Ngôn ngữ của tiếng Việt rất phong phú bởi lẽ ngoài những từ thuần Việt còn có một bộ phận không nhỏ của những từ Hán - Việt. Để giữ gìn được sự trong sáng của tiếng Việt, người ta khuyến khích sử dụng những từ thuần Việt. Thế nhưng, trong nhiều trường hợp cụ thể vẫn phải dùng từ Hán - Việt bởi không có sẵn từ thuần Việt. Một trong những trường hợp như thế là xán lạn hay sáng lạng. Đây là câu hỏi khiến không ít người thắc mắc bởi trong các từ trên không biết dùng từ nào là đúng với văn cảnh và ngữ pháp. Để xác định xán lạn hay sáng từ nào mới đúng chính tả chúng ta cùng tìm hiểu bài viết dưới đây.
Xán lạn hay sáng lạng là gì?
Mặc dù có vẻ phức tạp, nhưng chỉ có một từ là chính xác. Hãy tìm hiểu cách phân biệt giữa sáng lạng và xán lạn theo cách riêng của chúng ta.
* Xán lạn là gì?
Theo Hán Việt, cụm từ xán lạn là từ mượn, ghép từ xán (rực rỡ) và lạn (sáng sủa). Do vậy, xán lạn mang ý nghĩa là sáng sủa, rực rỡ, chói lọi. Từ này có sự tương đồng với sáng láng, hiểu nhanh và thông minh.
Ví dụ:
- Tiền đồ xán lạn.
- Bạn có một tương lai rất xán lạn (có nghĩa là con đường phía trước tươi sáng, có thể đạt được nhiều thành công).
- Đẹp trai xán lạn.
* Sáng lạng có nghĩa không?
Trong tiếng Việt, không tồn tại từ sáng lạng và nó không mang ý nghĩa gì cả mặc dù khi đứng riêng cả "sáng" và "láng" đều có nghĩa.
Sáng có nghĩa là ánh sáng tỏa ra khiến chúng ta có thể nhìn rõ mọi thứ (như trời đã sáng, bật đèn để có ánh sáng), ngược lại từ tối. Ngoài ra, sáng còn có ý nghĩa là rõ ràng, dễ hiểu (như diễn đạt không sáng nghĩa).
Còn từ lạng là chỉ đơn vị cũ để đo khối lượng hoặc có thể hiểu là nghiêng về một bên, mất thăng bằng trong giây lát (người lạng đi, cảm giác như sắp ngã). Khi kết hợp cả 2 từ tạo thành sáng lạng, thì không mang ý nghĩa như chúng ta thường nghĩ.
Ngoài việc nhầm cụm từ xán lạn thành sáng lạng, nhiều người cũng viết sai chính tả như sán lạn, xán lạng, xáng lạn, sáng lạn...
Xán lạn hay sáng lạng từ nào đúng chính tả?
Trong 2 từ trên, từ đúng là xán lạn.
Từ "sáng lạng" là không có nghĩa, dù nghe có vẻ hợp lý nhưng xét về mặt ngữ nghĩa thì không có từ này. Tương tự, các từ khác như "sáng lạn" hay "sán lạn" đều là những cách viết sai, biến thể về mặt âm thanh do nghe sai/ngôn ngữ vùng miền của từ "xán lạn".
Như vậy, xán lạn là từ có nghĩa và đúng chính tả.
Một số ví dụ để phân biệt xán lạn hay sáng lạng
– Một tương lai sáng lạng => Sai (Đáp án đúng là: Một tương lai xán lạn)
– Đội trẻ tương lại xán lạn => Đúng
– Xán lạn như hoa mùa lạ => Đúng
– Ánh mặt trời thật sán lạn => Sai (Đáp án đúng là: Ánh mặt trời thật xán lạn)
– Tin vào một ngày mai xán lạn => Đúng
– Tương lai tiền đố sáng lạng => Sai (Đáp án đúng là: Tương lai tiền đồ xán lạn)
– Một niềm hi vọng hết sức xán lạn => Đúng
Nguồn gốc từ xán lạn
Xán lạn là từ gốc Hán – Việt. Từ Hán Việt là các từ và ngữ tố tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Hán và những từ tiếng Việt được người nói tiếng Việt tạo ra bằng cách ghép các từ và/hoặc ngữ tố tiếng Việt gốc Hán lại với nhau. Từ Hán Việt là bộ phận không nhỏ của tiếng Việt, có vai trò quan trọng và không thể tách rời hay xóa bỏ khỏi tiếng Việt.
Theo cuốn Việt Nam từ điển của Hội Khai trí Tiến Đức khởi thảo xuất bản năm 1954, ở trang 647, từ xán lạn được giải thích là sáng láng, rực rỡ; Cuốn từ điển Tiếng Việt do Trung tâm Từ điển học và Nhà xuất bản Đà Nẵng xuất bản (Hoàng Phê chủ biên) cũng giải thích xán lạn là rực rỡ hay chói lọi; tiền đồ xán lạn/tương lai xán lạn.(trang 1454).
"Xán lạn" có ý nghĩa là sáng sủa, rực rỡ, theo trang 1.801, Đại từ điển Tiếng Việt – NXB ĐH Quốc gia TP.HCM
Xán lạn là một tính từ có ý chỉ là rực rỡ huy hoàng, hay dùng nhất khi nói đến tương lai, sự nghiệp công danh của con người.
Nguyên nhân dẫn tới sự nhầm lẫn giữa xán lạn hay sáng lạng
Xán lạn hay sáng lạng nghe có vẻ na ná nhau và nhiều người thực sự khó phân biệt. Sự nhầm lẫn giữa 2 từ này xuất phát từ các nguyên nhân sau:
– Xán lạn hay sáng lạng có cách phát âm gần giống nhau, khá vần với nhau nên dễ khiến người nghe nhầm lẫn.
– Nhiều người vẫn nghĩ từ "sáng lạng" sẽ đúng vì ghép từ "sáng", nghĩa của từ "sáng" gần với từ sáng sủa, thế nhưng khi phân tích và ghép với từ "lạng" thì từ "sáng lạng" lại hoàn toàn vô nghĩa. Trong khi đó, từ "xán lạn" là một từ ghép Hán Việt nên người ta dễ nhầm tưởng là từ không đúng.
– Từ "xán lạn" là một từ không phổ biến trong ngôn ngữ viết mà thường dùng trong ngôn ngữ nói hàng ngày, vì thế sẽ ít sử dụng nó để sửa sai.
Bí quyết viết đúng chính tả
Viết đúng chính tả rất quan trọng. Đặc biệt là với báo chí, truyền thông, viết đúng chính tả có thể coi là biện pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền. Có khá nhiều cách để khắc phục, nhưng có lẽ quan trọng nhất vẫn là người viết luôn đề cao ý thức viết đúng và nắm được chuẩn chính tả. Cho dù vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi thói quen nói sai hay yếu tố vùng miền, địa phương nhưng nếu chúng ta đề cao ý thức và nắm rõ được chuẩn chính tả thì vẫn có thể viết đúng, chuẩn chính tả.
Để tránh viết sai chính tả, bạn có thể thực hiện các bước sau:
- Trước khi hoàn thiện một văn bản, hãy nhờ người khác đọc qua.
- Kiểm tra từ điển trước khi viết, xem định nghĩa của từng từ.
- Tăng cường luyện viết cũng như nói hàng ngày.
Do đó, sau khi phân tích về sáng lạng và xán lạn, hãy chú ý để sử dụng từ đúng, tránh viết sai, nói sai để giữ cho vẻ đẹp của tiếng Việt không bị mất đi. Việc rèn luyện kỹ năng viết hàng ngày sẽ giúp bạn tự tin và thành thạo với tiếng Việt.
Trên đây là nội dung bài viết Xán lạn hay sáng lạng từ nào đúng chính tả? Cảm ơn các bạn đọc đã quan tâm theo dõi bài viết của chúng tôi.