Hướng dẫn soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông đầy đủ, chi tiết

Tìm hiểu chung về tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông”

Bài soạn văn 11 Ai đã đặt tên cho dòng sông đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi đọc. Để hiểu sâu sắc tác phẩm, chúng ta cần chuẩn bị những kiến thức cơ bản về tác giả cũng như hoàn cảnh sáng tác, bố cục và giá trị nội dung của tác phẩm.

Tác giả

Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh năm 1937 tại thành phố Huế, từ làng Bích Khê, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông học hết trung học tại Huế rồi tiếp tục theo học tại Đại học Sư phạm Sài Gòn và tốt nghiệp năm 1960, sau đó lại tốt nghiệp Đại học Huế năm 1964.

Năm 1966, ông lên chiến khu, tham gia kháng chiến chống Mỹ với các hoạt động văn học nghệ thuật. Ông từng đảm nhiệm vai trò Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật Bình - Trị - Thiên và là Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt. Hoàng Phủ Ngọc Tường nổi tiếng là một nhà văn chuyên viết bút ký, các tác phẩm của ông mang sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị luận sắc bén và suy tư sâu sắc, được xây dựng trên nền tảng kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử và địa lí.

Một số tác phẩm nổi bật của ông bao gồm: "Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu" (1971), "Rất nhiều ánh lửa" (1979), "Ai đã đặt tên cho dòng sông" (1986) và "Hoa trái quanh tôi" (1995).

Tác phẩm

Tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông” được sáng tác tại Huế vào ngày 4 tháng 1 năm 1981, sau đó được xuất bản trong tập sách cùng tên. Tác phẩm bút ký này được chia làm ba phần, đoạn trích trong sách giáo khoa nằm ở phần đầu tiên.

Bố cục: Đoạn trích "Ai đã đặt tên cho dòng sông" được học trong Ngữ văn lớp 11 có bố cục chia thành 2 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “mãi mãi chung tình với quê hương xứ sở” – miêu tả hành trình của sông Hương.
• Phần 2: Phần còn lại – sông Hương trong bối cảnh lịch sử và thơ ca.

Tóm tắt nội dung

Trong đoạn trích này, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã miêu tả dòng sông Hương như một món quà thơ mộng mà thiên nhiên dành riêng cho mảnh đất Huế trữ tình. Sông Hương hiện lên với vẻ đẹp hoang dã như một cô gái Digan khi thì dịu dàng, thơ mộng. Dòng sông ấy mang trong mình tính cách đa dạng, vừa mạnh mẽ nhưng cũng không kém phần mềm mại, duyên dáng. Với vẻ đẹp riêng biệt, sông Hương không bao giờ trùng lặp trong cảm hứng của các nghệ sĩ, dù ở thời kỳ hiện đại hay thời phong kiến xa xưa. Sông Hương là minh chứng cho cảnh quan tuyệt đẹp và sự gắn kết sâu sắc với lịch sử, văn hóa dân tộc, xứng đáng được gọi là "dòng sông huyền thoại, nơi nuôi dưỡng tâm hồn của đất nước."

Giá trị nội dung

Ai đã đặt tên cho dòng sông được viết với văn phong thanh tao, cảm xúc tinh tế, và sự hiểu biết sâu rộng, tạo nên sự cuốn hút đặc biệt. Đoạn trích thể hiện rõ nét vẻ đẹp của sông Hương và xứ Huế, qua đó tác giả bày tỏ tình yêu và niềm tự hào đối với Huế, dòng sông và cả đất nước. Tác phẩm truyền tải thông điệp về tình yêu và sự trân trọng đối với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, nét đẹp văn hóa truyền thống, cũng như sự nhạy cảm và tinh tế trong cách nhìn nhận cuộc sống.

Giá trị nghệ thuật

Ai đã đặt tên cho dòng song được viết theo thể loại tùy bút với đặc trưng riêng. Ngôn từ giàu cảm xúc, liên tưởng độc đáo tạo nên một hình ảnh sống động về dòng sông có linh hồn và sự sống, từ đó tăng thêm sức hút và cảm hứng cho người đọc.

Hướng dẫn soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông Kết nối tri thức

Dưới đây là phần hướng dẫn soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông chi tiết theo bộ sách Kết nối tri thức:

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần trước khi đọc

Câu 1 (trang 35 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Kể một kỉ niệm với dòng sông mà bạn từng biết?

Gợi ý trả lời:

Tôi nhớ rõ những rặng tre xanh mướt bao quanh dòng sông, tạo nên cảnh quan yên bình. Sông nhỏ uốn lượn, nước trong xanh vào mùa hè, vàng đục mùa mưa. Trên bãi sông, trẻ con chúng tôi thường thả diều, chơi đùa, bơi lội. Mùa đông, sông tĩnh lặng, chỉ có lục bình trôi chậm. Dòng sông quê hương gắn bó với bao kỉ niệm tuổi thơ và là phần không thể thiếu trong ký ức của tôi.

Khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông ở câu hỏi này, học sinh có thể dự vào kiến thức và trải nghiệm riêng của bản thân để trả lời cho tốt nhất.

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Chia sẻ ấn tượng của bạn về hình ảnh một dòng sông được tái hiện trong tác phẩm văn học hoặc các loại hình nghệ thuật khác (âm thanh, hội họa, điện ảnh,...).

Gợi ý trả lời:

Sông Đà trong “Người lái đò sông Đà” của Nguyễn Tuân, sông Trà Bồng trong “Nhớ con sông quê hương” của Tế Hanh và sông Đuống trong “Bên kia sông Đuống” của Hoàng Cầm đều là những tác phẩm nổi bật trong thơ ca Việt Nam, để lại ấn tượng sâu sắc cho em với hình ảnh đầy cảm xúc và tính nghệ thuật cao.

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần đọc văn bản

Câu 1 (trang 35 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2) Hình ảnh sông Hương ở thượng nguồn

Sông Hương ở thượng nguồn hiện lên vừa hoang dại, mãnh liệt như một bản trường ca, vừa trữ tình, dịu dàng như giữa đỗ quyên rừng.

Câu 2 (trang 35 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2) Nét độc đáo trong cách ví von, so sánh

Sông Hương được ví như “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”, thể hiện vẻ đẹp tự nhiên, hoang sơ, ít bị tác động bởi con người, mang đến một sức sống mãnh liệt, cá tính.

Câu 3 (trang 36 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2) Hình ảnh sông Hương khi ra giữa đồng bằng và ở ngoại vi thành phố Huế

Khi ra đồng bằng, sông Hương trở nên dịu dàng và trí tuệ, được ví như “người mẹ phù sa”, uốn lượn mềm mại. Khi vào thành phố Huế, sông Hương dịu dàng, thanh thản, tạo nên bức tranh thơ mộng với cầu Tràng Tiền và Cồn Hến.

Câu 4 (trang 36 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2) Hình ảnh sông Hương trong lòng thành phố Huế

Sông Hương trong thành phố Huế trở nên tĩnh lặng, uyển chuyển hơn, chảy theo hướng thẳng, hòa quyện cùng cầu Tràng Tiền, làm nổi bật vẻ đẹp cổ kính của thành phố.

Câu 5 (trang 37 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2) Cách đối sánh để làm nổi bật nhịp chảy đặc biệt của sông Hương

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, ta cảm nhận được sông Hương chảy chậm rãi như một điệu slow tình cảm, được cảm nhận qua ánh hoa đăng vào đêm hội.

Câu 6 (trang 38 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2) Sự gắn bó của sông Hương với âm nhạc cổ điển Huế

Sông Hương là nguồn cảm hứng không ngừng cho thơ ca và âm nhạc cổ điển Huế, được ví như “một tài nữ đánh đàn” với điệu chảy lặng lờ, làm nổi bật sự khác biệt của sông Hương so với các dòng sông khác.

Câu 7: Sông Hương trong dòng chảy lịch sử: (trang 39 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2)

Sông Hương như một dũng sĩ đã chứng kiến và góp phần vào các sự kiện lịch sử quan trọng, từ bảo vệ biên giới Đại Việt đến các cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc.

Câu 8 (trang 39 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2) Sông Hương trong cảm hứng của các nhà thơ

Sông Hương là nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca, thể hiện vẻ đẹp đa dạng từ trữ tình, triết lý đến cổ kính, từ màu sắc của nền trời đến vẻ đẹp trầm mặc của rừng thông và lăng mộ.

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần sau khi đọc

Câu 1 (trang 40 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Những đặc tính tự nhiên nào của sông Hương được tác giả chú ý làm nổi bật trong văn bản? Chỉ ra các đoạn văn tiêu biểu nói về từng đặc tính của sông Hương.

Gợi ý trả lời:

- Sông Hương ở thượng nguồn có dòng chảy mãnh liệt, cuộn xoáy, vừa dịu dàng, say đắm trong không gian hùng vĩ của rừng Trường Sơn.

- Ra khỏi vùng núi, sông Hương đột ngột chuyển dòng liên tục giữa những dãy đồi, tạo vẻ đẹp cổ kính.

- Khi vào thành phố Huế, sông Hương trôi chậm, như mặt hồ yên tĩnh.

Các đoạn tiêu biểu:

- Đoạn 1: Từ “Trong những dòng sông đẹp ở các nước"... đến "chân núi Kim Phụng": nói về đặc tính thượng nguồn.

- Đoạn 2: Từ “Phải nhiều thế kỉ qua đi” đến "trung du bát ngát tiếng gà": làm nổi bật sự đổi dòng đột ngột và liên tục trong hành trình chảy về thành phố Huế.

Câu 2 (trang 40 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Với “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”, tác giả đã nhìn sông Hương như một con người có tính cách, tình cảm riêng. Hãy tìm trong đoạn trích một số chi tiết thể hiện điều đó và phân tích nét độc đáo của nghệ thuật so sánh, nhân hoá đã được nhà văn sử dụng khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông.

Gợi ý trả lời:

- Sông Hương như cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại.

- Sông Hương trở thành người tài nữ đánh đàn đêm khuya.

Khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, ta thấy Hoàng Phủ Ngọc Tường nhân hóa sông Hương với chất nữ tính, thể hiện qua hình ảnh cô gái phóng khoáng, mơ màng và dịu dàng. So với sông Đà, sông Hương có tính cách nữ tính, đa cảm hơn, gắn liền với vẻ đẹp và tình yêu của xứ Huế.

Câu 3 (trang 41 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Sông Hương có mối quan hệ gắn bó như thế nào với thành phố Huế trong cảm nhận của tác giả? Hãy phân tích một số hình ảnh, chi tiết để làm rõ mối quan hệ đặc biệt này.

Gợi ý trả lời:

- Sông Hương thuộc về thành phố Huế, như một cuộc tình có ý thức.

- Sông Hương như người con gái e thẹn khi gặp Huế.

- Sông Hương mang vẻ đẹp cổ xưa, yên tĩnh, giống như một mặt hồ.

Phân tích: Sông Hương gắn bó với Huế như một người yêu thương, gần gũi, với những hình ảnh tình tứ, lắng đọng, tạo nên vẻ đẹp trầm lặng và thơ mộng cho thành phố.

Câu 4 (trang 41 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Trong văn bản, có hai phương diện đáng chú ý: những thông tin khách quan về sông Hương và cảm xúc của tác giả về con sông này. Theo bạn, nội dung nào nổi trội hơn? Cơ sở nào giúp bạn xác định như vậy?

Gợi ý trả lời:

Theo em, phương diện cảm xúc nổi trội hơn. Tác giả thể hiện vốn kiến thức phong phú qua cái nhìn lãng mạn, tinh tế về sông Hương, kết hợp thông tin khách quan với cảm xúc sâu sắc. Tất cả hình ảnh và cảm xúc đều được thể hiện qua cái nhìn nghệ thuật của tác giả.

Câu 5 (trang 41 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Kiến thức văn hóa tổng hợp đã được tác giả huy động như thế nào khi viết bài tùy bút về sông Hương? cho biết mục đích của việc huy động kiến thức đó.

Gợi ý trả lời:

- Kiến thức địa lý: Mô tả vẻ đẹp sông Hương qua địa hình và cấu trúc của sông.

- Kiến thức lịch sử: Khẳng định vai trò quan trọng của sông Hương trong lịch sử dân tộc.

- Kiến thức âm nhạc: Sông Hương liên quan đến âm thanh và nền âm nhạc Huế.

- Kiến thức triết học và văn học: So sánh với các triết lý và thi ca về sông Hương.

Mục đích: Để làm nổi bật vẻ đẹp và giá trị văn hóa, lịch sử của sông Hương từ nhiều góc độ khác nhau.

Câu 6 (trang 41 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, bạn có cảm nhận gì về ý nghĩa nhan đề bài tùy bút? Theo bạn, cách đặt nhan đề của tác giả có gì đáng chú ý?

Gợi ý trả lời:

Nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” thể hiện sự khám phá, tưởng tượng về nguồn gốc và ý nghĩa tên gọi của sông Hương. Câu hỏi tu từ này kích thích sự tìm hiểu cũng như liên tưởng về con sông, làm nổi bật sự bí ẩn, độc đáo của sông Hương.

Câu 7 (trang 41 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Phân tích một số yếu tố nghệ thuật mà bạn cho là đặc sắc trong đoạn trích “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”

Gợi ý trả lời:

- Nhân hóa: Sông Hương được miêu tả như một nhân vật có tính cách, tình cảm riêng.

- Kết hợp thông tin và cảm xúc: Tác giả kết hợp kiến thức khách quan với cảm xúc sâu sắc để tạo ra một cái nhìn toàn diện.

- Sử dụng tri thức đa dạng: Tích hợp văn hóa, lịch sử, âm nhạc và triết học để làm nổi bật vẻ đẹp của sông Hương.

- Ngôn ngữ nghệ thuật: Sử dụng hình ảnh, so sánh, nhịp điệu câu văn phong phú.

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần viết kết nối với đọc

Câu hỏi: (trang 41 SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức Tập 2): Viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích hình ảnh nổi bật trong văn bản mà tác giả sử dụng để làm nổi bật sự đặc biệt của sông Hương.

Gợi ý trả lời:

Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khéo léo sử dụng hình ảnh độc đáo để làm nổi bật vẻ đẹp riêng biệt của sông Hương. Trong văn bản, ông ví sông Hương như một "cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại", hình ảnh này làm nổi bật vẻ hoang dại, tự do của dòng sông khi nó chảy qua vùng rừng núi. Khi ra khỏi rừng, sông Hương được so sánh với một "người mẹ phù sa" với "sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ", biểu thị sự chuyển mình sang một vẻ đẹp mềm mại của văn hóa. Hình ảnh này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong tính cách của sông mà còn nhấn mạnh sự hòa quyện giữa tự nhiên với văn hóa. Qua đó, tác giả làm nổi bật sự kết hợp hài hòa giữa sức mạnh nguyên thủy và vẻ đẹp thanh thoát của sông Hương, làm cho nó trở thành biểu tượng không thể tách rời của vùng đất Huế.

Hướng dẫn soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông Chân trời sáng tạo

Dưới đây là phần hướng dẫn soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông chi tiết theo bộ sách Chân trời sáng tạo:

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần chuẩn bị đọc

Câu 1 (trang 11 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Bạn biết những gì về thành phố Huế? Hãy chia sẻ các thông tin đó.

Gợi ý trả lời:

- Huế từng là kinh đô của Việt Nam dưới triều đại Tây Sơn (1788–1801) và triều Nguyễn (1802–1945).

- Hiện tại, Huế là một trung tâm quan trọng về văn hóa, du lịch, y tế, giáo dục và khoa học công nghệ ở Miền Trung - Tây Nguyên và toàn quốc.

- Thành phố nổi bật với cảnh sắc thiên nhiên vừa thơ mộng vừa hùng vĩ.

Câu 2 (trang 11 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Dựa trên nhan đề và hình ảnh minh họa, bạn dự đoán nội dung của văn bản sẽ nói về điều gì?

Gợi ý trả lời:

Dựa vào nhan đề và hình ảnh, em dự đoán văn bản sẽ mô tả vẻ đẹp của sông Hương ở Huế.

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 (trang 16 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Thực hiện các yêu cầu sau:

a. Nêu một số chi tiết cho thấy hình ảnh sông Hương trong văn bản được mô tả từ các góc độ khác nhau như thiên nhiên, lịch sử, văn hóa…

b. Liệt kê một số từ ngữ, câu văn phản ánh cái “tôi” của tác giả trong văn bản.

c. Phân tích vẻ đẹp của sông Hương qua một đoạn văn trong văn bản.

Gợi ý trả lời:

a. Góc nhìn thiên nhiên:

- Ở thượng nguồn: sông Hương hiện lên với vẻ đẹp hoang sơ, mạnh mẽ, tự do (trường ca, mãnh liệt, cuộn xoáy, bản lĩnh, tâm hồn tự do) nhưng cũng rất thơ mộng, trữ tình (dịu dàng, say đắm giữa đỗ quyên rừng).

- Ở ngoại vi thành phố: sông Hương có vẻ đẹp phong phú, từ thơ mộng, trữ tình (người gái đẹp ngủ mơ màng, hoa dại) đến chủ động, mãnh liệt (chuyển dòng, uốn mình) và rồi trầm mặc, bình dị (phẳng lặng, tiếng gà).

- Trong thành Huế: sông Hương biểu lộ vẻ đẹp tình tứ, duyên dáng (cô gái gặp người tình), với điệu chảy chậm rãi, riêng biệt dành cho Huế.

- Góc nhìn lịch sử: sông Hương là chứng nhân của nhiều biến cố lịch sử (thời vua Hùng, trung đại, Nguyễn Huệ, cách mạng tháng Tám).

- Góc nhìn văn hóa: sông Hương là nguồn cảm hứng cho âm nhạc cổ điển Huế, không bao giờ tự lặp lại, với nhiều sắc thái trong thơ các tác giả nổi tiếng.

b. Một số từ ngữ, câu văn thể hiện cái “tôi” của tác giả:

- “bản trường ca của rừng già”, “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”, “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”, “người gái đẹp nằm ngủ mơ màng”, “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”.

- “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn”, “mãnh liệt qua ghềnh thác”, “cuộn xoáy như cơn lốc”, “dịu dàng và say đắm giữa hoa đỗ quyên rừng”.

- “Tôi thích huyền thoại rằng vì yêu sông, người dân hai bờ đã nấu nước của trăm loại hoa để làm nước sông luôn thơm tho”.

c. Phân tích vẻ đẹp của sông Hương ở thượng nguồn:

Sông Hương từ cội nguồn hiện lên như một bản trường ca của rừng già, với những tiết tấu hùng tráng, dữ dội: khi “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn”, khi “mãnh liệt vượt qua ghềnh thác”, khi “cuộn xoáy như cơn lốc”, cũng có khi “dịu dàng và say đắm giữa những dặm đỏ hoa đỗ quyên”. Biện pháp nhân hoá làm sông Hương như “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”, với “bản lĩnh gan dạ, tâm hồn tự do và trong sáng”. Tác giả nhấn mạnh rằng để hiểu hết vẻ đẹp của sông Hương, cần nhìn từ nguồn cội, nơi sông thể hiện sức sống mãnh liệt và cá tính.

Câu 2 (trang 16 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Xác định yếu tố tự sự và trữ tình trong đoạn văn sau: “Từ đây, như đã tìm đúng đường về, sông Hương vui tươi hẳn lên… chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng”. Tìm và phân tích một vài đoạn khác trong văn bản có đặc điểm tương tự khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông.

Gợi ý trả lời:

Đoạn văn: “Từ đây, như đã tìm đúng đường về, sông Hương vui tươi hẳn lên… chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng”.

- Yếu tố tự sự: Sông Hương chảy qua vùng ngoại ô Kim Long, thể hiện sự chuyển hướng và kết nối với thành phố qua chiếc cầu trắng.

- Yếu tố trữ tình: Sông Hương trở nên vui tươi và nhẹ nhàng, như những vấn vương của một tâm tư tình cảm.

=> Tác dụng của sự kết hợp này là làm cho câu văn trở nên trong trẻo, tình cảm và lột tả vẻ đẹp của sông Hương.

- Đoạn văn tương tự: “Trước khi về đến vùng châu thổ êm đềm, nó là một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa những bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như con lốc vào những đáy vực bí ẩn, và cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”.

- Yếu tố tự sự: Mô tả sự phong phú và vẻ đẹp hùng vĩ của vùng châu thổ, cây cổ thụ, ghềnh thác, đáy vực và hoa đỗ quyên.

- Yếu tố trữ tình: Châu thổ êm đềm, bản trường ca của rừng già, mãnh liệt và dịu dàng giữa các yếu tố tự nhiên.

=> Tác dụng là tạo ra vẻ đẹp huyền bí và thơ mộng của sông Hương ở thượng nguồn.

Câu 3 (trang 16 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Phân tích tác dụng của một số biện pháp tu từ trong văn bản khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông.

Gợi ý trả lời:

- Biện pháp so sánh: “[…] sông Hương đã sống như một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại” >> Tác dụng: Làm cho sông Hương trở nên sinh động, gần gũi với tâm hồn người dân xứ Huế.

- Biện pháp nhân hóa: “[…] sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long […] >> Tác dụng: Khiến sông Hương trở nên gần gũi và sinh động hơn, thể hiện sự thân thiết với con người.

Câu 4 (trang 16 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Sau khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, em hãy nhận xét về cách thể hiện cảm hứng chủ đạo trong tác phẩm.

Gợi ý trả lời:

Cảm hứng chủ đạo trong tác phẩm thể hiện qua:

- Cảm hứng thẩm mĩ: Ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, phong phú và huyền bí, phản ánh sự yêu mến đối với sông Hương và văn hóa Huế.

- Văn phong: Ngôn ngữ giàu hình ảnh và chất thơ, sử dụng biện pháp tu từ như ẩn dụ, nhân hóa, so sánh, kết hợp cảm xúc và trí tuệ, tạo nên sự hài hòa giữa chủ quan và khách quan.

Câu 5 (trang 16 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Theo bạn, vai trò của sông Hương như “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở” có được thể hiện trong phần còn lại của văn bản không? Dựa vào đâu để khẳng định?

Gợi ý trả lời:

Vai trò của sông Hương như “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở” được thể hiện tiếp trong văn bản, chẳng hạn qua đoạn văn mô tả không gian sông nước thơ mộng là nguồn cảm hứng cho âm nhạc cổ điển Huế. Sông Hương đã góp phần tạo nên nền âm nhạc cổ điển quý báu trong không gian trầm mặc của Huế.

Câu 6 (trang 16 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo Tập 1): Những phát hiện đặc biệt về sông Hương của tác giả đã dạy bạn điều gì về cách quan sát và cảm nhận cuộc sống xung quanh?

Gợi ý trả lời:

Những phát hiện về sông Hương cho thấy việc quan sát từ nhiều góc độ như địa lý, lịch sử và văn hóa giúp mở rộng hiểu biết và cảm nhận về vẻ đẹp của cuộc sống, cung cấp những cái nhìn mới mẻ và sâu sắc về thế giới xung quanh.

Hướng dẫn soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông Cánh diều 

Dưới đây là phần hướng dẫn soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông chi tiết theo bộ sách Cánh diều:

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần đọc hiểu

Câu 1 (trang 69 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Phần đầu của bài viết mô tả sông Hương ở vị trí nào?

Gợi ý trả lời:

Phần đầu của bài viết mô tả sông Hương tại thượng nguồn.

Câu 2 (trang 70 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Nhà văn hình dung sông Hương ra sao trước khi nó vào thành phố Huế?

Gợi ý trả lời:

Nhà văn hình dung sông Hương như một cô gái đẹp đang nằm ngủ giữa cánh đồng Châu Hóa, phủ đầy hoa dại.

Câu 3 (trang 71 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Đặc điểm của sông Hương khi đi qua thành phố Huế là gì?

Gợi ý trả lời:

Khi qua thành phố Huế, sông Hương chảy chậm rãi, như một điệu slow, mang vẻ đẹp trữ tình và trầm mặc, gắn bó sâu sắc với lịch sử của dân tộc. Trước khi ra biển, sông Hương thể hiện sự lưu luyến với Huế như nỗi vấn vương của nàng Kiều với Kim Trọng.

Câu 4 (trang 71 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Những chi tiết nào thể hiện tình cảm và cảm xúc của nhân vật “tôi”?

Gợi ý trả lời:

Nhân vật “tôi” thể hiện tình cảm và cảm xúc qua việc trở về từ miền Nam, cảm nhận sự gợi nhớ và khao khát, cũng như sự quý trọng vẻ chảy lặng lờ của sông Hương khi nó qua thành phố.

Câu 5 (trang 72 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Điều gì làm cho sông Hương trở nên độc đáo sau khi rời khỏi kinh thành Huế?

Gợi ý trả lời:

Thông qua việc soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, em biết được sông Hương độc đáo vì không chảy qua tỉnh khác mà đột ngột đổi dòng, quay về hướng đông tây để gặp lại thành phố ở góc thị trấn Bao Vinh xưa.

Câu 6 (trang 73 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Sông Hương được miêu tả như thế nào qua các thời kỳ lịch sử?

Gợi ý trả lời:

Sông Hương được miêu tả như một chứng nhân của lịch sử, gắn liền với các biến cố từ thời vua Hùng, thời trung đại, thời Nguyễn Huệ, đến thời kỳ cách mạng tháng Tám.

Câu 7 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Tác giả sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào để miêu tả sông Hương?

Gợi ý trả lời:

Tác giả sử dụng các biện pháp nghệ thuật như so sánh, nhân hóa và liệt kê để khắc họa sông Hương.

Câu 8 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Sông Hương được nhìn nhận từ góc độ nào trong đoạn kết?

Gợi ý trả lời:

Trong đoạn kết, sông Hương được nhìn nhận từ góc độ thơ ca.

Soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông phần sau khi đọc

Câu 1 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Nhận xét về nhan đề "Ai đã đặt tên cho dòng sông" và mô tả cấu trúc bài viết.

Gợi ý trả lời:

Nhan đề "Ai đã đặt tên cho dòng sông" mang tính chất gợi mở, đặc trưng của nhà văn, giúp người đọc hiểu rằng tác phẩm khám phá nguồn gốc và ý nghĩa của tên sông Hương, đồng thời tôn vinh vẻ đẹp huyền thoại và những người khai phá vùng đất.

Câu 2 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Vui lòng phân tích đặc điểm và vẻ đẹp của hình tượng sông Hương trong văn bản theo các góc nhìn bên dưới khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông.

Gợi ý trả lời:

Câu 3 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Qua hình ảnh sông Hương, nhà văn thể hiện tình cảm và thái độ gì đối với quê hương?

Gợi ý trả lời:

Nhà văn thể hiện tình yêu sâu sắc với sông Hương và quê hương qua hình ảnh sông Hương trong thành phố, với vẻ đẹp nhẹ nhàng, trữ tình, thanh thoát. Ngòi bút của tác giả làm nổi bật vẻ đẹp lãng mạn và sự gắn bó của dòng sông với thành phố Huế.

Câu 4 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Đặc điểm của thể loại tùy bút thể hiện trong văn bản này là gì?

Gợi ý trả lời:

Văn bản thể hiện rõ đặc điểm của thể loại tùy bút qua sự kết hợp giữa yếu tố tự sự với trữ tình, cùng với ngôn ngữ giàu chất thơ. Tác giả miêu tả sông Hương bằng sự quan sát tinh tế cùng cảm xúc sâu lắng, hòa quyện thiên nhiên với con người.

Câu 5 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Thông điệp chính của văn bản là gì và giá trị văn hóa mà bạn rút ra là gì?

Gợi ý trả lời:

Từ việc soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, em hiểu được văn bản đang truyền tải thông điệp về vẻ đẹp lãng mạn, cổ kính của sông Hương, đồng thời phản ánh giá trị văn hóa - lịch sử của vùng đất Huế. Sông Hương không chỉ là biểu tượng của vẻ đẹp thiên nhiên mà còn gắn bó sâu sắc với phẩm chất và truyền thống của người Huế.

Câu 6 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 Cánh Diều Tập 2): Thông qua việc soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, văn bản đã ảnh hưởng đến suy nghĩ của bạn như thế nào về vẻ đẹp thiên nhiên quê hương? Hãy viết về một cảnh đẹp của quê hương bạn trong khoảng 10-12 dòng.

Gợi ý trả lời:

Đọc văn bản "Ai đã đặt tên cho dòng sông" đã làm tôi suy nghĩ về tầm quan trọng của việc nhìn nhận vẻ đẹp thiên nhiên quê hương. Một cảnh đẹp mà tôi yêu thích ở quê hương là thác Na Hang. Thác Na Hang với dòng nước trong veo và rừng xanh bạt ngàn tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ. Những vách đá, thác nước tạo âm thanh tựa dàn nhạc thiên nhiên, làm cho khung cảnh trở nên huyền bí, hấp dẫn. Cảm giác hòa mình vào cảnh sắc hùng vĩ này khiến tôi cảm thấy thật sự hạnh phúc và gắn bó với quê hương.

Sau khi soạn Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta không chỉ hiểu rõ hơn về vẻ đẹp của sông Hương mà còn cảm nhận được tình yêu quê hương sâu sắc của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường. Thông qua bài đọc này, học sinh có thể nâng cao kỹ năng đọc hiểu văn học, thể loại tuỳ bút, mở ra những chân trời mới để khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên, văn hóa Việt Nam.