Tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương
Trước khi bắt đầu soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương, ta cần tìm hiểu về tác giả và tác phẩm.
Tác giả
Nguyễn Dữ, còn được biết đến với tên Nguyễn Tự (chưa rõ năm sinh và năm mất) là người huyện Trường Tân, nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Ông là học trò của Tuyết Giang Phu Tử - Nguyễn Bỉnh Khiêm và là con cả của Tiến sĩ Nguyễn Tường Phiêu. Truyền thuyết còn kể rằng Nguyễn Dữ cũng từng là học trò của Nguyễn Bỉnh Khiêm và Nguyễn Phùng Khoang.
Nguyễn Dữ đã đỗ Hương Tiến và từng làm quan dưới triều nhà Mạc, sau đó giữ chức tri huyện thời nhà Lê. Tuy nhiên, vì bất mãn với thời cuộc, ông xin về quê để chăm sóc mẹ và sống ẩn cư trong núi rừng Thanh Hóa.
Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông - "Truyền kỳ mạn lục" bao gồm những ghi chép tản mạn về các câu chuyện kỳ lạ được lưu truyền trong dân gian. Ông đã viết tác phẩm này trong thời gian sống ẩn cư tại núi xứ Thanh. "Truyền kỳ mạn lục" bao gồm tổng cộng hai mươi truyện và được viết hoàn toàn bằng chữ Hán.
Tác phẩm
Nguyễn Dữ đã thể hiện nghệ thuật văn chương của mình trong bài Chuyện người con gái Nam Xương như thế nào? Thông tin về tác phẩm trong Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương sẽ trình bày rõ chi tiết này. Chuyện người con gái Nam Xương là một phần của tác phẩm "Truyền kỳ mạn lục" (ghi chép tản mạn về những điều kỳ lạ được lưu truyền), được viết vào thế kỷ XVI. Truyện này bắt nguồn từ câu chuyện cổ dân gian "Vợ chàng Trương" và là truyện thứ 16 trong tổng số 20 truyện của "Truyền kỳ mạn lục".
"Truyền kỳ mạn lục" là một tác phẩm viết bằng chữ Hán, tập hợp những ghi chép tản mạn về các câu chuyện kỳ lạ được lưu truyền trong dân gian. Tác phẩm này chịu ảnh hưởng từ thể loại truyền kỳ của Trung Quốc, vốn thường chứa đựng các yếu tố kỳ ảo và hoang đường.
Nhân vật chính trong các truyện thường là những người phụ nữ bất hạnh, khao khát hạnh phúc nhưng bị các thế lực bạo tàn và lễ giáo khắc nghiệt đẩy vào những hoàn cảnh éo le, oan khuất và bi thương.
Khi soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương, ta có thể chia bố cục thành 3 đoạn:
- Đoạn 1: Từ đầu đến "như đối với cha mẹ đẻ mình" – miêu tả cuộc hôn nhân giữa Vũ Nương và Trương Sinh, biến cố chia ly và phẩm hạnh của Vũ Nương khi chồng ra trận.
- Đoạn 2: Tiếp theo đến "nhưng việc trót đã qua rồi" – kể về nỗi oan khuất và cái chết thương tâm của Vũ Nương.
- Đoạn 3: Phần còn lại – Vũ Nương ở Thủy Cung và quá trình giải oan cho nàng.
Tóm tắt nội dung
Tóm tắt nội dung là phần không thể thiếu trong cấu trúc soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương.
Câu chuyện kể về Vũ Thị Thiết, một người con gái quê ở Nam Xương, nổi tiếng với tính tình thùy mị, nết na. Sau khi kết hôn với Trương Sinh, chồng nàng phải ra chiến trận, để lại nàng ở nhà phụng dưỡng mẹ già và nuôi con nhỏ. Để dỗ con, nàng thường chỉ bóng trên tường và bảo đó là cha của bé.
Khi Trương Sinh trở về, đứa con đã biết nói và ngây thơ kể với cha về người đêm đêm vẫn đến nhà. Trương Sinh - vốn có tính ghen tuông liền mắng nhiếc và đuổi vợ đi. Vì quá đau đớn và phẫn uất, Vũ Nương đã chạy ra bến Hoàng Giang tự vẫn. Đến khi Trương Sinh nhận ra nỗi oan của vợ thì đã muộn màng, chàng lập đàn giải oan cho nàng.
Giá trị nội dung và nghệ thuật
Về giá trị nội dung:
Trong "Chuyện người con gái Nam Xương", tác giả không chỉ tôn vinh vẻ đẹp tâm hồn truyền thống của người phụ nữ Việt Nam mà còn diễn tả sâu sắc niềm cảm thương đối với số phận bi kịch của họ. Tác phẩm đồng thời lên án tư tưởng trọng nam khinh nữ và lễ giáo khắc nghiệt trong xã hội phong kiến.
Về giá trị nghệ thuật:
Về giá trị nghệ thuật trong soạn bài chuyện người con gái Nam Xương, truyện được viết bằng chữ Hán và xây dựng với sự kết hợp tinh tế giữa yếu tố hiện thực, yếu tố kì ảo và yếu tố hoang đường. Cách thức kể chuyện trong tác phẩm không chỉ tạo nên sự sống động mà còn thành công trong việc xây dựng những nhân vật có sức thu hút mạnh mẽ.
Hướng dẫn soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương
Để xây dựng một nền tảng kiến thức vững chắc về tác phẩm này, học sinh cần kết hợp việc soạn bài theo sách giáo khoa với việc bổ sung các câu hỏi trong phần luyện tập.
Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương trong SGK
Câu 1 (T51 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1):
Bố cục văn bản gồm 3 phần:
- Phần 1: Cuộc đời Vũ Nương từ khi được gả vào nhà Trương Sinh cho đến trước khi Trương Sinh trở về.
- Phần 2: Nỗi oan khuất của Vũ Nương.
- Phần 3: Quá trình giải oan cho Vũ Nương.
Nhờ có bố cục rõ ràng 3 phần như vậy, quá trình soạn bài chuyện người con gái Nam Xương sẽ được tiến hành cụ thể và chi tiết hơn.
Câu 2 (T51 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1):
Trong mối quan hệ vợ chồng hàng ngày, Vũ Nương luôn giữ gìn khuôn phép và không bao giờ để cho vợ chồng rơi vào tình trạng xung đột.
Trong tình huống chia ly, khi Trương Sinh phải ra chiến trận, Vũ Nương không ngừng mong đợi an yên cho cả nhà và chỉ cầu chồng mang về hai chữ "bình yên".
Trong những ngày xa chồng, Vũ Nương tỏ ra là người mẹ hiền dịu, con dâu hiếu thảo, ân cần và chu đáo trong việc chăm sóc mẹ chồng. Nàng dành thời gian lễ bái thần phật và lấy lời ngọt ngào để an ủi bà. Khi mẹ chồng qua đời, nàng chăm lo mọi chi tiết trong ma chay và tế lễ như đối với cha mẹ ruột của mình.
Khi bị chồng nghi ngờ và không thể giải thích rõ ràng cho chồng, Vũ Nương đã nỗ lực mọi cách để làm sáng tỏ tấm lòng của mình. Trong hoàn cảnh khó khăn, nàng đã chọn bến sông Hoàng Giang để chứng minh tấm lòng trong sạch.
Tóm lại, thông qua các tình huống và hoàn cảnh khác nhau, tác giả đã khắc họa hình ảnh Vũ Nương là người vợ thương chồng, người con dâu hiếu thảo, người phụ nữ hiền thục, biết trân trọng danh dự, phẩm hạnh và quyết tâm bảo vệ sự trong sạch của mình. Đây được xem là ý quan trọng trong nội dung soạn bài chuyện người con gái Nam Xương.
Câu 3 (T51 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1):
Trương Sinh tỏ ra quá đa nghi, hay ghen tuông và có tính gia trưởng, độc đoán. Anh không cho Vũ Nương cơ hội để trình bày và làm sáng tỏ.
Trong một xã hội như vậy, số phận của phụ nữ thường bị bấp bênh, mong manh và bi thảm. Họ không chỉ thiếu sự bênh vực và che chở mà còn phải đối mặt với sự bất công và vô lý.
Câu 4 (T51 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1):
- Tình huống trong truyện đầy bất ngờ và căng thẳng.
- Tâm lý nhân vật được phát triển hợp lý từ khởi đầu đến đỉnh điểm.
- Các chi tiết như cái bóng xuất hiện đã đẩy kịch tính lên đến cao trào.
Câu 5 (T51 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1):
Soạn bài chuyện người con gái Nam Xương, trong truyện có những yếu tố truyền kỳ như sau:
- Phan Lang lạc vào động rùa của Linh Phi, được tiếp đãi tiệc yến và gặp Vũ Nương - người đã qua đời trong làng, rồi được sứ giả của Linh Phi dẫn về thế giới thường.
- Hình ảnh Vũ Nương hiện ra sau khi Trương Sinh lập đàn giải oan.
Ý nghĩa của những yếu tố này:
- Hoàn chỉnh thêm phẩm chất đẹp của Vũ Nương - một người khát khao được công nhận sự trong sạch.
- Thể hiện ước mơ của nhân dân rằng người tốt được minh oan, được đền bù xứng đáng.
- Diễn tả sâu sắc niềm cảm thương với số phận của người phụ nữ trong thời kỳ phong kiến.
Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương phần luyện tập
Vũ Thị Thiết - hay còn gọi là Vũ Nương, là một người phụ nữ xinh đẹp và tốt bụng. Nàng được Trương Sinh, con trai của một gia đình giàu có nhưng có thói hay ghen cưới về làm vợ. Cuộc sống của họ bắt đầu khi Trương Sinh phải đi lính và Vũ Nương ở nhà chăm sóc mẹ chồng chu đáo cũng như nuôi dạy con cái. Nàng không chỉ chăm sóc gia đình mà còn lo lắng và lo việc ma chay khi mẹ chồng qua đời.
Khi Trương Sinh trở về, một bi kịch khác lại ập đến khi đứa con không nhận cha và nói cho cha nghe người đêm đêm hay xuất hiện. Trương Sinh vốn đã nghi ngờ và ghen tuông lại tin vô cớ vào những lời ngây thơ của con trẻ. Vũ Nương cố gắng giải thích nhưng không được chồng chấp nhận. Bị đẩy vào bước đường cùng, nàng quyết định tự vẫn bằng cách nhảy sông để chứng minh sự trong sạch.
Phan Lang - một người trong làng gặp nạn được Linh Phi cứu và đưa xuống Thủy cung, nhờ vậy mới gặp được Vũ Nương và giúp Trương Sinh giải oan cho vợ. Tuy nhiên, Vũ Nương đã rời khỏi dương gian và không quay trở lại, để lại câu chuyện về sự khắc nghiệt của xã hội phong kiến đối với những người phụ nữ như nàng.
Bài tập liên hệ
Việc soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương thôi là chưa đủ, để vận dụng tốt kiến thức cũng như những giá trị của tác phẩm, bạn nên làm thêm phần bài tập liên hệ nhé.
Viết đoạn văn ngắn (<150 từ) làm rõ mối liên hệ giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm với thực tế ngày nay
Tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" với những câu chuyện về sự bất công, nỗi đau của nhân vật chính Vũ Nương vẫn mang lại những thông điệp sâu sắc và gắn kết với hiện thực ngày nay. Qua việc khắc họa số phận bi kịch của Vũ Nương, tác giả đã làm nổi bật những giá trị nhân đạo như lòng trắc ẩn, sự hy sinh và lòng hiếu thảo nhưng cũng phản ánh sự bất công và hà khắc của xã hội phong kiến.
Ngày nay, tác phẩm vẫn gợi nhắc đến những vấn đề xã hội như bạo lực gia đình, nghĩa vụ của người vợ và vai trò của phụ nữ trong gia đình. Nó khuyến khích người đọc suy ngẫm về sự đối xử công bằng cũng như cần thiết để bảo vệ danh dự và phẩm chất trong mối quan hệ con người. Tác phẩm vẫn còn giá trị đến ngày hôm nay và có thể áp dụng vào hiện thực xã hội hiện nay để khuyến khích sự công bằng và nhân ái.
Nhân vật nào trong tác phẩm khiến bạn ấn tượng nhất? Vì sao?
Nhân vật Vũ Nương là người để lại ấn tượng nhất trong tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương". Vẻ đẹp của nàng, sự hiền từ và sự hy sinh vì gia đình đã thể hiện một con người với phẩm hạnh và lòng trắc ẩn sâu sắc. Vũ Nương không chỉ là một người vợ yêu thương chồng con mà còn là người con hiếu thảo, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ danh dự và lòng trong sạch của mình. Nàng đã đối mặt với nhiều thử thách và bất công trong cuộc đời nhưng vẫn giữ vững tinh thần và tấm lòng son sắt, điển hình cho những giá trị truyền thống và nhân đạo mà tác phẩm muốn nhấn mạnh.
Hãy sáng tác một đoạn kết khác cho tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương"
Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương đã giúp học sinh có cái nhìn tổng quan và khơi gợi sự sáng tạo văn chương trong mỗi người. Dưới đây là một đoạn kết khác cho tác phẩm bạn có thể tham khảo.
Trương Sinh sau khi thấu hiểu sự oan nghiệt của Vũ Nương và lòng trắc ẩn của vợ mình, chàng quyết định cống hiến cho dân làng Nam Xương. Chàng giúp người dân xây dựng một ngôi làng bình yên và hạnh phúc, nơi mà mọi người được sống trong sự công bằng và tôn trọng.
Mặc dù Vũ Nương đã rời khỏi nhân gian nhưng vẻ đẹp của nàng vẫn luôn hiện diện trong làng Nam Xương. Mỗi khi trăng rằm lên cao, người dân thường thấy hình bóng nàng ẩn hiện trong sương khói. Câu chuyện về Vũ Nương đã trở thành huyền thoại, là nguồn cảm hứng về lòng hiếu thảo và lòng trắc ẩn trong lòng mỗi người dân Nam Xương.
Với tinh thần giữ vững ngọn lửa yêu nước và tình cảm với vợ, Trương Sinh giúp người dân Nam Xương trở nên thịnh vượng và tiếp tục ghi dấu bằng những hành động nhân ái và công bằng. Ít lâu sau, Trương Sinh qua đời, câu chuyện về người con gái Nam Xương vẫn gắn bó với làng quê và mãi được lưu truyền lại cho hậu thế.
Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương trước khi học toàn bộ văn bản là rất cần thiết. Việc này giúp học sinh nắm vững kiến thức nền tảng cũng như cung cấp những thông tin cần thiết để tiếp thu bài học một cách hiệu quả. Ngoài ra, học sinh nên tìm hiểu và đọc thêm nhiều tác phẩm khác để có những cách diễn đạt và cảm nhận hay trong các kỳ thi.
