Giới thiệu tác giả và tác phẩm Những ngôi sao xa xôi
Trước khi bắt đầu tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi chi tiết, học sinh cần nắm được thông tin khái quát về tác giả Lê Minh Khuê và tác phẩm của ông.
Tác giả
Nhà văn Lê Minh Khuê có tên khai sinh là Lê Thị Minh Khuê. Bà sinh ngày 6/12/1949, tại quê ngoại ở huyện Nông Cống, Thanh Hóa. Gia đình bà có truyền thống theo học chữ nghĩa, ông nội, ông ngoại đều là nhà Nho, cha của bà là giáo viên trung học nên ngay từ nhỏ Lê Minh Khuê đã được giáo dục trong môi trường nề nếp.
Trong các sáng tác truyện ngắn, Lê Minh Khuê mang đến cho độc giả những trang văn mềm mại, giàu nữ tính kết hợp với lối miêu tả tinh tế, độc đáo. Một số tác phẩm chính của Lê Minh Khuê có thể kể đến như: Cao điểm mùa hạ; Cuộc chơi; Màu xanh man trá; Bi kịch nhỏ; Tôi đã không quên…
Tác phẩm
Trong quá trình phân tích tác phẩm, học sinh bắt buộc phải nêu được hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi cùng các thông tin liên quan như: Thể loại, nhan đề, bố cục, tóm tắt nội dung,... Cụ thể:
Thể loại: Truyện ngắn.
Hoàn cảnh sáng tác: Truyện ngắn được Lê Minh Khuê viết vào năm 1971 - thời điểm diễn ra kháng chiến chống Mỹ, khi đó tác giả đang là thanh niên xung phong.
Bố cục: Sau khi đã nắm rõ hoàn cảnh sáng tác những ngôi sao xa xôi, trong phần bố cục, học sinh nên chia văn bản thành 3 phần như sau:
- Phần 1: Từ đầu => ngôi sao trên mũ”: Qua lời Phương Định, độc giả có thêm hiểu biết về của sống của cô cùng những người đồng đội trong tổ trinh sát mặt đường.
- Phần 2: Đoạn tiếp => chị Thao bảo: Người đồng đội tên Nho bị thương nặng trong lần làm nhiệm vụ phá bom, Phương Định cùng chị Thao rất lo lắng.
- Phần 3: Đoạn còn lại: Sau những giờ phút căng thẳng chiến đấu, cận kề giữa sự sống và cái chết, họ lại cùng nhau ngồi hát vui vẻ.
Tóm tắt văn bản
Những ngôi sao xa xôi kể về cuộc sống và chiến đấu của các cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng diễn ra cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ vô cùng ác liệt. Phương Định, Thao và Nho là 3 cô gái thuộc tổ trinh sát mặt đường có nhiệm vụ phá bom. Trong một lần làm nhiệm vụ, Nho không may đã bị thương và được Phương Định và Thao chăm sóc rất tận tình. Cuối truyện, sự xuất hiện của trận mưa đá gợi lên trong lòng Phương Định vô số khát khao, hoài niệm.
Giá trị nội dung: Truyện ngắn của Lê Minh Khuê đã ca ngợi sự hy sinh thầm lặng của những cô gái thanh niên xung phong. Dù cho cuộc sống có khó khăn, gian khổ, gặp nhiều hiểm nguy nhưng họ vẫn luôn lạc quan, yêu đời.
Giá trị nghệ thuật: Cách kể chuyện ngôi thứ nhất đã làm tăng tính tự nhiên và chân thực cho truyện. Bên cạnh đó, Lê Minh Khuê đã sử dụng ngôn ngữ sinh động, miêu tả tâm lí nhân vật xuất sắc qua hành động và lời nói.
Tổng hợp những cách viết hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi hay nhất
Thông qua việc tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi học sinh sẽ dựa vào đó để triển khai cách viết hay nhất, ý nghĩa nhất, ghi điểm tuyệt đối với giáo viên.
Hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi chi tiết
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê không chỉ kể về câu chuyện đơn thuần mà ẩn chứa trong đó là những tấm gương và sự hy sinh anh dũng của những người lính trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Tác phẩm được viết vào năm 1971, trong bối cảnh kháng chiến đang diễn ra rất khốc liệt, biết bao người đã ngã xuống tại tuyến đường Trường Sơn để góp phần giữ vững độc lập, tự do cho dân tộc.
Đã từng là một chiến sĩ thanh niên xung phong nên hơn ai hết, Lê Minh Khuê hiểu hết những khó khăn mà đồng đội đang phải trải qua. Xuất phát từ hoàn cảnh thực tế ấy cùng những ký ức và trải nghiệm trong quãng thời gian làm nhiệm vụ kháng chiến đã trở thành nguồn cảm hứng để tác giả viết nên truyện ngắn này. Thông qua những trang văn, Lê Minh Khuê đã thể hiện cảm xúc và tâm trạng của người lính trẻ trong thời kỳ kháng chiến.
Hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi ngắn gọn, súc tích
Những ngôi sao xa xôi của tác giả Lê Minh Khuê không chỉ dừng lại ở một tác phẩm văn học, mà còn đã vượt qua giới hạn ấy để trở thành bức tranh sống động ghi lại hoàn cảnh sống và chiến đấu của những cô gái thanh niên xung trong trong thời kỳ chiến tranh, bom rơi đạn nổ.
Tác phẩm được sáng viết vào năm 1971, khi đó cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ đang bước vào giai đoạn đỉnh điểm, vô số lính tráng và thanh niên xung phong đã đổ máu trong cuộc chiến đấu này.
Trong hoàn cảnh ấy, Lê Minh Khuê đã dùng tài năng của mình để viết nên một tác phẩm mang đầy màu sắc và niềm tin chiến thắng, khát khao hòa bình, độc lập tự do.
Mặc dù là tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, nhưng Những ngôi sao xa xôi đã làm nên tên tuổi của tác giả trên thi đàn văn chương nước nhà. Thông qua câu truyện, độc giả hiểu rõ hơn về những tâm tư, cảm xúc, suy nghĩ của những người lính, khơi gợi trong lớp trẻ về tinh thần yêu nước và đoàn kết dân tộc.
Hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi hay nhất
Những ngôi sao xa xôi của sáng tác của nhà văn Lê Minh Khuê. Truyện ngắn được viết vào năm 1971, trong thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ đang bước vào giai đoạn cao trào nhất.
Trong tác phẩm của mình, Lê Minh Khuê đã miêu tả cuộc sống của những cô gái thanh niên xung phong khi họ phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, gian khổ. Nhưng, mặc cho bao nhiêu thử thách, cận kề giữa sự sống và cái chết, ba cô gái ấy vẫn hiên ngang, bất khuất, họ không sợ chết, không nao núng trước quân thù bởi trong sâu thẳm trái tim những con người ấy, mang lại độc lập cho nước nhà mới là điều thiêng liêng hơn cả.
Có thể nói, bối cảnh cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ chính là cơ sở là hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi. Xuất phát từ thực tế ấy nên tác phẩm của Lê Minh Khuê trở nên chân thực và sống động hơn.
Hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi ý nghĩa nhất
Cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ đã làm thay đổi cách nhìn đời, nhìn người của khi thế hệ trẻ không ngần ngại nguy hiểm, xung phong ra chiến trận để đánh đuổi quân thù. Xuất phát từ bối cảnh ác liệt đó, năm 1971 Lê Minh Khuê đã viết nên tác phẩm Những ngôi sao xa xôi để giúp độc giả có những hình dung rõ nét nhất về khó khăn mà người lính phải trải qua.
Những nhân vật trong tác phẩm được nhà văn miêu tả chân thực và đầy cảm động. Họ mang trong mình những nỗi lo âu riêng, hy vọng cùng chung niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng, đó là lúc đất nước sạch bóng quân thù.
Tóm lại, cuộc chiến chống Mỹ tác động rất lớn đến hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê.
Dàn ý phân tích Những ngôi sao xa xôi khái quát nhất
Sau khi đã nắm trọn vẹn thông tin về hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi, học sinh nên tiến hành lập dàn ý chi tiết để hiểu rõ hơn tác phẩm.
Mở bài: Giới thiệu một số nét cơ bản về tác giả Lê Minh Khuê (thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Dẫn dắt vào văn bản Những ngôi sao xa xôi và khẳng định, tác giả đã thành công trong việc khắc họa hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong tại tuyến đường Trường Sơn.
Thân bài: Trong phần này, học sinh cần triển khai 4 luận điểm.
Luận điểm 1: Hoàn cảnh sống gian khổ và công việc hiểm nguy của các cô gái thanh niên xung phong:
- Họ sống trong điều kiện thiếu thốn, môi trường nguy hiểm, nơi đây tập trung nhiều bom đạn.
- Công việc của Phương Định, Nho và Thao không chỉ vất vả mà còn cận kề giữa sự sống và cái chết.
Luận điểm 2: Làm rõ những điểm chung của các cô gái thanh niên xung phong:
- Trong truyện, các cô gái đều mang trong mình phẩm chất cao quý, đáng tự hào của người chiến sĩ cách mạng, sẵn sàng hi sinh tuổi trẻ, thanh xuân, hạnh phúc cá nhân để đổi lại hạnh phúc lớn lao của Tổ quốc.
- Tồn tại trong con người họ là đức tính kiên cường, dũng cảm, có trách nhiệm trong công việc và cuộc sống.
Luận điểm 3: Phân tích nét riêng của mỗi người:
- Cô gái tên Nho: Nho rất bản lĩnh nhưng lại có tính trẻ con, mang vẻ đáng yêu.
- Nhân vật Thao: Thao là chị cả, ở cô có sự kết hợp giữa mềm mại và mạnh mẽ, giữa sự duyên dáng trong cuộc sống và quyết đoán trong chiến đấu.
- Nhân vật Phương Định: Người đọc dễ dàng nhận ra, Phương Định là người trí tuệ, có tâm hồn mơ mộng. Với quân thù, cô tỏ ra anh dũng, kiên cường, không màng sống chết của bản thân.
Luận điểm 4: Nhận định về giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm:
- Nội dung: Truyện ngắn đã khắc họa rõ nét hình ảnh người phụ nữ tham gia kháng chiến với tinh thần lạc quan, dũng cảm.
- Nghệ thuật: Tác phẩm sử dụng ngôi kể thứ nhất, ngôn ngữ đối thoại súc tích, miêu tả nội tâm nhân vật tinh tế.
Kết bài: Khẳng định Những ngôi sao xa xôi là truyện ngắn thành công của Lê Minh Khuê và liên hệ với thế hệ trẻ ngày nay.
Đề thi mẫu liên quan đến truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi
Học sinh nên tham khảo các mẫu đề thi liên quan đến tác phẩm Những ngôi sao xa xôi cùng gợi ý trả lời để hiểu hơn về văn bản này.
Mẫu bài thi: Dưới đây là đoạn trích trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê: “… Vắng lặng đến đáng sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụng trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống dòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới”.
Câu 1: Tác phẩm Những ngôi sao xa xôi được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
Câu 2: Điều gì khiến nhân vật “tôi” đến gần quả bom lại cảm thấy không sợ nữa?
Câu 3: Từ đoạn trích trên và những hiểu biết về xã hội, em hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ về thái độ của mỗi người trong mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể.
Hướng dẫn làm bài
Câu 1:
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi được sáng tác năm 1971. Đây là thời điểm diễn ra cuộc kháng chiến chống Mỹ xâm lược. Lê Minh Khuê từng là một nữ thanh niên xung phong nên khi chứng kiến sự gian khổ và hy sinh của đồng đội bà đã không ngăn được xúc động nên đã viết lên áng văn mang đậm tiếng súng nổ, bom rơi nhưng vẫn chất chứa vẻ đẹp tâm hồn đáng ca ngợi của những người lính trẻ.
Câu 2:
Điều khiến nhân “tôi” - Phương Định đến gần quả bom mà thấy không sợ đó là nhân vật “tôi” cảm nhận được ánh mắt các chiến sĩ đang nhìn mình. Chính điều này đã giúp cô vượt qua nỗi sợ hãi của bản thân và dũng cảm chiến đấu.
Câu 3:
Trong bài viết, học sinh cần phân tích về mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể. Khẳng định mối quan hệ này là cần thiết, không thể tách rời bởi con người là tổng hòa của những mối quan hệ xã hội, không một ai có thể sống đơn lẻ.
Sức mạnh của cá nhân hợp lại sẽ tạo nên sức mạnh tập thể to lớn (Trong luận điểm này, học sinh cần nêu dẫn chứng thể hiện qua các cuộc chiến tranh, nhờ sức mạnh và sự đồng lòng của nhân dân ta đã đánh tan quân xâm lược. Ở thời bình, sức mạnh ấy được biểu hiện bằng việc toàn nhân dân chung tay xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, ổn định xã hội).
Sau khi đã phân tích các ý trong, học sinh nêu bài học nhận thức rút ra được và hành động cho bản thân để xứng đáng với những hy sinh của thế hệ trước.
Việc tìm hiểu về hoàn cảnh sáng tác Những ngôi sao xa xôi chính là cơ sở đầu tiên để học sinh khám phá được cảm hứng khơi nguồn của tác phẩm. Từ đó người học hiểu trọn vẹn những giá trị nội dung và nghệ thuật mà tác giả Lê Minh Khuê đã gửi gắm thông qua những trang viết của mình.
