Tìm hiểu về tác giả Đa-ni-en Gốt-li-ép và tác phẩm Bản đồ dẫn đường
Nắm được khái quát thông tin về tác giả và nội dung chính của tác phẩm là “nền tảng” giúp quá trình soạn bài Bản đồ dẫn đường dễ dàng hơn.
Tác giả Đa-ni-en Gốt-li-ép
Đa-ni-en Gốt-li-ép (Daniel Gottlieb) là một nhà tâm lý học và tác giả người Mỹ nổi tiếng với các tác phẩm giàu tính nhân văn, sâu sắc về tâm lý và triết lý cuộc sống. Ông cũng là một chuyên gia trong lĩnh vực trị liệu tâm lý và tư vấn gia đình.
Một số nét nổi bật về Đa-ni-en Gốt-li-ép:
- Cuộc đời của tác giả có một bước ngoặt lớn khi ông gặp phải tai nạn giao thông nghiêm trọng vào năm 1979 khiến ông bị liệt tứ chi. Từ sau sự kiện này, ông tiếp tục làm việc với tư cách là nhà trị liệu tâm lý và viết sách, chia sẻ những bài học sâu sắc từ chính trải nghiệm cá nhân.
- Đa-ni-en Gốt-li-ép nổi bật với phong cách viết chân thành, đầy cảm xúc và triết lý. Các tác phẩm của ông thường là những cuộc đối thoại hoặc suy ngẫm về các vấn đề trong cuộc sống như tình yêu thương, khổ đau, lòng trắc ẩn và khả năng vượt qua nghịch cảnh.
- Ông nổi tiếng với cuốn sách Letters to Sam (Những lá thư gửi cho Sam) - một cuốn sách được viết dưới dạng thư gửi cho cháu trai của ông là Sam - người mắc chứng tự kỷ. Trong những lá thư này, Đa-ni-en chia sẻ về các bài học quý giá trong cuộc sống, cách chấp nhận, yêu thương bản thân và người khác.
Tác phẩm Bản đồ dẫn đường
Soạn bài Bản đồ dẫn đường không thể thiếu thông tin về tác phẩm. "Bản đồ dẫn đường" của tác giả Đa-ni-en Gốt-li-ép là một tác phẩm nằm trong chương trình Ngữ văn lớp 7 theo bộ sách "Kết nối tri thức. Tác phẩm được sáng tác sau khi tác giả bị tai nạn vào năm 1979 - khi Đa-ni-en Gốt-li-ép mất đi khả năng di chuyển nhưng vẫn tiếp tục làm việc trong lĩnh vực tâm lý học và trị liệu tâm lý. Đây là một câu chuyện đặc biệt dưới hình thức những lá thư người ông bị liệt viết cho đứa cháu trai của mình.
Tóm tắt nội dung chính Bản đồ dẫn đường
Tác phẩm được viết dưới hình thức một bức thư của ông (người kể chuyện) gửi đến cháu trai của mình. Trong bức thư, người ông chia sẻ những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống, khó khăn và cách đối mặt với những thách thức.
Ông nhấn mạnh rằng cuộc sống có thể đầy rẫy những thử thách và trở ngại, nhưng điều quan trọng là phải học cách chấp nhận và đối mặt với chúng bằng sự dũng cảm và lạc quan. Ông khuyên cháu trai hãy nhìn vào bên trong bản thân mình, tìm ra con đường của chính mình và đừng để bản thân lạc lối trong những khó khăn của cuộc sống.
Ông sử dụng hình ảnh "bản đồ dẫn đường" để biểu tượng hóa quá trình tìm kiếm và định hướng trong cuộc sống, nhấn mạnh rằng mỗi người phải tự vẽ nên "bản đồ" của mình thông qua trải nghiệm, lòng kiên nhẫn và sự đồng cảm với bản thân cũng như với người khác.
Những thông điệp mà tác giả gửi gắm không chỉ là lời khuyên cho cháu trai mà còn là những bài học quý giá về tình yêu thương, lòng dũng cảm, sự kiên trì và cách tìm thấy ý nghĩa trong những thử thách mà cuộc sống mang lại. Đây cũng là những nội dung cần lưu ý xuyên suốt quá trình soạn bài Bản đồ dẫn đường.
Hướng dẫn soạn bài Bản đồ dẫn đường chi tiết, đầy đủ bộ sách Kết nối tri thức
Soạn bài Bản đồ dẫn đường lớp 7 - sách Kết nối tri thức bao gồm việc thực hiện các yêu cầu trước, trong và sau khi đọc văn bản.
Soạn bài Bản đồ dẫn đường - Trước khi đọc
Câu 1 (Trang 56 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2): Vì sao khách du lịch thường chuẩn bị một tấm bản đồ trước khi đến một miền đất lạ?
Gợi ý trả lời: Khách du lịch thường chuẩn bị một tấm bản đồ trước khi đến một miền đất lạ để định hướng và khám phá dễ dàng hơn trong môi trường mới.
Câu 2 (Trang 56 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2): Đến với tương lai, mỗi người phải tự tìm cho mình một “con đường” hay đã có con đường do ai đó vạch sẵn?
Gợi ý trả lời: Đến với tương lai, mỗi người phải tự tìm cho mình một "con đường" dựa trên trải nghiệm cá nhân, chứ không thể chỉ đi theo con đường do ai đó vạch sẵn. Con đường ấy phản ánh sự lựa chọn và quyết định riêng của mỗi người.
Soạn bài Bản đồ dẫn đường - Đọc văn bản
Thực hiện các yêu cầu trong quá trình đọc văn bản:
Theo dõi: Văn bản được mở đầu bằng cách kể lại một câu chuyện có tính ngụ ngôn (Trang 56 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2).
Gợi ý: Có một câu chuyện ngụ ngôn kể về một người đánh mất chìa khóa của mình. Mặc dù lần cuối cùng anh nhìn thấy chìa khóa là gần cửa ra vào, nhưng anh và những người khác lại chỉ tập trung tìm kiếm dưới ánh sáng của đèn đường.
Theo dõi: Cách giải thích hình ảnh “tấm bản đồ dẫn đường” (Trang 56 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2).
Gợi ý: Bản đồ định hướng là cách nhìn nhận về cuộc sống, trong đó thể hiện cả quan điểm về con người và thế giới xung quanh.
Theo dõi: Vai trò của “tấm bản đồ” đối với đường đời của con người (Trang 57 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2)
Gợi ý: Tấm bản đồ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định thành công hay thất bại của chúng ta trong cuộc sống.
Theo dõi: Những khó khăn của “ông” khi tìm kiếm “tấm bản đồ” cho mình (Trang 57 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2).
Gợi ý: Ông cảm thấy mình không giống như các thành viên trong gia đình mình.
Theo dõi: Cách kết thúc văn bản (Trang 58 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2).
Gợi ý: Người ông khuyên cháu hãy dựa vào bản đồ do chính cháu tạo ra từ những trải nghiệm cá nhân của mình.
Soạn bài Bản đồ dẫn đường - Sau khi đọc
Bạn có thể tham khảo hướng dẫn trả lời các câu hỏi ở phần cuối bài - sau khi đọc:
Câu 1 (Trang 58 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Nêu tác dụng của cách mở đầu văn bản bằng việc kể lại câu chuyện có tính chất ngụ ngôn.
Gợi ý: Mở đầu văn bản bằng cách kể một câu chuyện ngụ ngôn có tác dụng thu hút người đọc và kích thích họ suy ngẫm về ý nghĩa sâu xa của câu chuyện. Điều này tạo ra sự hứng thú và sự chú ý từ người đọc đối với nội dung văn bản.
Câu 2 (Trang 58 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Từ cách tìm chìa khóa rất kì khôi của người đàn ông trong câu chuyện, tác giả liên hệ đến vấn đề gì?
Gợi ý: Từ việc người đàn ông trong câu chuyện tìm chìa khóa một cách rất lạ lùng, tác giả gợi ý rằng câu trả lời cho những vấn đề mà chúng ta gặp phải đôi khi cần được tìm ra từ bên trong chính bản thân mình thay vì dựa vào yếu tố bên ngoài.
Câu 3 (Trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Trong văn bản, tác giả lí giải về hai khía cạnh của hình ảnh ẩn dụ “tấm bản đồ”. Khi bàn về hai khía cạnh đó, tác giả dùng những lí lẽ và bằng chứng nào để thuyết phục người đọc?
Gợi ý: Trong văn bản, tác giả giải thích hai khía cạnh của hình ảnh ẩn dụ "tấm bản đồ" và sử dụng các lý lẽ cùng bằng chứng để thuyết phục người đọc:
Khía cạnh 1: Tấm bản đồ là cách nhìn nhận về người khác.
- Lý lẽ: Cách nhìn nhận này được hình thành từ ảnh hưởng của cha mẹ, sau đó được điều chỉnh qua kinh nghiệm sống, tôn giáo và trải nghiệm cá nhân.
- Bằng chứng: Khi còn nhỏ, tác giả nhận thấy bố mẹ luôn coi cuộc đời đầy rủi ro, nhưng ông thì không chia sẻ cùng quan điểm đó.
Khía cạnh 2: Tấm bản đồ còn là cách tự nhận thức về bản thân.
- Lý lẽ: Các câu trả lời cho những câu hỏi tự nhận thức sẽ hình thành quan điểm của chúng ta về cuộc sống, ảnh hưởng lớn đến thành công và thất bại của chúng ta.
- Bằng chứng: Tác giả đã trải qua giai đoạn khó khăn, không biết mình có phải quá ngây thơ không. Sau một tai nạn, ông đã tìm hiểu sâu về bản thân và ý nghĩa cuộc sống qua sự tĩnh tâm và suy ngẫm.
Câu 4 (Trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Cháu biết không, tấm bản đồ của ông lúc ấy thật sự rất bế tắc - “ông” đã tâm sự với “cháu” như vậy. Theo em, vì sao “ông” bế tắc trong việc tìm kiếm tấm bản đồ của riêng mình. Kinh nghiệm ấy của “ông” có giúp “cháu” rút ra được bài học gì”?
Gợi ý: Người ông tâm sự với cháu: Cháu biết không, tấm bản đồ của ông lúc ấy thật sự bế tắc - Theo em, "ông" cảm thấy bế tắc trong việc tìm ra con đường của riêng mình vì bố mẹ ông đã luôn chỉ dẫn sẵn lối đi theo ý họ, khiến ông không hiểu rõ bản thân và ý nghĩa thực sự của cuộc sống.
Câu 5 (Trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Trong hai ý kiến khác nhau sau đây, em tán đồng với ý kiến nào? Vì sao?
a. Cuộc sống chỉ toàn những chuỗi lo âu, đau khổ, còn niềm vui thì hiếm hoi và dễ dàng vụt mất như cánh chim trời!
b. Cuộc sống là một món quà quý giá mà chúng ta phải trân trọng.
Gợi ý: Em hoàn toàn đồng ý với quan điểm thứ hai, vì theo quan điểm của em, cuộc sống có tươi đẹp hay không phụ thuộc vào cách mỗi người đón nhận và sống với nó. Cá nhân em luôn nhìn nhận cuộc sống tràn đầy màu sắc và tươi vui.
Câu 6 (Trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc lời khuyên của “ông” dành cho “cháu” ở phần cuối văn bản, em rút ra điều gì cho bản thân?
Gợi ý: Em nhận thấy rằng ta luôn phải tin tưởng vào năng lực của bản thân và tự bước đi trên con đường của chính mình.
Kết nối đọc - viết
Soạn bài Bản đồ dẫn đường phần Kết nối đọc viết (Trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Trên “con đường” đi tới tương lai của bản thân, “tấm bản đồ” có vai trò như thế nào? Hãy trả lời câu hỏi trên đây bằng một đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu).
Gợi ý: Trên “con đường” đi tới tương lai của mỗi người, “tấm bản đồ” đóng vai trò như một công cụ định hướng, giúp ta xác định được mục tiêu và hướng đi đúng đắn. Nó không chỉ là những kế hoạch, định hướng mà ta đã vạch ra mà còn là những giá trị, bài học đã học được từ cuộc sống. “Tấm bản đồ” cũng giúp ta nhận biết các chông gai, khó khăn để chuẩn bị tinh thần vượt qua. Tuy nhiên, con đường thực sự mà ta đi không phải lúc nào cũng hoàn toàn theo bản đồ, bởi cuộc sống luôn có những điều bất ngờ. Điều quan trọng là ta cần biết điều chỉnh và linh hoạt trước những thay đổi nhưng vẫn giữ vững mục tiêu và niềm tin vào bản thân.
Bài tập liên hệ
Bên cạnh trả lời các câu hỏi soạn bài Bản đồ dẫn đường, học sinh có thể mở rộng ý và liên hệ với vấn đề khác trong cuộc sống.
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6-8 câu) liên hệ những bài học từ văn bản "Bản đồ dẫn đường" với trải nghiệm cá nhân của em.
Gợi ý: Đọc và soạn bài Bản đồ dẫn đường, em cảm nhận sâu sắc hơn về cách đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống. Giống như người ông trong câu chuyện, em đã từng trải qua một thời gian khó khăn khi em phải đối diện với thất bại trong học tập. Những áp lực và lo âu khiến em cảm thấy lạc lối, nhưng em nhận ra rằng giống như ông, em cần phải tin tưởng vào khả năng của mình và tự vẽ ra con đường đi tiếp. Thay vì chùn bước, em đã lên kế hoạch học tập lại từ đầu, từng bước điều chỉnh và thay đổi phương pháp học của mình. Bài học về sự kiên trì và tinh thần lạc quan từ tác phẩm đã giúp em vượt qua giai đoạn khó khăn đó và tiếp tục hành trình hướng đến tương lai.
Bản đồ dẫn đường là một văn bản hay ý nghĩa với thông điệp rất rõ ràng. Hi vọng với những hướng dẫn soạn bài Bản đồ dẫn đường chi tiết, học sinh có thể dễ dàng hơn trong việc tiếp cận và hiểu rõ bài học này.
