Giới thiệu về tác giả, tác phẩm Tôi đi học
Để có thể cảm nhận sâu sắc và soạn bài Tôi đi học bám sát nội dung hơn, việc tìm hiểu về tác giả Thanh Tịnh và những thông tin liên quan đến tác phẩm là vô cùng cần thiết. Từ đó, việc Soạn bài Tôi đi học lớp 7 sẽ trở nên hiệu quả hơn, giúp học sinh rút ra những bài học ý nghĩa cho bản thân.
Tác giả
- Thanh Tịnh (1911 – 1988), tên khai sinh là Trần Văn Ninh, sinh ra và lớn lên bên dòng sông Hương thơ mộng, tại xóm Gia Lạc, ngoại ô thành phố Huế.
- Từ năm 1933, ông bắt đầu sự nghiệp bằng việc làm việc tại các cơ quan tư nhân, sau đó chuyển sang giảng dạy và đồng thời khám phá tài năng văn chương của mình.
- Những tác phẩm tiêu biểu của ông phải kể đến Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (tập truyện ngắn, 1941), Ngậm ngải tìm trầm (tập truyện ngắn, 1943)...
- Văn chương của Thanh Tịnh luôn toát lên vẻ đẹp dịu dàng, trong trẻo, thể hiện một tâm hồn nhạy cảm và tràn đầy tình yêu cuộc sống.
- Năm 2007, ông vinh dự được Nhà nước trao tặng giải thưởng cao quý về văn học nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp xuất sắc của ông cho nền văn học nước nhà.
Tác phẩm
Xuất xứ
Tôi đi học nằm trong tập "Quê mẹ", xuất bản năm 1941. Tác phẩm là một hồi ký tinh tế, ghi lại những trải nghiệm đáng nhớ của tuổi thơ qua buổi tựu trường đầu tiên.
Bố cục
Tôi đi học có thể chia bố cụ thành 3 phần như sau:
- Phần mở đầu (từ đầu… “trên ngọn núi”): Tái hiện sinh động cảm xúc hồi hộp, mong chờ của nhân vật "tôi" trước ngày khai trường.
- Phần tiếp theo (tiếp… “tôi cũng lấy làm lạ”): Khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí ngày khai trường được miêu tả sinh động.
- Phần kết (phần còn lại): Dòng cảm xúc của nhân vật "tôi" khi bước vào lớp học mới.
Giá trị nội dung
Tác phẩm thành công trong việc tái hiện một cách chân thực và sinh động cảm xúc bỡ ngỡ, hồi hộp của một cậu bé trong ngày đầu đến trường, đồng thời gợi lên những kỷ niệm đẹp đẽ về tuổi thơ.
Giá trị nghệ thuật
Bằng việc sử dụng linh hoạt các phương thức biểu đạt như tự sự, miêu tả và biểu cảm, kết hợp với những hình ảnh so sánh, nhân hóa giàu sức gợi, tác giả đã tạo nên một bức tranh tuổi thơ sống động và đáng nhớ. Cấu trúc theo dòng hồi tưởng từ hiện tại quay về quá khứ càng làm tăng thêm sự chân thực và sâu sắc cho tác phẩm.
Tóm tắt nội dung
"Tôi đi học" là một tác phẩm giàu cảm xúc, được xây dựng trên mạch hồi tưởng của nhân vật "tôi" về những kỉ niệm sâu sắc trong ngày khai trường. Những cảm xúc ban đầu khi khởi động một năm học mới luôn mang đến cho tôi nhiều điều đặc biệt. Đó là cảm giác ngỡ ngàng, hồi hộp và náo nức với mọi thứ xung quanh. Con đường đến trường, với những hình ảnh quen thuộc mà lạ lẫm, luôn là điểm khởi đầu cho những trải nghiệm mới. Nhân vật "tôi" cảm thấy vừa háo hức khám phá, vừa bồi hồi nhớ lại. Sự háo hức ấy càng được tô đậm bởi những bộ quần áo mới, đồ dùng học tập mới và những gương mặt bạn bè. Mọi thứ xung quanh nhân vân "tôi" vừa quen lại vừa lạ khiến bản thân náo não mãi không thôi.
Hướng dẫn soạn bài Tôi đi học lớp 7 - Chân trời sáng tạo
Phần hướng dẫn soạn bài Tôi đi học lớp 7 Chân trời sáng tạo dưới đây cung cấp cho các bạn học sinh những gợi ý về phương pháp tiếp cận, cách diễn đạt và trình bày một cách khoa học.
Soạn bài Tôi đi học lớp 7: Phần Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 Chân trời sáng tạo, trang 14): Xác định và nêu tác dụng của những phép so sánh dùng để diễn tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”.
Gợi ý trả lời:
Đối với câu hỏi Soạn bài Tôi đi học này, học sinh có thể chỉ ra các phép so sáng sau:
- "Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng." => Phép so sánh này giúp ta hình dung rõ nét niềm vui tươi, trong sáng tràn đầy trong lòng nhân vật khi nhớ về ngày đầu tiên đi học. Cảm xúc ấy được tác giả ví von như những bông hoa tươi rực rỡ giữa bầu trời xanh, tạo nên một bức tranh đầy màu sắc và ấm áp.
- "Ý nghĩ thoáng qua ấy trong trí óc thôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi." => Khi soạn bài Tôi đi học, các bạn cần nhận biết được câu văn này lại gợi tả những suy nghĩ mơ hồ, thoáng qua trong tâm trí nhân vật. Hình ảnh "làn mây lướt ngang trên ngọn núi" đã khắc họa một cách tinh tế sự nhẹ nhàng, trôi chảy của những ý tưởng đó. Qua đó, ta cảm nhận được sự ngây thơ, trong sáng của nhân vật khi đối diện với những điều mới lạ.
Câu 2 (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 Chân trời sáng tạo, trang 14): Khi vào lớp học, tâm trạng của nhân vật “tôi” thay đổi như thế nào? Vì sao có sự thay đổi ấy?
Gợi ý trả lời:
Đối với câu 2, ở phần soạn bài Tôi đi học của mình, học sinh có thể trả lời như sau:
Bước chân vào lớp học, nhân vật 'tôi' lập tức bị cuốn hút bởi một mùi hương lạ. Ánh mắt cậu bé tò mò khám phá những bức hình treo tường, cảm thấy chúng thật độc đáo. Bàn ghế trong lớp cũng trở nên đặc biệt trong mắt 'tôi', cậu bé như muốn chiếm làm của riêng. Dù xung quanh là những gương mặt chưa quen, 'tôi' lại có cảm giác gần gũi đến kỳ lạ. Một sự gắn kết tự nhiên và bất ngờ khiến cậu không khỏi thắc mắc.
Câu 3 (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 Chân trời sáng tạo, trang 14): Tôi đi học vừa là nhan đề, vừa là cụm từ nhà văn dùng để kết thúc văn bản. Theo em, cụm từ ấy gợi ra ý nghĩa gì?
Gợi ý trả lời:
Trong quá trình đọc - hiểu và soạn bài Tôi đi học, học sinh có thể cảm nhận được cụm từ “tôi đi học” gợi ra ý nghĩa:
- Gợi nhớ về những cảm xúc đặc biệt trong ngày đầu tiên đến trường, một ngày mà ai cũng trân trọng và nâng niu.
- Là biểu tượng của sự khởi đầu mới, một cánh cửa mở ra những chân trời tri thức rộng lớn, đồng thời thể hiện thái độ trân trọng việc học hỏi suốt đời.
Câu 4 (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 Chân trời sáng tạo, trang 14): Kí ức ngày đầu tiên đi học là ấn tượng khó phai trong tâm trí mỗi người. Em hãy chia sẻ những kỉ niệm ấy với các bạn.
Gợi ý trả lời:
Khi soạn bài Tôi đi học, học sinh có thể tự do chia sẻ lại những kỷ niệm ngày đầu tiên đi học của mình. Dưới đây là một số đoạn văn mẫu mà các bạn có thể tham khảo thêm.
Mẫu 1:
Ngày đầu tiên bước vào ngôi trường mới, trái tim tôi như con thoi nhỏ không ngừng đập thình thịch. Cánh cổng trường vừa hé mở, một thế giới mới lạ hiện ra trước mắt. Lớp học với những bộ bàn ghế xinh xinh, bảng đen sạch bóng và cả những gương mặt bạn bè ngây thơ, trong sáng. Tôi nhớ cảm giác bỡ ngỡ khi lần đầu tiên ngồi vào lớp, tay run run cầm cây bút chì. Mùi phấn thơm nhẹ nhàng lan tỏa khắp phòng, hòa quyện với tiếng cô giáo giảng bài trầm ấm. Dù đã nhiều năm trôi qua, ký ức về ngày đầu tiên đi học vẫn luôn sống động trong tôi như mới ngày hôm qua. Đó là một dấu mốc quan trọng đánh dấu sự trưởng thành và mở ra những trang sách mới của cuộc đời.
Mẫu 2:
Ngày đầu tiên đến trường, tôi vừa háo hức như một chú chim non sắp được tung cánh, vừa lo lắng như sắp bước vào một thế giới hoàn toàn xa lạ. Cánh cổng trường rộng mở, chào đón tôi vào một không gian tràn đầy màu sắc. Lớp học nhỏ nhắn, xinh xắn như một ngôi nhà thứ hai. Bảng đen, phấn trắng, những bộ bàn ghế gỗ mộc mạc... Tôi còn nhớ như in cảm giác run run khi lần đầu tiên giơ tay phát biểu. Tiếng cười giòn tan của cô giáo và các bạn đã giúp tôi cảm thấy tự tin hơn rất nhiều. Kỷ niệm ấy vẫn luôn theo tôi đến tận bây giờ, như một món quà quý giá của tuổi thơ.
Mẫu 3:
Mỗi kỷ niệm trong cuộc đời con người là một mảnh ghép trong bức tranh hành trình lớn lên, ký ức ngày đầu tiên đi học là một mảnh ghép khó phai trong tôi. Cánh cổng trường rộng mở, chào đón tôi bằng một không gian tràn đầy màu sắc và tiếng cười nói rộn rã. Lớp học mới lạ, bạn bè còn xa lạ, tất cả đều khiến tôi cảm thấy vừa hồi hộp vừa thích thú. Trong lúc đang say sưa khám phá chiếc bút mực mới tinh, chẳng may tôi đã làm đổ mực lênh láng trên trang vở trắng tinh. Cả lớp ồ lên thích thú, còn tôi thì đỏ mặt tía tai vì xấu hổ. Thế nhưng, nhờ có sự giúp đỡ của cô giáo và các bạn, tôi đã nhanh chóng "khắc phục hậu quả" và lấy lại bình tĩnh. Sự cố nho nhỏ ấy đã trở thành một kỷ niệm đáng nhớ về ngày đầu tiên đi học của tôi.
Bài tập liên hệ
Câu 1: Tóm tắt trình tự diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn “Tôi đi học”.
Gợi ý trả lời:
Dựa trên đoạn trích, ta có thể nhận thấy tâm trạng của nhân vật “tôi” được thể hiện qua một chuỗi các hình ảnh:
- Từ hiện tại, tác giả đưa người đọc trở về quá khứ, nơi những kỷ niệm tuổi thơ ùa về một cách sống động.
- Hình ảnh con đường đến trường, ngôi trường thân thuộc, cùng với những gương mặt lạ lẫm đã khơi gợi trong lòng nhân vật “tôi” nhiều cung bậc cảm xúc.
- Đặc biệt, khoảnh khắc bước vào lớp học, nghe “ông đốc” gọi tên mình và phải rời tay mẹ đã để lại dấu ấn sâu đậm.
- Bố cục này đã tạo nên một dòng chảy cảm xúc tự nhiên, giúp người đọc dễ dàng hình dung ra khung cảnh và tâm trạng của nhân vật. “Tôi đi học” không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một bản tình ca về tuổi thơ, về những điều giản dị mà sâu sắc.
Câu 3: Sau khi soạn bài tôi đi học, em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn (ông đốc, thầy giáo đón nhận học trò mới, các phụ huynh) đối với các em bé lần đầu đi học?
Gợi ý trả lời:
Cử chỉ, thái độ của những người lớn đối với các em bé lần đầu đi học:
- Mỗi phụ huynh đều chuẩn bị chu đáo cho con em ở buổi tựu trường đầu tiên, tất cả đều trân trọng tham dự buổi lễ quan trọng này. Có lẽ các bậc phụ huynh cũng đang lo lắng, hồi hộp cùng con em mình.
- Ông đốc là hình ảnh đại diện cho người thầy, một người lãnh đạo nhà trường rất từ tốn, bao dung. Thầy giáo trẻ dạy học sinh lớp mới và cũng là một người vui tính, giàu tình thương yêu.
Qua các hình ảnh về người lớn, chúng ta nhận ra trách nhiệm sâu sắc và tấm lòng yêu thương của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai. Đó là một môi trường giáo dục đầy ấp tình thương, là một nguồn nuôi dưỡng giúp các em trưởng thành.
Như vậy, việc soạn bài Tôi đi học không chỉ giúp học sinh lớp 7 hiểu sâu hơn về tâm trạng của nhân vật mà còn rèn luyện nhiều kỹ năng quan trọng như đọc hiểu, phân tích, so sánh và diễn đạt. Qua việc tìm hiểu về những biện pháp tu từ mà tác giả sử dụng, các em sẽ cảm nhận được vẻ đẹp tinh tế của tiếng Việt. Đồng thời, những câu hỏi liên hệ bài học với những kỷ niệm tuổi thơ của mình sẽ giúp các em trân trọng hơn những khoảnh khắc đáng nhớ trong cuộc sống.