để khái quát đặc điểm tính cách của nhân vật An?
Gợi ý trả lời:
Nhân vật An đã được tác giả miêu tả qua những chi tiết như:
- Hành động: "tôi chen vào giữa, quả tòn ten một cái gùi bé mà má tôi đã bơi xuồng đi mượn". Đảo mắt khắp nơi để tìm ong mật, reo lên khi nhìn thấy bầy chim, ngước nhìn tổ ong to như cái thúng.
- Suy nghĩ: An suy nghĩ nhiều về những lời má nuôi đã dạy nhưng mà không có trong sách giáo khoa. Nghĩ về Cò có cặp chân như bộ giò nai, đi mãi vẫn chưa thấm mệt.
- Cảm xúc: Sau một quãng đường đi An thấy mệt mỏi. Vui vẻ reo lên và đúc kết ra được những điều quý giá để có thể nhìn thấu đàn ong mật.
Qua những chi tiết tiêu biểu trên cho thấy An là một người có khả năng quan sát tinh tế, sâu sắc về cảnh thiên nhiên trong rừng U Minh. Cậu bé ham học, thích sự khám phá, có những suy nghĩ riêng và biết rút ra những bài học kinh nghiệm quý giá cho bản thân.
Câu 6 (Trang 24 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Đọc đoạn trích, em có ấn tượng như thế nào về con người và rừng phương Nam?
Gợi ý trả lời:
Qua đoạn trích trên em thấy thiên nhiên ở núi rừng phương Nam đặc biệt hùng vĩ, không khí trong lành với đa dạng cây cỏ, chim thú. Con người ở đất rừng phương Nam thật đặc biệt, họ vừa có vốn sống phong phú vừa gần gũi, bình dị.
Bài tập liên hệ
Sau khi soạn bài Đi lấy mật bạn học có thể làm thêm những bài tập liên hệ dưới đây để củng cố thêm kiến thức.
Câu hỏi: Em hãy nêu cảm nhận về chi tiết mà em cảm thấy ấn tượng nhất trong tác phẩm?
Gợi ý trả lời:
Tác phẩm đi lấy mật đã mang đến cho em những kiến thức và trải nghiệm thú vị. Đặc biệt chi tiết mà em cảm thấy ấn tượng nhất trong đoạn trích chính là hình ảnh thiên nhiên ở rừng U Minh. Vẻ đẹp sống động, hoang sơ với tiếng chim ca ríu rít, mùi hương hoa tràm thơm ngây ngất, chú kỳ nhông với làn da chuyển màu liên tục... Tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên đầy màu sắc, mang chút bí ẩn lôi cuốn người đọc một cách kỳ lạ.
Tác phẩm Đi lấy mật đã tái hiện rõ nét khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và hình ảnh con người mộc mạc giản dị ở rừng U Minh. Hy vọng qua quá trình soạn bài Đi lấy mật bạn học sẽ dễ dàng nắm chắc được nội dung chính của tác phẩm, tự tin chinh phục mọi đề thi.
