Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm Bảo Kính cảnh giới:
Trước khi đi sâu vào phần soạn bài Bảo Kính cảnh giới, hãy cùng tìm hiểu đôi nét về tác giả và tác phẩm Bảo Kính cảnh giới – một trong những bài thơ đặc sắc trong nền văn học cổ điển Việt Nam.
Tác giả:
Tác giả: Nguyễn Trãi (1380 - 1442) quê tại làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang (nay thuộc Chí Linh, Hải Dương). Ông là một trong những danh nhân văn hóa lớn của Việt Nam. Ông không chỉ là nhà chính trị, quân sự tài ba mà còn là một nhà văn, nhà thơ có tầm ảnh hưởng sâu rộng trong lịch sử văn học Việt Nam.
Phong cách nghệ thuật: Nguyễn Trãi được biết đến với sự sắc sảo, khúc triết, thấu tình đạt lý, thể hiện rõ trong các tác phẩm của ông, khi cần nhu, khi lại cương, vô cùng linh hoạt.
Những tác phẩm nổi bật: Bình Ngô đại cáo, Quân trung từ mệnh tập, Ức Trai thi tập và Quốc âm thi tập. Những tác phẩm không chỉ để lại dấu ấn mạnh mẽ về tư tưởng mà còn là minh chứng cho tài năng và tấm lòng vì nước, vì dân của một bậc hiền tài.
Tác phẩm
Thể loại: Bài thơ này được viết bằng thể thơ Nôm đường luật, một dạng thơ đặc trưng của văn học cổ điển Việt Nam.
Nguồn gốc và bối cảnh: Bảo Kính cảnh giới là một phần của tập thơ Quốc âm thi tập, được sáng tác trong thời kỳ Nguyễn Trãi ở ẩn tại Côn Sơn, nơi ông có cơ hội sống gần gũi với thiên nhiên.
Cách thể hiện: Tác phẩm sử dụng phương thức biểu cảm, diễn đạt những cảm xúc và suy tư sâu sắc của tác giả.
Cấu trúc:
- 6 câu đầu: Khắc họa hình ảnh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp, đầy sức sống.
- 2 câu cuối: Bộc lộ những tâm sự và ước nguyện của Nguyễn Trãi.
Tóm tắt nội dung: Bài thơ "Gương báu răn mình" trong chùm thơ Bảo kính cảnh giới phác họa một bức tranh mùa hè tươi sáng, đồng thời thể hiện tình yêu đời, yêu thiên nhiên, và lý tưởng cao đẹp của Nguyễn Trãi.
Nội dung chính:
- Thiên nhiên ngày hè được miêu tả sống động, vừa gần gũi, giản dị nhưng cũng đầy tinh tế.
- Bài thơ cũng phản ánh tình yêu thiên nhiên, lòng yêu đời, và tâm huyết của tác giả dành cho đất nước và nhân dân.
Giá trị nghệ thuật:
- Nhịp điệu độc đáo trong cách ngắt nhịp.
- Sự kết hợp giữa thể thơ thất ngôn và lục ngôn.
- Ngôn ngữ trong sáng, giản dị mà giàu cảm xúc.
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới - Cánh diều
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để soạn bài Bảo Kính cảnh giới theo chương trình Cánh Diều, giúp học sinh hiểu sâu sắc và trả lời chính xác các câu hỏi trong sách giáo khoa:
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới: Phần chuẩn bị
Câu hỏi (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 11 SGK Văn 10 Cánh diều)
Gợi ý trả lời:
Ôn tập kiến thức ngữ văn và về Nguyễn Trãi từ các bài trước.
Đọc kỹ bài thơ và tìm hiểu các nội dung liên quan.
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới: Phần đọc hiểu
Câu 1 (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 19 SGK Văn 10 Cánh diều): Chú ý số lượng từ trong mỗi câu; những từ nguyên bản; động từ; từ chỉ màu sắc; hương vị, âm thanh trong bài thơ.
Gợi ý trả lời:
Số từ trong từng câu: câu mở đầu và kết thúc có 6 từ, còn lại có 7 từ mỗi câu.
- Các từ gốc: mùi hương, hóng mát, lao xao, chợ cá.
- Động từ: đùn đùn, giương, phun, tiễn.
- Màu sắc: hòe lục, thạch lựu đỏ, hồng liên trì.
- Hương vị: mùi hương.
- Âm thanh: dắng dỏi, lao xao.
Câu 2 (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 19 SGK Văn 10 Cánh diều): Giữa tiếng đàn và ước vọng của Nguyễn Trãi có mối quan hệ gì?
Gợi ý trả lời:
Tiếng đàn Ngu Cầm gắn liền với ước vọng sâu xa của Nguyễn Trãi, mong mỏi mang đến cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc và bình an cho mọi người.
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới: Phần sau khi đọc
Câu 1 (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 20 SGK Văn 10 Cánh diều): Tìm hiểu về tiêu đề và nội dung chính của bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43)
Gợi ý trả lời:
Tiêu đề: Nguyễn Trãi và sự từ bỏ kiếm gươm để tận hưởng cuộc sống bình yên
Nội dung: Khám phá cảnh vật mùa hè qua lăng kính của Nguyễn Trãi để hiểu rõ hơn về lòng yêu thiên nhiên, tình yêu cuộc sống, và sự quan tâm sâu sắc của ông đối với nhân dân và đất nước.
Câu 2 (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 20 SGK Văn 10 Cánh diều): Phân biệt vai trò của các từ chỉ màu sắc, âm thanh, từ lóng và phép đối trong việc mô tả cảnh vật thiên nhiên và cuộc sống trong bài thơ.
Gợi ý trả lời:
Vai trò: Tạo nên một bức tranh thiên nhiên phong phú với sự kết hợp hài hòa giữa âm thanh, cảnh vật và con người. Màu xanh mát của cây hòe làm nền cho sắc đỏ rực rỡ của hoa thạch lựu, trong khi tiếng lao xao của chợ cá hòa quyện với tiếng ve kêu. Tất cả tạo thành một không gian sống động, thể hiện rõ nét sự nhộn nhịp và sức sống của cuộc sống ngư dân làng chài.
Câu 3 (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 20 SGK Văn 10 Cánh diều): Phân tích mối liên hệ giữa cảnh vật và tâm trạng trong bài thơ Gương báu khuyên răn
Gợi ý trả lời:
Trong bài thơ "Gương báu khuyên răn" (bài 43), Nguyễn Trãi khắc họa cảnh vật và tâm trạng như một bức tranh sinh động. Tác giả không chỉ vẽ nên sắc thái bằng thị giác với màu xanh của hoa hòe và đỏ của hoa thạch lựu, mà còn làm sống động bức tranh bằng âm thanh từ tiếng lao xao của chợ cá và tiếng ve kêu rộn ràng. Tất cả các yếu tố này, cùng với hình ảnh những người làng chài mộc mạc, hòa quyện tạo nên một bức tranh thiên nhiên vừa bình dị, vừa sâu lắng.
Câu 4 (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 20 SGK Văn 10 Cánh diều): Theo bạn, bài thơ đã thể hiện tâm trạng và ước mong gì của Nguyễn Trãi? Thông tin nào về cuộc sống và con người Nguyễn Trãi giúp bạn hiểu rõ hơn điều đó?
Gợi ý trả lời:
Bài thơ bộc lộ rõ tâm trạng và nguyện vọng của Nguyễn Trãi về một cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc và bình yên cho mọi người. Hai câu cuối:
"Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương."
Minh chứng cho ước mơ của ông về một tương lai thịnh vượng và hòa bình. Hình ảnh tiếng đàn Ngu Cầm không chỉ thể hiện khát vọng về sự thịnh vượng mà còn phản ánh lòng nhân ái và niềm tin sâu sắc của Nguyễn Trãi vào một thế giới tốt đẹp hơn.
Câu 5 (Soạn bài Bảo Kính cảnh trang 20 SGK Văn 10 Cánh diều): Điểm khác biệt về hình thức của bài thơ này so với các bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật là gì? Nêu ý nghĩa của sự khác biệt đó?
Gợi ý trả lời:
Bài thơ này nổi bật với cách tiếp cận độc đáo so với các bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật thông thường. Nguyễn Trãi đã khéo léo kết hợp câu sáu chữ và câu bảy chữ, tạo nên một cấu trúc thơ mới mẻ.
Ý nghĩa: Sự kết hợp này không chỉ tạo ra âm điệu riêng biệt cho bài thơ mà còn làm nổi bật chiều sâu cảm xúc và suy tư của tác giả trong từng câu chữ
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới - Chân trời sáng tạo
Dưới đây là gợi ý chi tiết cho việc soạn bài Bảo Kính cảnh giới theo chương trình Chân trời sáng tạo, giúp học sinh tham khảo và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa một cách đầy đủ và chính xác:
Câu 1 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 44 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Nhận xét về cách quan sát và miêu tả bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi (chú ý cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, huy động các giác quan,...).
Gợi ý trả lời:
- Nguyễn Trãi đã tinh tế quan sát và miêu tả bức tranh mùa hè với những chi tiết sống động, chân thực, thể hiện rõ tình yêu thiên nhiên và đất nước. Qua những dòng thơ, ông không chỉ phác họa cảnh sắc mùa hè mà còn gửi gắm tâm tư, tình cảm sâu sắc của mình.
- Các hình ảnh như "đùn đùn," "phun," "tiễn,"... được sử dụng một cách linh hoạt, làm nổi bật sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên trong mùa hè. Những từ ngữ này không chỉ mô tả sự sinh động của cảnh vật mà còn mang đến cho người đọc cảm giác mới lạ và ấn tượng sâu sắc.
- Nguyễn Trãi không chỉ khai thác thị giác mà còn vận dụng thính giác và khứu giác để tạo ra một bức tranh mùa hè đầy đủ và toàn diện, khiến người đọc cảm nhận được mọi cung bậc của thiên nhiên qua thơ ca.
Câu 2 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 44 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Chỉ ra nét đặc sắc của bài thơ qua một số yếu tố hình thức nghệ thuật như: cách gieo vần, số tiếng, cách ngắt nhịp trong các dòng thơ (chú ý dòng thơ đầu, dòng thơ cuối) và tác dụng của chúng trong việc thể hiện cảm xúc của chủ thể trữ tình.
Gợi ý trả lời:
Nguyễn Trãi đã thể hiện tài hoa của mình qua những đặc sắc trong bài thơ, nổi bật với:
- Thể thơ Nôm đường luật được xử lý tinh tế, kết hợp thất ngôn và lục ngôn với những nhịp điệu độc đáo.
- Các câu đầu và câu cuối (câu 1 và câu 8) được rút gọn chỉ còn sáu chữ, tạo nên một cấu trúc độc nhất.
- Sử dụng linh hoạt nhịp 3/4 ở câu ba và câu tư, tạo cảm giác nhịp nhàng và lôi cuốn.
- Đặc biệt, câu đầu và câu cuối có thể tách ra thành một câu hoàn chỉnh, khác biệt với cấu trúc thường thấy trong thơ Đường luật truyền thống, nơi các câu đầu và cuối thường liên kết chặt chẽ với nhau.
=> Những yếu tố đặc biệt này không chỉ tạo nên dấu ấn cá nhân trong phong cách thơ của Nguyễn Trãi, mà còn phản ánh sâu sắc khả năng quan sát, tư duy và tình yêu mãnh liệt với thiên nhiên, đất nước của ông.
Câu 3 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 44 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Chỉ ra mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ. Từ đó nhận xét vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.
Gợi ý trả lời:
Mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ được thể hiện rõ ràng và liên tục:
- Câu đầu tiên: Tác giả bộc lộ trạng thái thanh thản, yên bình khi thưởng ngoạn thiên nhiên.
- Từ câu thứ hai đến câu thứ sáu: Tâm trạng rộn ràng, phấn khởi của tác giả khi chiêm ngưỡng cảnh đẹp của thiên nhiên mùa hè.
- Hai câu cuối: Thể hiện tình yêu sâu đậm của tác giả dành cho đất nước và cuộc sống.
Qua việc soạn bài Bảo Kính cảnh giới, chúng ta cảm nhận được Nguyễn Trãi là người yêu thiên nhiên, luôn hòa mình vào thiên nhiên và đặc biệt là một lòng yêu nước, yêu dân.
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới - Kết nối tri thức
Dưới đây là hướng dẫn cụ thể để soạn bài Bảo Kính cảnh giới theo chương trình Kết nối tri thức, giúp học sinh hiểu sâu sắc và trả lời chính xác các câu hỏi trong sách giáo khoa:
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới: Phần chuẩn bị đọc
Câu 1 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 22 sgk Ngữ văn lớp 10): Hãy kể tên một vài bài thơ viết theo thể Đường luật mà bạn đã học hoặc đã đọc.
Gợi ý trả lời:
Dưới đây là một số bài thơ tiêu biểu viết theo thể Đường luật:
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt: Nam quốc sơn hà, Cảnh khuya, Bánh trôi nước.
- Thể thơ thất ngôn bát cú: Bạch Đằng hải khẩu, Độc Tiểu Thanh ký, ...
Câu 2 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 22 sgk Ngữ văn lớp 10): Chỉ ra một số đặc điểm hình thức giúp bạn nhận diện được thể loại của các bài thơ đó.
Gợi ý trả lời:
- Ngôn ngữ: Hán Việt
- Cấu trúc số câu và chữ trong mỗi câu thường tuân theo quy tắc cố định: như trong thể thất ngôn bát cú hay thất ngôn tứ tuyệt.
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới: Phần đọc hiểu
Câu 1 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 22 sgk Ngữ văn lớp 10): Chú ý các động từ, tính từ, các từ láy và câu thơ sáu tiếng.
Gợi ý trả lời:
Học sinh nên chú ý đến:
- Những động từ: hóng mát, đùn đùn, phun, tịn, đàn.
- Những tính từ: ngày trường, rợp trương, thức đỏ.
- Những từ láy: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi.
- Câu thơ sáu tiếng: “Rồi hóng mát thuở ngày trường”; “Dân giàu đủ khắp đòi phương.”
Câu 2 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 22 sgk Ngữ văn lớp 10): Hình dung về bức tranh cuộc sống.
Gợi ý trả lời:
Tác giả khắc họa bức tranh cuộc sống với sự kết hợp tinh tế giữa các gam màu: xanh mát của cây hoè, đỏ rực của hoa lựu, hồng nhẹ nhàng của hoa sen, và vàng rực rỡ của ánh nắng chiều. Tất cả hoà quyện tạo nên cảnh sắc đặc trưng đầy sống động của mùa hè.
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới: Phần sau đọc hiểu
Câu 1 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 23 sgk Ngữ văn lớp 10): Xác định thể loại và nêu bố cục của bài thơ.
Gợi ý trả lời:
Thể loại: Thất ngôn bát cú Đường luật
Bố cục:
- Phần 1 (câu 1): Tư thế ung dung của nhà thơ.
- Phần 2 (câu 2-6): Bức tranh sống động của cảnh ngày hè.
- Phần 3 (câu 7-8): Khát vọng sâu sắc của nhà thơ.
Câu 2 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 23 sgk Ngữ văn lớp 10): Câu thơ mở đầu cho biết điều gì về cuộc sống và tâm trạng của nhân vật trữ tình.
Gợi ý trả lời:
Câu thơ đầu: “Rồi hóng mát thuở ngày trường” thể hiện tâm trạng an nhàn, thư thái của nhân vật trữ tình, không vướng bận lo âu, đắm mình trong thiên nhiên, tận hưởng những ngày dài vô tận.
Câu 3 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 23 sgk Ngữ văn lớp 10): Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh được tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc mùa hè. Từ đó, chỉ ra những nét đặc sắc trong cách cảm nhận thiên nhiên và bút pháp tả cảnh của tác giả.
Gợi ý trả lời:
Sự vật: Cây hòe, hoa thạch lựu, hoa sen – những hình ảnh thiên nhiên bình dị và thân quen của mùa hè.
Màu sắc: Xanh, đỏ, hồng – những gam màu sáng rực, nổi bật, góp phần tạo nên bức tranh mùa hè rực rỡ, đầy sức sống.
Sức sống:
- "Đùn đùn": Các sự vật không đứng yên mà luôn chuyển động, dòng chảy của sự sống mạnh mẽ đang cuộn trào.
- "Phun": Sức sống bùng nổ mạnh mẽ, những tia đỏ rực của hoa lựu lan tỏa khắp không gian.
- "Tiễn": Hương thơm tỏa ra, lan tỏa khắp không gian, làm ngát lòng người và phủ đầy khắp mọi nơi.
=> Bức tranh thiên nhiên được miêu tả dưới ánh hoàng hôn, khi một ngày đang dần khép lại. Tuy nhiên, ngược lại với thời khắc cuối ngày, cảnh vật lại tràn đầy sinh lực, mãnh liệt và viên mãn nhất. Thiên nhiên như đang đạt đến đỉnh cao của sự sống, căng tràn nhựa sống trong từng khoảnh khắc.
Câu 4 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 23 sgk Ngữ văn lớp 10): Cuộc sống của con người được nhà thơ tái hiện qua những âm thanh, hình ảnh nào? Phân tích mối liên hệ giữa khung cảnh ấy với ước nguyện của nhân vật trữ tình trong hai câu thơ cuối.
Gợi ý trả lời:
Nhà thơ tái hiện cuộc sống con người qua những hình ảnh và âm thanh sống động:
- Hình ảnh làng chợ cá với âm thanh "lao xao" phản ánh nhịp sống sôi động của những người lao động cần cù.
- Bức tranh đời sống còn hiện lên qua khung cảnh "lầu tịch dương," với tiếng ve kêu rắn rỏi, làm nổi bật vẻ đẹp thanh bình và tĩnh lặng của cảnh chiều tà.
Mối liên hệ giữa khung cảnh và ước nguyện của nhân vật trữ tình:
- Khung cảnh cuộc sống con người được miêu tả đầy ấm no, hạnh phúc và an vui.
- Ước nguyện của nhân vật trữ tình là có được cây đàn của vua Nghiêu Thuấn để ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống hiện tại.
=> Khát vọng này không chỉ giới hạn ở một vùng đất hay miền quê, mà mở rộng tới tất cả mọi người, mọi nơi trên thế gian. Đây là khát vọng lớn lao trong cuộc đời Nguyễn Trãi: mong muốn muôn dân khắp bốn phương được sống trong cảnh ấm no, thanh bình.
Câu 5 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 23 sgk Ngữ văn lớp 10): Nhận xét về vị trí và giá trị của các câu lục ngôn trong bài thơ?
Gợi ý trả lời:
Bài thơ "Bảo kính cảnh giới" (bài 43) của Nguyễn Trãi kết thúc bằng một câu thơ lục ngôn (6 chữ), khác biệt so với các câu thơ khác của bài (7 chữ). Sự thay đổi này không chỉ phá cách thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật mà còn làm nổi bật sự dồn nén và tinh tế trong cảm xúc của tác giả.
Câu 6 (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 23 sgk Ngữ văn lớp 10): Đọc bài thơ, bạn cảm nhận được điều gì về vẻ đẹp tâm hồn, tư tưởng của tác giả?
Gợi ý trả lời:
Vẻ đẹp tâm hồn và tư tưởng của nhà thơ:
- Nguyễn Trãi là người có tâm hồn hòa quyện sâu sắc với thiên nhiên, luôn khao khát được gắn bó với cảnh vật xung quanh, nhưng vẫn không quên chăm lo cho cuộc sống hiện thực.
- Với tài năng văn võ toàn diện và phẩm hạnh trong sáng, ông sống một cuộc đời ngay thẳng và cao thượng. Nguyễn Trãi đã cống hiến trọn vẹn cho lý tưởng cao cả: hướng đến hạnh phúc của nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, và khát khao thấy họ được sống trong ấm no và hạnh phúc.
Soạn bài Bảo Kính cảnh giới: Phần kết nối đọc viết
Câu hỏi (Soạn bài Bảo Kính cảnh giới trang 23 sgk Ngữ văn lớp 10): Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích yếu tố “phá cách” trong Bảo kính cảnh giới (bài 43)
Gợi ý trả lời:
Khác biệt với những nhà thơ trung đại thường gắn bó với các thể thơ truyền thống, Nguyễn Trãi trong tác phẩm "Bảo kính cảnh giới" đã thể hiện sự sáng tạo độc đáo bằng cách Việt hóa thể thơ Đường luật, vốn quy định mỗi câu có bảy chữ, thành một bài thơ với cấu trúc đầu cuối là sáu chữ. Đặc biệt, việc ngắt nhịp theo kiểu một, hai, ba và sử dụng thanh bằng ở cuối câu tạo ra âm điệu như tiếng thở dài, nhưng không hoàn toàn giống như vậy. Sự sáng tạo này không chỉ làm cho bài thơ trở nên dễ nhớ và dễ thuộc mà còn phản ánh phong cách nghệ thuật riêng biệt của Nguyễn Trãi. Chính những đổi mới này và sự thành công của tác phẩm đã giúp Nguyễn Trãi trở thành một trong những người tiên phong trong việc phát triển thơ tiếng Việt.
Bài tập liên hệ
Yêu cầu: Sau khi soạn bài Bảo kính cảnh giới trên hãy phân tích bài thơ Bảo kính cảnh giới.
Nguyễn Trãi không chỉ là một anh hùng dân tộc mà còn là thi nhân với những tác phẩm văn chương bất hủ. Ông nổi bật với phong cách thơ nhẹ nhàng và thoải mái, thể hiện rõ qua tác phẩm "Bảo kính cảnh giới."
Bài thơ chủ yếu thể hiện tình yêu sâu sắc của Nguyễn Trãi đối với thiên nhiên hùng vĩ. Nhân vật trữ tình như một điểm nhấn tinh tế giữa không gian thiên nhiên rộng lớn. Khác với phong cách thơ đương thời, Nguyễn Trãi dùng bút pháp tả thực để vẽ nên bức tranh thiên nhiên sống động qua những câu thơ:
"Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương"
Hai câu đầu miêu tả cảnh vật với sự hòa quyện giữa màu sắc và hình ảnh, tạo nên bức tranh thiên nhiên rực rỡ. Những từ ngữ giàu sức gợi như "rợp", "phun", "đùn đùn" làm nổi bật sức sống của thiên nhiên. Nguyễn Trãi khéo léo sử dụng các giác quan để cảm nhận thiên nhiên, từ xúc giác đến thị giác và khứu giác.
Trong khung cảnh thiên nhiên tĩnh lặng, hình ảnh con người hiện lên qua những câu thơ:
"Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"
Bức tranh sinh hoạt giản dị nhưng âm thanh rộn ràng, vui tươi của chợ cá và tiếng ve sầu cho thấy sự quan tâm của tác giả đến cuộc sống hàng ngày của người dân.
Hai câu cuối:
"Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ, khắp đòi phương"
Câu thơ lồng ghép hình ảnh khúc Nam Phong ca của vua Thuấn với tiếng đàn Ngu Cầm thể hiện ước mơ của Nguyễn Trãi về một cuộc sống bình yên và no đủ cho nhân dân. Nhịp điệu dồn nén của ba câu kết nhấn mạnh nỗi lòng tác giả, khi thiên nhiên chỉ là phông nền cho những suy tư sâu lắng về vận mệnh quốc gia.
Tình yêu quê hương và muôn dân của Nguyễn Trãi được thể hiện qua sự hòa quyện với vẻ đẹp thiên nhiên, làm cho bức tranh về đất nước trở nên sâu sắc và ý nghĩa hơn.
Xem thêm: Soạn bài Tác gia Nguyễn Trãi chi tiết và dễ hiểu nhất
Soạn bài Bảo kính cảnh giới giúp học sinh thấu hiểu sâu sắc hơn về tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước và tâm hồn cao đẹp của Nguyễn Trãi. Qua bài thơ này, chúng ta càng thêm trân trọng giá trị tư tưởng và nghệ thuật của ông, đồng thời rút ra được nhiều bài học quý báu về lòng yêu nước và lối sống hòa hợp với thiên nhiên.