Giới thiệu về Hồ Quý Ly và vai trò của ông trong lịch sử Việt Nam
Trước khi tìm hiểu để khuyến khích và đề cao chữ Nôm Hồ Quý Ly đã thực hiện biện pháp nào sau đây, bạn đọc cần biết rõ Hồ Quý Ly là ai và vai trò của ông đối với lịch sử Việt Nam.
Hồ Quý Ly (1336 - 1407), sinh ra tại Đại Lại, Vĩnh Lộc (ngày nay thuộc Hà Đông, Hà Trung, Thanh Hóa), là một nhân vật có cá tính mạnh mẽ, bản lĩnh kiên cường và tham vọng lớn. Ông không ngại thực hiện những hành động mạo hiểm, xử lý các mối quan hệ một cách khác thường. Mặc dù có nhiều ý kiến khác nhau về Hồ Quý Ly, nhưng việc ông xây dựng tòa thành đá với mục tiêu ban đầu là làm căn cứ quân sự chống lại giặc Minh (ngày nay trở thành di sản văn hóa thế giới) cùng với những chính sách cải cách táo bạo, toàn diện, đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa và giáo dục, đã khẳng định ông xứng đáng là một vị vua yêu nước.
Khi mới tham gia chính trường với vai trò đại thần nhà Trần, Hồ Quý Ly đã đề xuất những tư tưởng cải cách của mình. Tuy nhiên, vì chưa nắm trọn quyền lực quốc gia, ông chưa thể thực hiện đầy đủ những cải cách này. Sau khi giành được chính quyền, ông trực tiếp tiến hành cải cách với tư cách là nhà vua và Thái thượng hoàng. Các chính sách cải cách của Hồ Quý Ly rất táo bạo, bao trùm nhiều lĩnh vực như chính trị, hành chính, quốc phòng, tài chính, tư tưởng, văn hóa xã hội và giáo dục, trong đó các cải cách về tư tưởng, văn hóa - giáo dục được xem là tiến bộ nhất.
Theo Phan Đăng Thanh và Trương Thị Hòa trong cuốn "Cải cách Hồ Quý Ly" (Nxb Tổng hợp TP HCM, 2012, tr156): “Về văn hóa và tư tưởng, cải cách của Hồ Quý Ly thể hiện tinh thần phát huy văn hóa dân tộc, đề cao chữ quốc ngữ (chữ Nôm), đồng thời bài bác tư tưởng của các thánh hiền Trung Quốc mà gần như toàn thế giới nho sĩ bấy giờ vẫn coi là bất khả xâm phạm. Về giáo dục, nội dung cải cách thể hiện tinh thần yêu nước, tính đại chúng và gắn bó với cuộc sống”.
Các biện pháp cải cách về văn hóa của Hồ Quý Ly đặt nền tảng tư tưởng cho việc cải cách giáo dục. Trước khi nắm quyền điều hành triều chính, vào tháng 12 năm Nhâm Thân (1392), Hồ Quý Ly đã soạn sách Minh đạo để làm sáng tỏ đạo Nho (có người hiểu “minh đạo” nghĩa là con đường sáng) gồm 14 thiên và dâng lên Thái thượng hoàng Trần Nghệ tông. Hạ thấp vai trò của Khổng Tử, đề cao Chu Công, Hồ Quý Ly cho rằng “Chu Công là Tiên thánh, Khổng Tử là Tiên sư”. Khi sắp xếp ngôi thứ thờ ở Văn Miếu, ông đặt bài vị Chu Công ở giữa, mặt hướng Nam, trong khi đó bài vị của Khổng Tử ngồi bên, mặt hướng Tây.
Ông trực tiếp phê phán một số danh nho, nghi ngờ một số chỗ trong sách Luận Ngữ của Khổng Tử, bài trừ thói giáo điều của các nhà Nho như Hàn Dũ, Chu Đôn Di, Trình Hiệu. Ông cho rằng đó là “trộm Nho”, “cóp nhặt văn chương”. Đồng thời, ông khuyến khích thực học và chọn người tài năng.
Như vậy, khác với thời Lý Trần, Hồ Quý Ly hạn chế Phật giáo và Đạo giáo, đề cao Nho giáo nhưng là loại Nho giáo thực dụng, chống giáo điều, kết hợp với tinh thần Pháp gia. Đây chính là nền tảng tư tưởng và triết lý cho những biện pháp cải cách giáo dục của ông.
Để khuyến khích và đề cao chữ Nôm Hồ Quý Ly đã thực hiện biện pháp nào sau đây?
Nhắc đến Hồ Quý Ly (1336-1407), không thể không nhắc đến những đóng góp to lớn của ông cho sự phát triển của chữ Nôm. Là một nhà vua yêu nước, nhà cải cách lỗi lạc, Hồ Quý Ly đã ý thức được tầm quan trọng của việc đề cao bản sắc dân tộc, trong đó bao gồm cả ngôn ngữ.
Vậy để khuyến khích và đề cao chữ Nôm Hồ Quý Ly đã thực hiện biện pháp nào sau đây?
A. Dịch nhiều sách chữ Hán sang chữ Nôm.
B. Chính thức đưa văn thơ Nôm vào nội dung thi cử.
C. Bắt buộc tất cả sách biên soạn bằng chữ Nôm.
D. Mở trường dạy học hoàn toàn bằng chữ Nôm.
Đáp án chính xác là A. Dịch nhiều sách chữ Hán sang chữ Nôm.
Hồ Quý Ly là vị vua đầu tiên ở Việt Nam khuyến khích mạnh mẽ việc sử dụng chữ Nôm, đưa nó lên một vị trí quan trọng trong xã hội. Đây được xem là một biểu hiện rõ ràng của tinh thần dân tộc. Ông đã soạn sách "Thi nghĩa" (giải thích nghĩa của Kinh Thi) bằng chữ quốc âm, sau đó yêu cầu các hậu phi cùng cung nhân học tập. Hồ Quý Ly còn dịch thiên "Vô dật" (Không nên nhàn hạ) ra chữ quốc âm để dạy Vua Trần Thuận Tông. Hai cuốn sách này cùng nhiều bài thơ Nôm của ông đã cho thấy sự đề cao và khuyến khích việc phổ biến chữ Nôm đến mức nào. Điều này phản ánh mạnh mẽ tinh thần dân tộc của Hồ Quý Ly, đặc biệt khi ông sử dụng chữ Nôm để dạy dỗ những người có vị trí tối cao trong xã hội. Đây là một hành động văn hóa có ý nghĩa lịch sử đặc biệt.
Trước thời Hồ Quý Ly, chỉ có Hàn Thuyên và Nguyễn Sĩ Cố đời Trần viết thơ bằng chữ Nôm, trong khi tầng lớp quý tộc, trí thức Đại Việt chủ yếu sử dụng và coi trọng chữ Hán. Mặc dù Hồ Quý Ly rất chú trọng vào phát triển chữ Nôm nhưng ông chỉ dừng lại ở việc dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm hoặc viết sách bằng chữ Nôm, còn việc thi cử vẫn được thực hiện bằng chữ Hán.
Có thể nói, Hồ Quý Ly đã có công lao to lớn trong việc bảo tồn và phát triển chữ Nôm. Những đóng góp của ông là vô cùng quý giá, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân tộc, đồng thời khẳng định vị thế của tiếng Việt trên trường quốc tế.
Tầm quan trọng của chữ Nôm trong lịch sử Việt Nam
Chữ Nôm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong lịch sử Việt Nam, không chỉ là một công cụ ngôn ngữ mà còn là biểu tượng của văn hóa và bản sắc dân tộc. Được phát triển từ thế kỷ thứ 10, chữ Nôm giúp người Việt ghi chép, truyền đạt các kiến thức, tư tưởng, văn chương bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình, tạo điều kiện cho sự phát triển của văn học dân tộc.
Thời kỳ nhà Hồ, đặc biệt dưới sự lãnh đạo của Hồ Quý Ly, chữ Nôm được đẩy mạnh qua việc dịch nhiều sách chữ Hán sang chữ Nôm. Điều này không chỉ khuyến khích việc sử dụng chữ Nôm mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Sự phổ biến của chữ Nôm đã giúp cho tiếng nói và văn hóa Việt Nam được lưu giữ qua nhiều thế hệ, khẳng định tính độc lập cũng như sự sáng tạo của dân tộc Việt trong suốt chiều dài lịch sử.
Như vậy, đáp án cho câu hỏi để khuyến khích và đề cao chữ Nôm Hồ Quý Ly đã thực hiện biện pháp nào sau đây là dịch nhiều sách chữ Hán sang chữ Nôm. Việc này không chỉ giúp chữ Nôm trở nên phổ biến, được nhiều người biết đến hơn, mà còn thể hiện tinh thần tự hào dân tộc, mong muốn khẳng định nền văn hóa độc lập của dân tộc Việt. Chính nhờ những nỗ lực của Hồ Quý Ly và những người đi trước, chữ Nôm đã có một chỗ đứng quan trọng trong lịch sử văn học - giáo dục Việt Nam, trở thành biểu tượng cho sự phát triển văn hóa của người Việt qua các thời kỳ.